Ξεμάτιασμα: Ξεμάτιασμα και ευχή Βασκανίας. Επιτρέπεται να διαβάζεται η ευχή της βασκανίας σε παιδιά αβάπτιστα; Την όγδοη δε ημέρα οδηγείται στον ναό και «κατασφραγίζεται»…το παιδίον, τού δίδεται το όνομα και διαβάζεται η παλαιά ευχή της καταγραφής των κατηχουμένων: «Κύριε ο Θεός ημών, σού δεόμεθα καί σέ παρακαλούμεν, σημειωθήτω τό φώς».
Επιτρέπεται να διαβάζεται η ευχή της βασκανίας (ξεμάτιασμα) σε παιδιά αβάπτιστα;
Την απάντηση στο παραπάνω ερώτημα μας τη δίδει ο καθηγητής της Λειτουργικής κ. Τω. Φουντούλης. Τα αβάπτιστα νήπια εφ όσον είναι γεννημένα από χριστιανούς γονείς, πού έχουν την πρόθεση να τα βαπτίσουν, δεν είναι βέβαια χριστιανοί, εφ όσον δεν έχουν ακόμη μπει στην χριστιανική κοινότητα με το άγιο βάπτισμα, είναι όμως κατά κάποιο έμμεσο τρόπο μέλη της Εκκλησίας, μπορούμε να ειπούμε «κατηχούμενα».
Βλέπετε στις ευχές πού διαβάζονται κατά την ημέρα της γεννήσεως γίνεται ειδικός λόγος και ειδική δέησις για το παιδί.
Έτσι στην α΄ ευχή λέγει:
«καί τό εξ αυτής κυηθέν νήπιον διατήρησον από πάσης φαρμακείας, από πάσης χαλεπότητος, από πάσης ζάλης τού αντικειμένου, από πνευμάτων πονηρών ημερινών τέ καί νυκτερινών από νόσου καί μαλακίας, από ζήλου καί φθόνου καί οφθαλμών βασκανίας καί ελέησον αυτήν καί τό βρέφος καί τό εξ αυτής κυηθέν νήπιον αξίωσον προσκυνήσαι τόν επίγειον ναόν».
Την όγδοη δε ημέρα οδηγείται στον ναό και «κατασφραγίζεται» το παιδίον, τού δίδεται το όνομα και διαβάζεται η παλαιά ευχή της καταγραφής των κατηχουμένων:
«Κύριε ο Θεός ημών, σού δεόμεθα καί σέ παρακαλούμεν, σημειωθήτω τό φώς».
Και διά τού βρέφους κάμνει ο ιερεύς «σταυρού τύπον» προ των πυλών του ναού η της εικόνος της Θεοτόκου.
Πολύ περισσότερο κατά την ακολουθία του σαραντισμού, πού «εκκλησιάζεται» το παιδί, αναγινώσκονται ειδικές ευχές γι αυτό, πού ήδη από την όγδοη ημέρα καλείται «δούλος τού Θεού», και εισάγεται στον ναόν και στο θυσιαστήριο.
Επομένως κατ αναλογίαν μπορεί να μετάσχει και των άλλων ευλογιών και ευχών της Εκκλησίας, εφ όσον αυτές δεν έχουν χαρακτήρα μυστηρίου.
Η ευχή της βασκανίας (ξεμάτιασμα) εξάλλου είναι ένα είδος εξορκισμού, και εξορκισμοί εδιαβάζοντο και διαβάζονται και σήμερα στους κατηχουμένους.
Έκτος αυτού για την βασκανία (ξεμάτιασμα) γίνεται, όπως είδαμε, ειδικός λόγος στην β΄ ευχή, πού διαβάζεται την πρώτη ημέρα της γεννήσεως τού παιδιού.
«Ασφαλώς λοιπόν μπορεί να αναγνωσθεί η ευχή της βασκανίας και σε μη βαπτισμένα παιδιά».
Και συνεχίζει ο καθηγητής κ. Τω. Φουντούλης: «Δεν επιτρέπεται όμως αν δεν υπάρχει πραγματική αξία ο ιερεύς να αναγνώσει την σχετική ευχή και να γίνεται συνεργός και να ενθαρρύνει τις δεισιδαιμονίες των απλοϊκών πιστών.
Η ευχή της βασκανίας δεν έχει τον χαρακτήρα αντιβασκανικού εμβολίου. Πρέπει όμως να γίνεται συστηματικά και εγκαίρως η διαφώτησις των χριστιανών για να γνωρίζουν την σημασία, τον σκοπό και την δύναμη των λειτουργικών ευχών και των διαφόρων ακολουθιών.
Άλλως γιατί να ζητούμε ευθύνες από ανεύθυνους καλοπροαίρετους ανθρώπους;
Ας ερωτά την συνείδηση του ο κάθε ιερεύς, αν δεν είναι αυτός υπεύθυνος για το σκότος στο οποίο ζουν ακόμη τα λογικά του πρόβατα.
Δεν χρειάζεται για την προσπάθεια αυτή ούτε πολλή σοφία ούτε μεγάλες ρητορικές ικανότητες. Θα πρέπει χωρίς καθυστερήσεις να φωτισθούν οι πιστοί, γιατί με κάτι τέτοιου είδους προλήψεις διασύρονται και βεβηλώνονται τα οργιαστικά μέσα της Εκκλησίας μας και γινόμεθα αιτία να συκοφαντείται η πνευματική μας λατρεία και να θεωρείται από πολλούς συνώνυμη με την μαγεία και την δεισιδαιμονία».
