Σήμερα 30 Ιανουαρίου γιορτάζουμε τους τρεις μεγάλους Ιεράρχες της Εκκλησίας μας, το Μέγα Βασίλειο, Γρηγόριο το Θεολόγο και Ιωάννη τον Χρυσόστομο. Τι θα μπορούσε να πει κανείς για τις τρεις αυτές μεγάλες προσωπικότητες της χριστιανοσύνης; Τι θα μπορούσε κανείς να αναφέρει για το ήθος, τις αξίες, τις αρχές, την έμπρακτη αγάπη, την πυγμή και το μεγαλείο των τριών Ιεραρχών;
Τριών Ιεραρχών: Οι Άγιοι της παιδείας και των γραμμάτων
Σε μια εποχή, που μαστίζεται από την οικονομική κρίση και τις δυσχέρειες, ξεπροβάλει το παράδειγμα ενός βαθύπλουτου ανθρώπου, του Μεγάλου Βασιλείου, που μοίρασε όλη την περιουσία του για να χτίσει νοσοκομεία, γηροκομεία και ορφανοτροφεία. Σε μια εποχή που όλοι οι πολιτικοί και τα στελέχη ενδιαφέρονται μόνο για τις θέσεις και τα κεκτημένα τους, αναδύεται το παράδειγμα του Γρηγορίου του Θεολόγου, που παραιτήθηκε από τον Οικουμενικό Θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως, προκειμένου να ειρηνεύσει η Εκκλησία και να σταματήσουν οι διαξιφισμοί και οι διαμάχες. Σε μια εποχή που άσκηση κριτικής στην εξουσία θεωρείται ματαιοπονία ή σκάνδαλο, φωτίζει το παράδειγμα του Ιωάννη του Χρυσοστόμου, που συγκρούστηκε με την αυτοκρατορική αυλή, ασκώντας δριμύτατη κριτική για τις ανηθικότητες και τα παρασκήνια, πληρώνοντας το με τη ζωή του, πεθαίνοντας στην εξορία μετά από αντίξοες συνθήκες.
Εκτός όμως από λαμπρά παραδείγματα ηθικής καθαρότητας, έμπρακτης αγάπης και αλληλεγγύης υπήρξαν μελίρρυτοι ποταμοί σοφίας, εραστές της παιδείας και δεινοί ομιλητές, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το απολυτίκιο τους. Η εορτή των τριών Ιεραρχών καθιερώθηκε το 1100 μ.Χ. από το βυζαντινό αυτοκράτορα, Αλέξιο Κομνηνό, έχασε όμως την αίγλη της κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας. Το 1826 μ.Χ. ο Φρειδερίκος Γκίλφορντ, ιδρυτής της Ιονίου Ακαδημίας, και ο Κωνσταντίνος Τυπάλδος, καθιέρωσαν την ημέρα της εορτής των Τριών Ιεραρχών, ως ημέρα αφιερωμένη στην Ελληνική Επτανησιακή Παιδεία και δεκαέξι χρόνια αργότερα το 1842 μ.Χ. το Πανεπιστήμιο Αθηνών, με απόφαση της Συγκλήτου, καθιέρωσε για όλη την ελεύθερη Ελλάδα την εορτή των Τριών Ιεραρχών ως ημέρα αφιερωμένη στην Παιδεία και τα Γράμματα. Από τότε μέχρι και σήμερα οι τρεις Ιεράρχες θεωρούνται προστάτες των μαθητών και των σπουδαζόντων εν γένει, και η μέρα εορτής τους, η 30η Ιανουαρίου, είναι σχολική αργία.
Και οι τρεις, παρ’ ότι αφιέρωσαν τα χαρίσματα και τις ικανότητές τους στην διακονία του Ευαγγελίου του Χριστού, δεν απαξίωσαν την κοσμική σοφία. Συνιστούσαν τη σοβαρή σπουδή των επιστημών και μάλιστα τόνιζαν την αξία της ελληνικής σοφίας. Όχι μόνο δεν αντιτάχθηκαν στο αρχαιοελληνικό πνεύμα, αλλά, όπως άλλωστε και όλοι οι εκκλησιαστικοί Πατέρες, προσέλαβαν όλα τα θετικά στοιχεία του Ελληνισμού. Αξιοποίησαν κατά τον καλύτερο τρόπο πολλές απόψεις και θεωρίες της ελληνικής φιλοσοφικής σκέψης, χωρίς βέβαια να αλλοιώσουν την ορθόδοξη χριστιανική αποκαλυπτική αλήθεια.
Προσθήκη σχολίου