Αρχιμ. Πορφύριος, Ηγούμενος Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου Βεροίας.
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, αγαπητά μου παιδιά, αγαπητοί μας διαδικτυακοί φίλοι, εσείς, όσοι ήρθατε απόψε να γιορτάσετε μαζί μας εδώ, στο περίλαμπρο, ιστορικό, αρχαίο μοναστήρι του Προδρόμου, που όμως στις ημέρες μας είναι άσημο και φτωχό·
Εσείς, λοιπόν, όλοι ήρθατε να συνεορτάσετε μαζί μας, γιατί ακριβώς, θα έλεγα, αναγνωρίζετε στο κήρυγμα του Προδρόμου και τους συνεχιστές αυτού του κηρύγματος, δηλαδή τους ταπεινούς μοναχούς του Προδρόμου.
Το ευαγγελικό ανάγνωσμα που μόλις ακούσαμε έχει πάρα πολλές αρχαίες ρίζες.
Και γι᾿ αυτό δημιούργησε και πολλά προβλήματα. Και γιατί δημιούργησε προβλήματα;
Γιατί ακριβώς ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, όπως έλεγε ένα τροπάριο το πρωί, είναι ακριβώς το πρόβλημα, αυτό δηλαδή που προβάλλεται σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητος, είτε σαν αναζήτηση είτε σαν εκζήτηση είτε σαν φανέρωση είτε σαν παρουσίαση είτε σαν γέννα.
Αυτήν την Γέννα γιορτάζουμε και πανηγυρίζουμε σήμερα.
Υπάρχει ένας τρόπος διοικήσεως των ανθρώπων που προεβλήθη απ᾿ τον ίδιο τον Θεό. Και αυτός ο τρόπος, όσο κι αν στις μέρες μας κατάντησε να είναι συνδεδεμένος με αρνητικές καταστάσεις και αντιλαϊκή διάθεση, αυτός ο τρόπος, στην πολύ παλαιά εποχή, ήταν ο τρόπος διοικήσεως που προέβαλε ο ίδιος ο Θεός.
Και ποιος ήταν αυτός το τρόπος; Ο βασιλιάς.
Ο βασιλιάς, λοιπόν, είναι το πρόσωπο εκείνο που ο ίδιος ο Θεός προέβαλε πρώτα στο πρόσωπο του Σαούλ και στην συνέχεια στο πρόσωπο του Δαβίδ.
Και όλη η προφητική γραμματεία, ας πούμε αυτήν την λέξη, περιμένει τον λυτρωτή του κόσμου, τον Μεσσία ως βασιλέα.
Και οι μεν Ιουδαίοι περιμένουν τον βασιλέα ως λυτρωτή γιά να αναδείξει το δικό τους γένος, αλλά εμείς οι ορθόδοξοι χριστιανοί δεχτήκαμε τον Άναρχο Βασιλέα, και σήμερα, επαναλαμβάνω, γιορτάζουμε την Γέννησή του.
Απέναντι, λοιπόν, σ᾿ αυτόν τον ταπεινό Βασιλέα, εκείνη η εποχή είχε έναν άλλο βασιλέα, ο οποίος όταν άκουσε ότι θα γεννηθεί ο βασιλιάς του Ισραήλ ταράχτηκε. Γιατί φοβόταν ακριβώς ότι θα χάσει την βασιλεία αυτός και, πιθανώς, οι διάδοχοί του.
Ποιος είναι αυτός που θα ᾿ρθεί και το λένε οι προφήτες κι εγώ τί θα γίνω όταν αυτός θα ᾿ρθεί;
Γι᾿ αυτό λοιπόν, στο ανάγνωσμα που μόλις ακούσαμε γίνεται λόγος ακριβώς γι᾿ αυτόν τον βασιλέα, γιατί ακριβώς επαναλαμβάνω το γένος των Εβραίων περίμενε και περιμένει τον Σωτήρα του, τον Μεσσία του ως βασιλέα και λυτρωτή.
Και βλέπουμε σε αυτό το ελάχιστο ευαγγελικό ανάγνωσμα που μόλις ακούσαμε να επαναλαμβάνεται η λέξη βασιλιάς πολλές φορές.
Την μία να ζητάει ο Ηρώδης (να μάθει) ποιος είναι αυτός ο βασιλιάς;
Την άλλη να ρωτάει τους Γραμματείς και τους αρχιερείς ποιος είναι αυτός ο βασιλιάς.
Την άλλη να έρχονται τρεις Πέρσες, με παράξενες στολές, με καμήλες, από την Περσία στην Βηθλεέμ και μάλιστα να κουβαλάνε δώρα, να ψάχνουν τον βασιλιά και να θέλουν να του δώσουν δώρα που ταιριάζουν ακριβώς στον βασιλιά.
Και ποιος ήταν αυτός ο βασιλιάς;
Το έλεγε ένα τροπάριο το πρωί: Σπλάγχνον ανθρώπου.
Δεν χρησιμοποιεί άλλη λέξη. Χρησιμοποιεί (την λέξη) σπλάγχνο, που είναι μια τρυφερή λέξη.
Αλλά αυτές τις μέρες που οι άνθρωποι σφάζουν συνέχεια γιά να φάνε -και χθες έφαγαν και αύριο πάλι θα φάνε και σε λίγες μέρες πάλι θα φάνε- είναι, θα έλεγα, μια τροφή.
Αλλά, σε πολλές περιπτώσεις, τα πετάνε τα σπλάγχνα από τα ζώα.
Και όμως, ο υμνογράφος αυτήν την λέξη παίρνει γιά να ονοματίσει τον Κύριο, μαζί με τόσες άλλες λέξεις και με τόσες άλλες εκφράσεις.
Σπλάγχνο, λοιπόν, που σημαίνει κάτι πάρα πολύ τρυφερό· το σπλάγχνο της Κυρίας Θεοτόκου.
Αυτό, λοιπόν, το πραγματάκι, αυτό το ανθρωπάκι τάραξε την ιστορία.
Αυτό το ανθρωπάκι, επαναλαμβάνω, τάραξε την ιστορία.
Τάραξε το γένος των Εβραίων και το ταράσσει ακόμα.
Τάραξε το γένος των Ρωμαίων και το ταράσσει ακόμα.
Τάραξε την οικουμένη.
Αλλά, αδελφοί μου, στις ημέρες μας γίνεται μία μεγάλη αλλαγή.
Δεν ξέρω αν την καταλάβατε, αν την κατανοήσατε. Ήδη, όμως, η Ευρώπη, αυτό το τερατούργημα της ανθρώπινης φιλοδοξίας, που έγινε -γιά ποιον λόγο;- γιά να κυβερνήσει τον κόσμο, γιά να βασιλεύσει στον κόσμο.
Αυτό το τερατούργημα λοιπόν, ήδη, όπως ίσως, πιθανώς να κατανοήσατε, άλλαξε τον τρόπο χρονολογίας.
Βέβαια· κάθε λαός έχει τον δικό του τρόπο γιά να χρονολογεί.
Αλλιώς χρονολογούν στην Κίνα, αλλιώς στην Ιαπωνία, αλλιώς στην Ινδία· τα παλαιότερα χρόνια, αλλιώς χρονολογούσε κάθε πόλη. Αλλιώς χρονολογούσαν οι Ρωμαίοι, αλλιώς χρονολογούσαν οι Αιγύπτιοι.
Αλλά, από μία εποχή και πέρα άλλαξε ο τρόπος χρονολόγησης και, θα έλεγα, ενοποιήθηκε κατά κάποιον τρόπο.
Και πώς χρονολογούν μέχρι χθες οι άνθρωποι;
Ως προ Χριστού και μετά Χριστόν.
Μία παγκοσμιοποίηση ήταν αυτό· όλες τις χρονολογίες, που υπήρχαν κατά τόπους, τις ένωσαν οι Ρωμαίοι και δημιούργησαν αυτήν την χρονολόγηση, προ Χριστού και μετά Χριστόν.
Αλλά στις ημέρες μας, όπως πριν από χρόνια, αν θυμάστε, έβγαζε τον σταυρό από την ζωή της -υποτίθεται ότι η Ευρώπη είναι χριστιανική-, στις ημέρες μας η Ευρώπη κάνει μια άλλη μορφή παγκοσμιοποίησης και βγάζει και τον Χριστό ως σημείο χρονολογικής αναφοράς.
Και πλέον μιλάμε γιά μια κοινή χρονολόγηση και γιά πριν απ᾿ αυτήν την κοινή χρονολόγηση και μετά απ᾿ αυτήν την κοινή χρονολόγηση.
Άρα λοιπόν, τι σημαίνουν όλα αυτά;
Σημαίνουν αυτά ότι η εποχή μας έχει κοσμογονικές αλλαγές. Η εποχή μας έχει κοσμογονικές αλλαγές, επαναλαμβάνω.
Εγώ θα πρότεινα μία αλλαγή, κυρίως γιά μας, τους ορθοδόξους χριστιανούς.
Ποια είναι αυτή η αλλαγή; Να ψάξουμε να βρούμε εμείς αυτό το σπήλαιο όπου γεννιέται ο Χριστός.
Να ψάξουμε να βρούμε, λοιπόν, αυτό το σπήλαιο που, όχι γεννήθηκε ο Χριστός, αλλά ο Χριστός γεννιέται συνεχώς.
Και, γεννήθηκε πρώτα απ᾿ όλα απ᾿ τον άναρχο Πατέρα Του.
Γεννήθηκε στην συνέχεια από την Κυρία Θεοτόκο.
Και, άμα προσέξετε τους χρόνους των ρημάτων που αναφέρονται στην γέννηση του Κυρίου είναι παροντικοί χρόνοι.
Δεν είναι παρελθοντικοί χρόνοι, δεν γεννήθηκε κάποτε, αλλά γεννιέται συνεχώς σ᾿ ένα σπήλαιο.
Αυτό το σπήλαιο, αγαπητοί μου αδελφοί, είναι ακριβώς όπως το σπήλαιο της Βηθλεέμ. Έχει κοπριές, έχει άχυρα, είναι σκοτεινό, έχει ζώα.
Ποιο είναι αυτό το σπήλαιο; Το σκεφτήκατε ποτέ;
Αυτό το σπήλαιο λέγεται καρδιά. Αυτό το σπήλαιο λέγεται καρδιά και σ᾿ αυτό το σπήλαιο, με την βάπτισή μας, εμείς οι χριστιανοί, δεχτήκαμε και γεννάται μέσα μας αυτό το θείο βρέφος και γίνεται δικό μας σπλάγχνο.
Ο άγιος Συμεών ο νέος Θεολόγος, ένας μυστικός πατέρας της Εκκλησίας λέει ότι: «Άνθρωπε, άκου: Το Άγιο Πνεύμα έρχεται και σε σένα και μέσα σου γεννιέται ο Χριστός και γίνεται δικό σου σπλάγχνο, ο Χριστός».
Σ᾿ αυτήν την βρωμιά που έχεις, σ᾿ αυτήν την δυσωδία που έχεις, σ᾿ αυτήν την ακαθαρσία που έχεις. Αλλά έρχεται Αυτός, γιατί είναι πιο ταπεινός από σένα.
Εσύ μπορεί, αν δεις την βρωμιά του, να την σιχαθείς.
Ο Χριστός δεν σιχαίνεται. Ο Χριστός καταδέχεται και έρχεται, και βέβαια, όταν έρχεται Αυτός, τότε όλα μεταμορφώνονται και όλα αλλάζουν.
Και ήταν η άψυχη κτίση που δέχτηκε τον Χριστό, δηλαδή το σπήλαιο, και ήταν και η έμψυχη, αλλά άλογη, δηλαδή εκείνα τα δύο τα ζωάκια, το βόδι και το γαϊδουράκι.
Όλα αυτά μέσα στην μυστική θεολογία της Εκκλησίας μας, αλλά και γενικότερα, στην φιλοκαλική θεολογία, ας πούμε, έχουν μία θέση.
Ναι. Το γαϊδουράκι που εμείς το περιφρονούμε -κι αν σε πει ο άλλος ‘‘γαϊδούρι’’ μπορεί και να τον σφάξεις-, το γαϊδούρι είναι το ζώο που έφερνε τον βασιλιά στην αγία Πόλη.
Σε γαϊδουράκι επάνω ανέβηκε ο Σαούλ, σε γαϊδουράκι επάνω ανέβηκε κι ο Δαβίδ και όλοι οι βασιλιάδες.
Κι απ᾿ την άλλη μεριά είναι το βόδι. Το βόδι είναι ο βασιλιάς των οικοσίτων ζώων.
Αυτά τα δύο ζώα έχουν και μία άλλη σημασία και θα κλείσω.
Στο Άγιον Όρος οι ξυλάδες χρησιμοποιούσαν αυτά τα δύο ζώα γιά έναν ειδικό λόγο. Ποιος είναι αυτός ο λόγος;
Είχαν τα μουλάρια γιά να κουβαλάνε τα ξύλα, αλλά τα μουλάρια δεν έχουν ηγεμονικό χαρακτήρα. Μπορεί να είχε είκοσι και εικοσιπέντε μουλάρια ο αγωγιάτης, αλλά έβαζε μπροστά ένα γαϊδουράκι.
Το γαϊδούρι, λοιπόν, που εμείς το περιφρονούμε και το κοροϊδεύουμε και, επαναλαμβάνω, αν σε πει ο άλλος ‘‘γαϊδούρι’’ -μακάρι να με έλεγαν γαϊδούρι και με είπαν γαϊδούρι-, το γαϊδούρι είναι οδηγητικό ζώο. Το γαϊδούρι είναι ζώο που οδηγεί.
Και επίσης, οι αγιορείτες αγωγιάτες χρησιμοποιούν και το βόδι.
Το βόδι και το γαϊδούρι, λοιπόν, είναι δυο βασιλικά ζώα. Είναι δυο ζώα που οδηγούν, που καθοδηγούν, που γίνονται αρχηγοί.
Ε, λοιπόν, αγαπητοί μου αδελφοί, αγαπητά μου παιδιά, αυτό το γαϊδούρι και αυτό το βόδι που έχουμε μέσα μας, να τα παρακαλέσουμε να μας οδηγήσουν στην φάτνη της καρδιάς μας και εκεί, όπως αυτά χνώτισαν τον Χριστούλη, να χνωτίσουν και την δικιά μας καρδιά και να την ζεστάνουν, μήπως και ζωντανέψουμε την φλόγα που μας έβαλε ο Χριστούλης στο άγιο βάπτισμα. Αμήν.