Τό Σάββατον, 9ην/ 21ην Νοεμβρίου 2020, ἑωρτάσθη ὑπό τοῦ Πατριαρχείου ἡ μνήμη τῶν Ἁγίων Ἀρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβιήλ εἰς τήν Ἱεράν Μονήν ἐπ᾽ ὀνόματι τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ, κειμένην εἰς τήν ἀρχαίαν Ἰόππην παραθαλασσίως.
Κατά τήν ἑορτήν ταύτην, ἡ Ἐκκλησία συνάζεται εἰς Σύναξιν πρός τιμήν τῶν Ἀρχαγγέλων Μιχαήλ καί Γαβριήλ καί ποιεῖται μνείαν τοῦ γεγονότος ὅτι οἱ Ἀσώματοι οὗτοι ἀρχηγοί τῶν Ἀγγέλων ἀντέστησαν εἰς τήν κατά τοῦ Ὑψίστου ἐπίθεσιν τοῦ Ἑωσφόρου καί συνεκράτησαν μετά τοῦ Θεοῦ τούς Ἀγγέλους, λέγοντες «Στῶμεν καλῶς». Ἡ Ἐκκλησία ἀσπάζεται τάς μαρτυρίας τῆς Ἁγίας Γραφῆς, Παλαιᾶς καί Καινῆς Διαθήκης, ὅτι οἱ Ἀρχάγγελοι μεθ᾽ ὅλων τῶν Ἀγγέλων εἶναι «πνεύματα λειτουργικά εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα», (Ἑβρ, α΄,14 ), διά τήν βοήθειαν καί σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων.
Συμφώνως πρός τήν Καινήν Διαθήκην ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ ἀνήγγειλεν εἰς τήν Παρθένον Μαρίαν τήν ἐκ Πνεύματος Ἁγίου κατά σάρκα Γέννησιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἄγγελοι ἔψαλαν κατά τήν Γέννησιν τοῦ θείου Βρέφους: «δόξα ἐν Ὑψίστοις Θεῷ καί ἐπί γῆς εἰρήνη…», Ἄγγελος ἐπληροφόρησεν ἐν ὀνείρῳ τόν Ἰωσήφ, νά φύγῃ εἰς τήν Αἴγυπτον, διά νά σωθῇ ὁ ἐνανθρωπήσας Κύριος ἐκ τῆς μανίας τοῦ Ἡρώδου καί Ἄγγελος πάλιν ἐκάλεσεν Αὐτόν ἐξ Αἰγύπτου, ὅτε καί κατῴκησεν εἰς Ναζαρέτ, ἐκ τῆς ὁποίας καί Ναζωραῖος ἐκλήθη.
Ἡ ἑορτή αὐτή ἑωρτάσθη εἰς τήν ὡς ἄνω Ἱεράν Μονήν διά θείας Λειτουργίας, τῆς ὁποίας προεξῆρξεν ἡ Α.Θ.Μ. ὁ Πατήρ ἡμῶν καί Πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος, συλλειτουργούντων Αὐτῷ τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναζαρέτ κ. Κυριακοῦ, τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἰόππης κ. Δαμασκηνοῦ, τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντίνης κ. Ἀριστάρχου καί τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἑλενουπόλεως κ. Ἰωακείμ, Ἁγιοταφιτῶν Ἱερομονάχων, ὧν πρῶτος ὁ Γέρων Καμαράσης Ἀρχιμανδρίτης π. Νεκτάριος, τῶν Ἀρχιμανδριτῶν π. Νήφωνος καί π. Ἀρτεμίου, τῶν ἐφημερίων τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀραβοφώνου Κοινότητος Πρεσβυτέρου κ. Κωνστάντι καί τῶν ἐφημερίων τῆς Ρωσσοφώνου καί Ρουμανοφώνου Κοινότητος, τοῦ Ἀρχιδιακόνου Μάρκου καί τοῦ Ἱεροδιακόνου π. Εὐλογίου, ψαλλούσης τῆς χορῳδίας τῆς Κοινότητος ἀραβιστί καί μετεχόντων πιστῶν τῆς Ἀραβοφώνου Κοινότητος, Ρωσοφώνων καί Ρουμανοφώνων, παρουσίᾳ τοῦ Πρέσβεως τῆς Ἑλλάδος εἰς τό Τελ Ἀβίβ κ. Παναγιώτου Σαρρῆ καί τοῦ Γενικοῦ Προξένου τῆς Ἑλλάδος εἰς τά Ἱεροσόλυμα κ. Εὐαγγέλου Βλιώρα.
Εἰς τό Κοινωνικόν τῆς θείας Λειτουργίας ὁ Μακαριώτατος ἐκήρυξε τόν θεῖον λόγον διά τῆς κάτωθι προσφωνήσεως Αὐτοῦ:
Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
«Πρός τίνα δέ τῶν ἀγγέλων εἴρηκέ ποτε· κάθου ἐκ δεξιῶν μου ἕως ἂν θῶ τούς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου; οὐχί πάντες εἰσί λειτουργικά πνεύματα εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα διά τούς μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν;» (Ἑβρ. 1,13-14).
Εὐλαβεῖς Χριστιανοί,
Σήμερον ἡ χάρις τοῦ ἁγίου Πνεύματος συνήγαγε πάντας ἡμᾶς ἐν τῷ ἐπωνύμῳ τούτῳ Ναῷ τῶν ἁγίων Ἀρχιστρατήγων Μιχαήλ καί Γαβριήλ, ἐν τῇ ἱστορικῇ καί Ἁγιογραφικῇ πόλει Ἰόππῃ, ἵνα εὐχαριστιακῶς καί δοξολογικῶς ἀνυμνήσωμεν τάς ἀσωμάτους καί ἀΰλους ἀγγγελικάς δυνάμεις, αἵτινες κύκλῳ παριστάμεναι τῷ ἀχράντῳ θρόνῳ τοῦ Θεοῦ ἀκαταπαύστως κραυγάζουσι Αὐτῷ: «Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος εἶ Θεέ, Παντοκράτορ», ὡς ἐπιμαρτυρεῖ ὁ Προφήτης Ἡσαΐας λέγων: «εἶδον τόν Κύριον καθήμενον ἐπί θρόνου ὑψηλοῦ καί ἐπῃρμένου, καί πλήρης ὁ οἶκος τῆς δόξης αὐτοῦ. Καί Σεραφίμ εἱστήκεισαν κύκλῳ αὐτοῦ, ἓξ πτέρυγες τῷ ἑνί καί ἓξ πτέρυγες τῷ ἑνί, καί ταῖς μέν δυσί κατεκάλυπτον τό πρόσωπον, ταῖς δέ δυσί κατεκάλυπτον τούς πόδας καί ταῖς δυσίν ἐπέταντο· καί ἐκέκραγεν ἕτερος πρός τόν ἕτερον καί ἔλεγον· ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος σαβαώθ, πλήρης πᾶσα ἡ γῆ τῆς δόξης αὐτοῦ», (Ἡσ. 6, 1-3).
Κατά δέ τήν μαρτυρίαν τοῦ ἁγίου Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου, λέγει Ἰησοῦς τῷ Ναθαναήλ: «Καί λέγει αὐτῷ· ἀμήν ἀμήν λέγω ὑμῖν, ἀπ’ ἄρτι ὄψεσθε τόν οὐρανόν ἀνεῳγότα, καί τούς ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ ἀναβαίνοντας καί καταβαίνοντας ἐπί τόν υἱόν τοῦ ἀνθρώπου», (Ἰωάν. 1,52). «Ὡς ἐπί γνήσιον Υἱόν τοῦ Θεοῦ ἀνέβαινον καί κατέβαινον οἱ ἄγγελοι ἐπ’ αὐτόν [τόν Χριστόν] διακονοῦντες», λέγει ὁ Ζιγαβηνός. Λίαν σημαντική ἐνταῦθα ἡ ἑρμηνεία τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας περί τῆς λειτουργικῆς διακονίας τῶν ἀγγέλων: «Ἐπί τόν Υἱόν τοῦ ἀνθρώπου, τοὐτέστιν ὑπηρετοῦντας καί διακονουμένους τοῖς αὐτοῦ [τοῦ Χριστοῦ] διατάγμασιν εἰς τήν τῶν μελλόντων πιστεύειν σωτηρίαν. Τότε δή μάλιστα Θεοῦ κατά φύσιν ὑπάρχων Υἱός ἀναδειχθήσεσθαί φησίν».
Ἐναργεστάτη τυγχάνει καί ἡ περί τῶν Ἀγγέλων μαρτυρία τοῦ Ἁγίου Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ: « Καί ποιμένες ἦσαν ἐν τῇ χώρᾳ τῇ αὐτῇ ἀγραυλοῦντες καί φυλάσσοντες φυλακάς τῆς νυκτός ἐπί τήν ποίμνην αὐτῶν· καί ἰδού ἄγγελος Κυρίου ἐπέστη αὐτοῖς καί δόξα Κυρίου περιέλαμψεν αὐτούς, καί ἐφοβήθησαν φόβον μέγαν· καί εἶπεν αὐτοῖς ὁ ἄγγελος· μή φοβεῖσθε· ἰδού γάρ εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαράν μεγάλην, ἥτις ἔσται παντί τῷ λαῷ, ὅτι ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον σωτήρ, ὅς ἐστι Χριστός Κύριος, ἐν πόλει Δαυΐδ. καί τοῦτο ὑμῖν τό σημεῖον· εὑρήσετε βρέφος ἐσπαργανωμένον, κείμενον ἐν φάτνῃ· καί ἐξαίφνης ἐγένετο σύν τῷ ἀγγέλῳ πλῆθος στρατιᾶς οὐρανίου αἰνούντων τόν Θεόν καί λεγόντων· δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καί ἐπί γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία», (Λουκ. 2,8-14).
Προσέτι δέ οἱ ἄγγελοι ἔχουν ὡς ἀποστολήν αὐτῶν τήν προστασίαν καί βοήθειαν τῶν ἀνθρώπων διά τήν σωτηρίαν αὐτῶν, ὡς κηρύττει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «Οὐχί πάντες [οἱ ἄγγελοι] εἰσί λειτουργικά πνεύματα εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα διά τούς μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν;», (Ἑβρ. 1, 14).
Ἑρμηνεύοντες τούς λόγους τούτους ὁ μέν ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός λέγει: «Ὅρα πόσον πρός αὐτόν τῶν ἀγγέλων τό μέσον, ὅπου γέ ὁ μέν [ὁ Κύριος] κάθηται ἄνω, οἱ δέ ἄγγελοι λειτουργοῦσιν Αὐτῷ κάτω»· ὁ δέ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέγει: «τῶν ἀγγέλων λειτουργία τό διακονεῖν τῷ Θεῷ εἰς σωτηρίαν ἡμετέραν [τῶν ἀνθρώπων]… «δοῦλοί εἰσι τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ καί πολλαχοῦ δι’ ἡμᾶς [τούς ἀνθρώπους] πέμπονται». Οἱ ἄγγελοι, μέ ἄλλα λόγια, μεριμνοῦν διά τήν σωτηρίαν ἑνός ἑκάστου ἡμῶν.
Εἰς τήν σημερινήν ἀποστολικήν περικοπήν ὁ Ἱερώτατος Παῦλος ἐπισημαίνει τήν ἐπιμέλειαν, τήν ὁποίαν ὀφείλομεν νά ἐπιδεικνύωμεν οἱ πιστοί, διά τήν σωτηρίαν ἡμῶν λέγων: «εἰ γάρ ὁ δι’ ἀγγέλων λαληθείς λόγος ἐγένετο βέβαιος, καί πᾶσα παράβασις καί παρακοή ἔλαβεν ἔνδικον μισθαποδοσίαν, πῶς ἡμεῖς ἐκφευξόμεθα τηλικαύτης ἀμελήσαντες σωτηρίας; ἥτις ἀρχήν λαβοῦσα λαλεῖσθαι διά τοῦ Κυρίου, ὑπό τῶν ἀκουσάντων εἰς ἡμᾶς ἐβεβαιώθη», (Ἑβρ. 2,2-3).
Καί ἀναλυτικώτερον, ἐάν κάθε παράβασις τοῦ Νόμου, τόν ὁποῖον ἀνήγγειλε ὁ Θεός εἰς τόν Μωϋσῆν μέσω τῶν ἀγγέλων τιμωρήθηκε δικαίως, πῶς ἡμεῖς θά διαφύγωμεν τήν τιμωρίαν, ἐάν ἀμελήσωμεν μίαν τόσον μεγάλην καί σπουδαίαν σωτηρίαν; Ἡ σωτηρία αὕτη δέν ἐλέχθη δι’ ἀγγέλων ὅπως ὁ νόμος, ἀλλ’ ἀφ’ οὗ ἤρχισε νά κηρύττεται ἀπό Αὐτόν τόν Κύριον, μᾶς παρεδόθη ὡς βεβαία καί ἀξιόπιστος ἀπό τούς ἀποστόλους, τήν ὁποίαν ἤκουσαν ἀμέσως ἀπό τό στόμα τοῦ Κυρίου.
Καί διερωτᾶται ὁ σύγχρονος ἡμῖν ἐπίσκοπος Πέλλης κ. Ἰωήλ: «Ὅταν μιλᾶμε γιά σωτηρία, τί ἐννοοῦμε; Ἐννοοῦμε τήν διάσωσιν τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου. Ὁ ἄνθρωπος πού εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ μέ τήν ἁμαρτίαν ἁμαυρώθηκε. Διά τοῦτο χρειάσθηκε νά ἔλθῃ εἰς τήν γῆν ὁ Χριστός, νά καθαρίσῃ τήν εἰκόνα τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου». Τίποτε δέν εἶναι εἰς τόν Θεόν τόσον περιζήτητον καί περισπούδαστον, ὅσον ἡ σωτηρία τῆς ψυχῆς μας, γράφει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος: «Οὐδέν γάρ οὕτω τῷ Θεῷ περισπούδαστον, ὡς ψυχῆς σωτηρία». Τοῦτο ἐξ ἄλλου κηρύττει ὁ Ἀπόστολος Πέτρος λέγων: «[κομιζόμενοι] τό τέλος τῆς πίστεως ὑμῶν, σωτηρίαν ψυχῶν», (Α΄ Πέτρου 1,9).
Καταδεικνύων τήν ἀξίαν τοῦ ἀνθρώπου καί βεβαίως τῆς ψυχῆς αὐτοῦ, ὁ θεσπέσιος Παῦλος λέγει, ἐπικαλούμενος τόν ψαλμῳδόν: «ἠλάττωσας αὐτόν βραχύ τι παρ’ ἀγγέλους, δόξῃ καί τιμῇ ἐστεφάνωσας αὐτόν, πάντα ὑπέταξας ὑποκάτω τῶν ποδῶν αὐτοῦ·», (Ἑβρ. 2,7 / Ψαλμ. 8,6)· τοὐτέστιν, κατέστησας, [Κύριε], τόν ἄνθρωπον ὀλίγον κατώτερον τῶν ἀγγέλων Σου καί ἐστεφάνωσας αὐτόν μετά δόξης καί τιμῆς ὡς βασιλέα τῆς κτίσεως. Ὅλα τά ὑπέταξας κάτω ἀπό τά πόδια Αὐτοῦ.
Σημειωτέον, ὅτι οἱ ἄγγελοι ὑπερέχουν τῶν ἀνθρώπων, διότι δέν εἶναι θνητοί καί δέν περιγράφονται σωματικῶς, λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός: «Ἐπεί δήπερ μή εἰσί θνητοί. Νόες δέ ὄντες ἐν νοητοῖς καί τόποις εἰσίν, οὐ σωματικῶς περιγραφόμενοι, ἀλλά τῷ νοητῶς παρεῖναι καί ἐνεργεῖν… Καθώς ὑπό τοῦ Δημιουργοῦ ἐτάχθησαν, καί τά καθ’ ἡμᾶς οἰκονομοῦντες καί βοηθοῦντες ἡμῖν· πάντως δέ ὅτι κατά τό θεῖον θέλημά τε καί πρόσταγμα ὑπέρ ἡμᾶς ὄντες ἀεί τε περί Θεόν ὑπάρχοντες».
Ἰδού λοιπόν διά τί ἡ ἁγία τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία ἰδιαζόντως τιμᾷ καί γεραίρει τήν Σύναξιν τῶν Ἀγγέλων, τοὐτέστιν τήν ὑπό τοῦ Ταξιάρχου τῶν ἀσωμάτων Δυνάμεων Μιχαήλ γενομένην συνάθροισιν αὐτῶν. Ἡμεῖς δέ μετά τοῦ ὑνμνῳδοῦ εἴπωμεν: «Ἄγγελοί τε καί Ἀρχάγγελοι, Θρόνοι, Ἐξουσίαι καί Κυριότητες, Ἀρχαί τε καί Δυνάμεις, Χερουβίμ καί Σεραφίμ, μετά τῆς Θεοτόκου, ὑπέρ τοῦ κόσμου ἱκετεύσατε», Ἀμήν, ἔτη πολλά!
Μετά τήν θείαν Λειτουργίαν ἠκολούθησε κέρασμα καί ἐν συνεχείᾳ τράπεζα ὑπό τοῦ ἀνακαινιστοῦ τῆς Μονῆς καί τῆς ἐκ νέου ἀνεγέρσεως τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ, καέντος τό 1956, Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἰόππης κ. Δαμασκηνοῦ.
Ἡ ἑορτή τῶν Ἀρχαγγέλων ἑωρτάσθη ὡσαύτως καί εἰς τήν Ἱεράν αὐτῶν Μονήν, τήν ἔναντι τοῦ Πατριαρχείου εἰς ἀπόστασιν μικροτέραν βολῆς λίθου νοτίως.
Εἰς ταύτην ἑωρτάσθη δι’ Ἑσπερινοῦ ἀφ’ ἑσπέρας καί θείας Λειτουργίας τήν πρωΐαν, τῆς ὁποίας προεξῆρξεν Ἀρχιεπισκοπικῶς ὁ ἀνακαινιστής τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Σεβασμιώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Λύδδης κ. Δημήτριος, συλλειτουργούντων αὐτῷ τοῦ Δραγουμάνου Ἀρχιμανδρίτου π. Ματθαίου, τοῦ Ἀρχιμανδρίτου Δημητρίου καί τοῦ Ἱεροδιακόνου Συμεών, ψάλλοντος τοῦ κ. Βασιλείου Γκοτσοπούλου μετά τῶν μαθητῶν τῆς Πατριαρχικῆς Σχολῆς, βοηθοῦντος τοῦ Πρωτοψάλτου τοῦ μοναστηριακοῦ Ναοῦ Ἁγίων Κωνσταντίνου καί Ἑλένης Ἀρχιμανδρίτου π. Εὐσεβίου.
Μετά τήν θείαν Λειτουργίαν ὁ Σεβασμιώτατος παρέθεσε κέρασμα εἰς τό προαύλιον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς.