Όπως συμβαίνει με τον επιτάφιο της Παναγιάς, έτσι και με τα εγκώμια. Είναι επηρεασμένα από εκείνα της Μεγάλης Παρασκευής, ή μάλλον αποτελούν τροποποιήσεις τους. Εξυμνούν, εγκωμιάζουν αλλά και θρηνούν για τη «μεταστάσα Θεοτόκο».
Δεκαπενταύγουστος-Τα εγκώμια: Η ωραία κάλλει,παρά πάντας βροτούς
Τα ψάλλουν την παραμονή της γιορτής μέσα στους ιερούς ναούς, ή ακόμη και έξω απ’ αυτούς, σε υπαίθριους χώρους, όπου η δροσιά είναι περισσότερη.
Υπάρχουν πολλά παλιά χειρόγραφα με τα εγκώμια της Θεοτόκου αλλά τα τελευταία χρόνια τείνει να καθιερωθεί ένας κοινός πανελλήνιος τύπος που κυκλοφορεί ακόμα και σε φωτοτυπημένα φυλλάδια.
Σχηματίζονται δυο ομάδες, ανάλογα με τις συνήθειες του κάθε τόπου, και σταματούν δίπλα στον στολισμένο επιτάφιο.
Αλλά και σε ναούς χωρίς επιτάφιο μπορεί να τα ακούσει κανείς.
Η Παναγιά υπέστη τον θάνατο «κατά τον νόμο των βροτών», των θνητών, αλλά ήδη οδεύει και πάλι προς τη ζωή.
Κατ’ αναλογία προς τα εγκώμια του Χριστού, εξυμνείται το φυσικό και το πνευματικό κάλλος της Παναγιάς και τονίζεται η συνεισφορά της στους ανθρώπους, αφού εκείνη γέννησε τον Ιησού.
Λίγοι στίχοι από αυτούς που ακούγονται κάθε χρόνο στις εκκλησιές είναι αρκετοί για να κατανοήσουμε το λατρευτικό περιβάλλον και το κλίμα που δημιουργούν.
Η ζωή εν τάφω κατετέθης, Αγνή
και Αγγέλων στρατιαί εξεπλήττοντο,
την μετάστασιν δοξάζουσαι την σην.
Η ζωή πώς θνήσκεις, πώς και τάφω οικείς,
πώς και θάνατον υπέστης Πανάμωμε,
τον αθάνατον γεννήσασα Χριστόν.
Μεγαλύνομέν Σε την Μητέρα Θεού,
και τιμώμεν την αγίαν Σου κοίμησιν,
ην υπέστης κατά νόμον των βροτών.
Η ωραία κάλλει, παρά πάντας βροτούς,
η την φύσιν του παντός ωραΐσασα,
τω Σω Τόκω πώς κηδεύει ως νεκρά.