Σήμερα πολλοί ναοί στην Ελλάδα αλλά και στην Κύπρο είναι αφιερωμένοι στον Άγιο Μάμα(ντα). Η φήμη του Αγίου και η απόδοση τιμών προς αυτόν εξαπλώθηκε από την Καππαδοκία στη Χίο, στην Κωνσταντινούπολη αλλά και στη Μακεδονία. Στη Χαλκιδική, σε ένα από τα χωριά που έχουν το όνομά του, λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο μεγάλη εμποροπανήγυρη, στις αρχές Σεπτεμβρίου. Ο Άγιος Μάμας είναι ο Πολιούχος της Μόρφου στην Κύπρο.
Στους βυζαντινούς χρόνους ο Άγιος Μάμας ήταν ο προστάτης των Μαρδαϊτών στη νήσο της Κύπρου. Οι τελευταίοι διέδωσαν τη φήμη του και την απόδοση τιμών προς αυτόν έπειτα από τις αραβικές επιδρομές.
Τμήμα της Αγίας Κάρας αυτού βρίσκεται στην Ελλάδα στο Κάστρο Ηλείας (το ομώνυμο χωριό του Ιστορικού Κάστρου Χλεμουτσίου του Δήμου Ανδραβίδας – Κυλλήνης στην Πελοπόννησο) όπου και εορτάζεται η μνήμη του Αγίου στις 2 Σεπτεμβρίου κάθε έτους με πανηγυρικό Εσπερινό και Θεία Λειτουργία.
Ο Άγιος Μάμας στις ελληνικές δοξασίες φαίνεται να σχετίζεται με τους αρχαίους θεούς προστάτες των ποιμένων. Λέγεται μάλιστα ότι ο Αγιος υπήρξε βοσκός και θεωρείται στις μέρες μας προστάτης των ανθρώπων που ασχολούνται με την κτηνοτροφία.
Συγκεκριμένα στη Σκύρο, που ανθούσε άλλοτε η κτηνοτροφία, στην εορτή του Αγίου οι βοσκοί αφιέρωναν διάφορα σφαχτά. Στην εκκλησία του Αγίου που έκτισαν οι Σκυριανοί, κατά την τοπική παράδοση, σε σημείο που εμφανίσθηκε ο Άγιος σε κάποιον ποιμένα, κάθε χρόνο ανήμερα της μνήμης του κάνουν μεγάλο πανηγύρι με προσφορές και θυσίες αρνιών που τα σφάζουν κάτω από μια παρακείμενη καρυδιά και στη συνέχεια ακολουθεί το γλέντι.
Πέρα από την Ελλάδα και την Κύπρο, τιμάται και σε άλλες χώρες, όπως στο Λίβανο, την Ιταλία και την Ισπανία. Στην Ισπανία, και συγκεκριμένα στο Μπιλμπάο, το γήπεδο της ομάδας της πόλης Αθλέτικο Μπιλμπάο, έχει πάρει από αυτόν το όνομά του (Σαν Μαμές – San Mamés), καθώς βρίσκεται δίπλα από μία εκκλησία προς τιμήν του, ενώ οι παίκτες της ομάδας αποκαλούνται με το προσωνύμιο “Τα Λιοντάρια” (“Los leones”), αναφορά στο μαρτύριο του.
Έθιμο στις Σπέτσες
Στις Σπέτσες λαμβάνει χώρα ένα πολύ ιδιαίτερο έθιμο, το οποίο συνδέεται άμεσα με τον βίο του αγίου, αλλά και με τον ναό του που βρίσκεται ακριβώς πάνω στην παραλία των Σπετσών, δίπλα από το λιμάνι. Ο εν λόγω ναός είναι κτίσμα της δεκαετίας του ‘50, σε σημείο, όπου υπήρχε ο πρώτος ναός του αγίου, ο οποίος είχε χτιστεί πριν από περίπου 180 χρόνια. Μετά τον πανηγυρικό Εσπερινό, λοιπόν, οι άμαξες του νησιού περνούν από την εκκλησία και ο ιερέας αγιάζει τα άλογα και τους αμαξηλάτες. Εξάλλου, επειδή ο Άγιος Μάμας υπήρξε ποιμήν αλόγων, θεωρείται προστάτης των ζώων.
Η δεύτερη πράξη του εθίμου είναι ένα δρώμενο άκρως γραφικό που εντυπωσιάζει τους επισκέπτες του νησιού και συνδέεται άμεσα με το πρώτο εκκλησάκι του αγίου. Ήταν 1η Σεπτέμβρη του 1850, όταν ένας Σπετσιώτης καπετάνιος δέχθηκε να πραγματοποιήσει μια μεταφορά στο νησί. Το εμπόρευμα ήταν δεκάδες οκάδες μούστου, για να φτιάξουν οι συντοπίτες του κρασί. Γέμισε το αμπάρι και ξεκίνησε. Ενώ όλα κυλούσαν ομαλά, στο στενό ανάμεσα στις Σπέτσες και τις πελοποννησιακές ακτές της Ερμιονίδας έπιασε ξαφνική κακοκαιρία. Ήταν ένα μπουρίνι που ο έμπειρος καπετάνιος όμοιό του δεν είχε συναντήσει. Το πλήρωμα και οι επιβάτες του πλοίου είχαν τρομοκρατηθεί. Δεν πίστευαν ότι θα καταφέρουν να γλυτώσουν. Όλα έδειχναν πως δεν υπήρχε ελπίδα. Επικρατούσαν κραυγές, φωνές και κλάματα. Ο καπετάνιος, όμως, δεν έχασε την πίστη του. Ανέβηκε στο κατάστρωμα και προσευχήθηκε στον Θεό. Επικαλέσθηκε τη βοήθεια του αγίου που θα γιόρταζε την επόμενη ημέρα, χωρίς να γνωρίζει ποιος είναι αυτός. «Μακάρι να σωθούμε άγιε μου και θα χτίσω ένα εκκλησάκι στη μνήμη σου», φαίνεται να είπε φωναχτά ο καπετάνιος, σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση.
Και το θαύμα έγινε. Η θάλασσα ηρέμησε. Το πλοίο έφτασε στον προορισμό του χωρίς κανένα απολύτως πρόβλημα. Ο καπετάνιος με το που έφτασε στο λιμάνι πριν ακόμη ξεφορτώσει το εμπόρευμα κατευθύνθηκε στην πρώτη εκκλησία και εξιστορώντας στον παπά τι του συνέβη ζήτησε να μάθει ποιος άγιος γιορτάζει στις 2 Σεπτεμβρίου. Ηταν ο Αγιος Μάμας. Και το τάμα εκπληρώθηκε.
