Η αρχική Mονή Εισοδίων της Παναγίας Μολίστης χτίστηκε στα 1672, σε θέση λίγο νοτιότερα της σημερινής. Ανοικοδομήθηκε το 19ο αιώνα, σύμφωνα και με επιγραφές που βρίσκονται εντοιχισμένες στο Καθολικό (1819 και 1892).
Από τα σωζόμενα κτίρια, σε αρκετά καλή κατάσταση βρίσκεται η πτέρυγα των κελλιών δυτικά του Καθολικού, το Ηγουμενείο, το Συνοδικό και προορισμένος σήμερα για μουσειακή χρήση χώρος.
Σ’ αυτά προστίθεται και η λεγόμενη «κρεββάτα του Μπέη», στη νοτιοδυτική γωνία πρόκειται για ένα διώροφο κτίριο, αφιέρωμα κάποιου μπέη της Κόνιτσας, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη θαυματουργική ίαση της δαιμονιζόμενης κόρης του.
Το Καθολικό ανήκει στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής με τετράρριχτη στέγη και διπλό γυναικωνίτη. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο προέρχεται από το παλιό Καθολικό.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το αναλόγιο του χορού που φέρει ένθετη διακόσμηση από σεντέφι, καθώς και δύο λίθινα σκαλιστά μανουάλια με γεντέκια.
ΚΕΙΜΗΛΙΑ
Ι.Μ. Εισοδίων της Θεοτόκου ΜολίστηςΑπό τα κειμήλια της Μονής ξεχωρίζουν τρεις θαυματουργές εικόνες: μία μεγάλη της Παναγίας Οδηγήτριας, μία δεύτερη μικρή του 1783 –η Στρατιώτισσα (επειδή μεταφερόταν στους δρόμους/στράτες της επαρχίας, από ασθενή σε ασθενή, χάριν ίασης και ευλογίας)- η οποία κλάπηκε το 1976, και μία τρίτη, μικρών διαστάσεων, της Θεοτόκου με την προσωνυμίαΡόδον το Αμάραντον.
Στα υπόλοιπα κειμήλια περιλαμβάνεται μία λειψανοθήκη (1799) με τμήμα της κάρας του Αγ. Ιωάννου της Κλίμακος που ανήκε στον Ιερομόναχο Κύριλλο, και μία δεύτερη με χρονολογία 1807. Σ’ αυτά προστίθενται τεμάχια ιερών λειψάνων από την κάρα του Αγ. Ιωάννου του Κλήμαντος, τεμάχιο λειψάνων του Αγ. Γεωργίου, των αγίων Συμεών και Θωμά του εν Μαλεώ και ο οφαλός του Αγ. Μηνά του Καλλικελάδου, τα οποία κλάπηκαν το 1976.
Πρόσφατα, η Μονή απέκτησε –ως δωρεά από τη Μονή Μολυβδοσκεπάστου- μία νέα λειψανοθήκη με ιερά λείψανα των: αναιρεθέντων αγίων πατέρων της Μονής Αγ. Σάββα του Ηγιασμένου, αναιρεθέντων αγίων πατέρων της Μονής Αγ. Θεοδοσίου του Κοινοβιάρχου, αναιρεθέντων αγίων πατέρων της Μονής Αγ. Γερασίμου του Ιορδανίτου, των αγίων Γερμανού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, Τρύφωνος μάρτυρος και Ιωάννου του νεομάρτυρος εκ Κονίτσης, καθώς και Τίμιος Λίθος εκ του Γολγοθά, όλα συνοδευόμενα από σχετικό εγγυητικό έγγραφο (303/17-06-2011).
Σημειώνεται ότι τα σωζόμενα σήμερα κειμήλια της Μονής φυλάσσονται στην οικεία μητρόπολη.
ΜΕΤΟΧΙΑ
Δύο μετόχια στην ευρύτερη περιοχή της Μόλιστας και ένα στο χωριό Τράπεζα
Ναός Αγ. Θεοδώρων
Ναός Προφ. Ηλία
Ιερά Μονή Προφ. Ηλιού Τράπεζας
Το 2009, με απόφαση της μητρόπολης, διορίστηκε Ηγουμενοσυμβούλιο το οποίο διοικεί την Ιερά Μονή και, μεταξύ άλλων, μεριμνά για την αναδιοργάνωση, την ανάδειξη και την αναστήλωση των κτιρίων της. Το ανακαινισμένο Συνοδικό και το μικρό «μουσείο» (εκθετήριο με παλιά οικιακά σκεύη) εγκαινιάστηκε το Νοέμβριο του 2011, στην πανήγυρη της μονής, από το Μητροπολίτη Κονίτσης κ.κ. Ανδρέα.
Η Ιερά Μονή Μόλιστας ή Μονή Μποτσιφαρίου είναι αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου και εορτάζει στις 21 Νοεμβρίου.
Τοποθεσία
Η Ι. Μ. Εισοδίων της Θεοτόκου Μόλιστας ή Μποτσιφαρίου βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τα χωριά Μόλιστα και Μοναστήρι (Μποτσιφάρι), στις κατάφυτες βορειοδυτικές πλαγιές του Σμόλικα.
Στην Ε.Ο. Ιωαννίνων–Κοζάνης, ο δρόμος, ακολουθώντας τη σχετική σήμανση, παρακάμπτει δεξιά προς τους παραπάνω οικισμούς, οι οποίοι βρίσκονται πολύ κοντά μεταξύ τους και σε απόσταση 5 χλμ. περίπου από τη διασταύρωση.
Σε κάποιο σημείο, ο δρόμος χωρίζει σε δύο βραχίονες, οι οποίοι οδηγούν στους αντίστοιχους οικισμούς. Η Μονή βρίσκεται 200 περίπου μέτρα νοτίως του χωριού Μοναστήρι.
Προσθήκη σχολίου