Γενέσιο της Θεοτόκου: Την χαρά και αγαλλίαση καθώς και την έννοια του πανηγυρισμού του Γενεσίου της Θεοτόκου θα διατυπώσει με άμετρη καλλιέπεια και ιερόν «απαθές πάθος» θεομητορικό, ο χαριτώνυμος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ο πρύτανις των δογματικών Πατέρων της Εκκλησίας από την πρώτη ακόμη πρόταση του Λόγου του στο ιερό Γενέσιο της Θεοτόκου.
Γενέσιο της Θεοτόκου: H Θεομητορική εορτή σήμερα 8 Σεπτεμβρίου
«Δεῦτε πάντα ἔθνη, πᾶν γένος ἀνθρώπων, καί πᾶσα γλῶσσα, και ἡλικία πᾶσα, καί ἅπαν ἀξίωμα, μετ᾿ εὐφροσύνης τό παγκοσμίου εὐφροσύνης γενέθλιον ἑορτάσωμεν».Να σημειώσουμε δε, ότι στον τρίτο Λόγο του διαπιστώνουμε λεκτική ταύτιση με την μετέπειτα υμνολογική διατύπωση της Εκκλησίας, περί του Γενεσίου της Παρθένου. Συγκεκριμένα, η φράση του Αγίου,
«Σήμερον στειρωτικαί πύλαι ἀνοίγονται, καί πύλη παρθενική θεία προέρχεται» εἶναι ἴδια μέ τήν ἀρχή τοῦ τετάρτου Ἰδιόμελου τοῦ Ἑσπερινοῦ, πού ἔχει τήν ἴδια ἀκριβῶς διατύπωση.
Ο Δαμασκηνός, η «λύρα του Πνεύματος» βεβαιώνει με πόθο και μέθεξη ψυχής ότι διά του γεγονότος του Γενεσίου της Παρθένου, ο Θεός ετοιμάζεται να εισέλθει σωματικώς στην ανθρωπινη ιστορία, «ἐξ ἧς καί δι᾿ ἧς ὁ Θεός, ὁ πάντων τῶν ὄντων ἐπέκεινα, <εἰς τήν οἰκουμένην> σωματικῶς εἰσελεύσεται, κατά Παῦλον τόν τῶν ἀρρήτων ὑπήκοον». Άλλωστε, κατά τον αυτόν Πατέρα, η Θεοτόκος, την οποία αποκαλεί «θυγάτριον ἀξιόθεον, τό κάλλος τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως», εἶναι ἡ ἐπιθυμητή τῶν αἰώνων!
Ο χαριτώνυμος Ιωάννης απευθύνεται προς την Παναγία, ομιλώντας μεταφορικώς και προσωποποιώντας τους αιώνες, οι οποίοι, λέγει, είχαν μεταξύ τους συναγωνισμό, για το ποιος θα καυχηθεί ότι θα φέρει στη ζωή την ευλογημένη Μαρία. «Ἡμιλλῶντο οἱ αἰῶνες ποῖος τῇ Σῇ ἐγκαυχήσεται γεννήσει, ἀλλ᾿ ἐνίκα τῶν αἰώνων τήν ἅμιλλαν ἡ προορισμένη Βουλή τοῦ Θεοῦ, τοῦ τούς αἰῶνας ποιήσαντος καί γεγόνασιν οἱ ἔσχατοι πρῶτοι τήν Σήν εὐμοιροίσαντες γέννησιν»
Το γεγονός αυτό της εισόδου στον κόσμο της Θεοτόκου «μεθά νηφαλίως» το ιερό Πατέρα · δεν αντέχει τη μεγάλη χαρά, νικιέται από τα θαύματα, το (θείο) πάθος τον γεμίζει ενθουσιασμό.«Οὐ φέρω τήν ἡδονήν, νικῶμαι τοῖς θαύμασιν, ἔνθους ὑπό τοῦ πάθους γέγονα».Πως να προχωρήσει, λέγει, στα υπόλοιπα του λόγου του; Απορεί ο νούς του, ο φόβος και ο πόθος τον έχει χωρίσει στα δύο. Χτυπάει η καρδιά του και η γλώσσα του έχει δεθεί. «Ἀλλά πῶς τοῖς πρόσω προβήσομαι;
Ἡ διάνοια μέν ἐξίσταται, φόβος δέ με καί πόθος κατεμερίσαντο. Ἡ καρδία πάλλει καί ἡ γλῶσσα πεπήδηται». Αλλά, λέγει, ας νικήσει ο πόθος, ας υποχωρήσει ο φόβος, ας ψάλλει η κιθάρα του Πνεύματος. «Νικάτω ὁ πόθος, ὑποχωρείτω ὁ φόβος, ᾀδέτω ἡ κιθάρα τοῦ Πνεύματος· <εὐφραινέσθωσαν οἱ οὐρανοί καί ἀγαλλιάσθω ἡ γῆ>». Έτσι ζούσαν οι Άγιοι το μυστήριο της Υπεραγίας Θεοτόκου!
