Ο Άγιος Μάρτυς Αναστάσιος γεννήθηκε στην Παραμυθιά της Θεσπρωτίας περί το έτος 1730. Ήταν τα χρόνια της σκληρής τουρκικής σκλαβιάς, και οι Έλληνες χριστιανοί υπέφεραν τα πάνδεινα. Εστερούντο την προσωπική τους ελευθερία και δεν όριζαν τίποτε, ούτε τα σπίτια τους, ούτε την περιουσία τους, ακόμη ούτε και τα αγαπημένα τους πρόσωπα, τις συζύγους, τις αδελφές και τα παιδιά τους.
Άγιος Αναστάσιος ο Νεομάρτυρας από την Παραμυθιά της Ηπείρου
Η ψυχή του Αγίου ήταν γεμάτη από την φλόγα της πίστεως του Χριστού και την αγάπη προς την σκλαβωμένη πατρίδα. Έλπιζε βάσιμα ότι κάποτε ο Πανάγαθος Θεός, θα έβλεπε τον πόνο και θα άκουγε τις θερμές προσευχές των ραγιάδων και θα τους χάριζε την πολυπόθητη ελευθερία. Ακόμη, κρατούσε μέσα στην ψυχή του, σαν ιερά εικονίσματα, τις μορφές των γονέων του και των αδελφών του, που προστάτευε από κάθε βεβήλωση των απίστων.
Μουσουλμάνοι απειλούν την αδερφή του Αγίου
Μια μέρα, καθώς βγήκε έξω στα χωράφια με την αδελφή του και άλλους χριστιανούς, για να εργασθούν, βρέθηκαν ξαφνικά μπροστά σε μια ομάδα νέων μουσουλμάνων με επικεφαλής τον γιο του πασά, Μουσά.
Όταν είδαν την ωραιότατη αδελφή του Αναστασίου κατελήφθησαν από μεγάλο πειρασμό και όρμησαν να την αρπάξουν με την βία και να την κακοποιήσουν.
Μόλις ο Άγιος είδε τις κινήσεις τους και διέγνωσε τις προθέσεις τους, όρμησε εναντίον τους, συνεπλάκη μαζύ τους και με την μεγάλη δύναμη που είχε, τους εμπόδισε και έδωσε την ευκαιρία στην αδελφή του να απομακρυνθεί και να διαφύγει τον κίνδυνο.
Την ενέργεια αυτή, την θεώρησαν πολύ προσβλητική οι Τούρκοι και γι’ αυτό κατέφυγαν στον πασά και του κατήγγειλαν το γεγονός τελείως παραποιημένο, ότι, δηλαδή, ο Αναστάσιος χωρίς αιτία τους επετέθη, τους εξύβρισε και τους εκτύπησε.
Ακόμη, είπαν ψευδόμενοι, ότι σε κάποια στιγμή ο Αναστάσιος τους υποσχέθηκε να αλλάξει πίστη και να γίνει μωαμεθανός.
Η σύλληψη του Αναστασίου
Ο πασάς, πατέρας του Μουσά, διατάζει αμέσως να συλλάβουν τον Αναστάσιο και να τον οδηγήσουν μπροστά του. Βλέποντας ένα λεβεντόκορμο και πανέξυπνο παλικάρι, το λυπήθηκε και δεν θέλησε να το βασανίσει και να το θανάτωση, ελπίζοντας ότι μπορούσε να του αλλάξει την πίστη με διάφορα δελεάσματα και υποσχέσεις.
Τον φυλακίζει λοιπόν προσωρινά και την άλλη μέρα διατάζει, να τον φέρουν μπροστά του για να τον ανακρίνη.
Με προσποιητή ηρεμία και ευγένεια προσπάθησε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του.
«Κρίμα μπρε Αναστάση, εσύ ένα τέτοιο παλικάρι με δύναμη, εξυπνάδα και ομορφιά, να μένεις στη θέση του ραγιά. Εσύ θα μπορούσες να γίνεις μεγάλος άρχοντας, με μεγάλα αξιώματα, μὲ χρήματα καὶ απολαύσεις στο Σαράϊ.
Ἐγώ, δεν στο κρύβω, σε συμπάθησα πολύ και θέλω να σε βοηθήσω και να σε αναδείξω τρανό πασά μιάν ημέρα. Αρκεί και συ να το θέλεις και να αλλάξεις αυτές τις παλιὲς και καθυστερημένες ιδέες που έχεις.
Να αφήσεις την πίστη του Χριστού καὶ να ακολουθήσεις την θρησκεία του μεγάλου μας προφήτη Μωάμεθ. Τότε θα σε ντύσω με μετάξια και θα σε στολίσω με χρυσαφικά. Και ο,τι ζητήσεις στη ζωή σου, θα το έχεις με το παραπάνω».
Αυτά και άλλα πολλά έλεγε και υποσχόταν ο πασάς στον Άγιο. Εκείνου όμως ο νους και η ψυχή ήταν ανεβασμένα στον ουρανό. Και όσο ο πασάς του μιλούσε και του έταζε διάφορα, αυτός παρακαλούσε τον Χριστό να τον στήριξη και να τον αξιώσει μέχρι το τέλος να ομολογήσει την αγία χριστιανική πίστη μπροστά στον πασά και τους αλλόθρησκους.
΄΄Χριστιανός γεννήθηκα και χριστιανός θα πεθάνω΄΄
Όταν ο πασάς τελείωσε τα ταξίματα και τις υποσχέσεις του, ο άγιος με θάρρος και γενναιότητα του απάντησε:
«Σε ευχαριστώ πασά μου για την καλή σου διάθεση και για όλα τα αγαθά, που υπόσχεσαι να μου δώσεις. Εγώ όμως χριστιανός γεννήθηκα και χριστιανός θα πεθάνω. Και δεν αλλάζω την αγία πίστη του Χριστού μου με όλα τα αγαθά και τους θησαυρούς της γης».
Βλέποντας την γενναία και άκαμπτη στάση του μάρτυρα ο πασάς, διέταξε να τον φυλακίσουν και να τον βασανίζουν κάθε μέρα, μέχρι να αλλάξει γνώμη και να αρνηθεί τον Χριστό.
Ο μάρτυρας μέσα στην υγρή και σκοτεινή φυλακή, αιμόφυρτος και καταπληγωμένος στο σώμα, προσευχόταν διαρκώς στον Κύριο, να τον ενισχύει στο μαρτύριό του μέχρι το τέλος, και ο Κύριος του έστελνε ενίσχυση και παρηγοριά με τους αγγέλους Του.
Το θαύμα με τους Αγγέλους
Ο γιος του πασά, ο Μουσάς, ήταν στο βάθος καλοπροαίρετος άνθρωπος και πολύ μετάνιωσε, που έγινε αιτία να φθάσει ο Άγιος στα χέρια του σκληρού πατέρα του. Ζητώντας κάποια εξιλέωση και ανακούφιση για την ψυχή του, αποφάσισε να πάει κρυφά μια μέρα στην φυλακή και να επισκεφθεί τον Άγιο.
Μπαίνοντας μέσα κρυφά και πολύ προσεκτικά για να μη τον δη και τον ακούσει κανείς, βρέθηκε μπροστά σε ένα εξαίσιο θέαμα, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο για την συνέχεια της ζωής του.
Βλέπει δυό ολόφωτους αγγέλους να στέκονται κοντά στον μάρτυρα, να τον ενισχύουν και να τον παρηγορούν, και το πρόσωπο του Αγίου να λάμπει ολόφωτο.
Αυτή η οπτασία τον έκανε να καταλάβει, ότι κάτι πολύ σπουδαίο συμβαίνει με τους χριστιανούς, και ζήτησε από τον μάρτυρα να του εξηγήσει. Ο Άγιος του εξήγησε την οπτασία. Του είπε ότι οι άγγελοι του Θεού συνοδεύουν πάντοτε και σε κάθε βήμα τους χριστιανούς και τους προστατεύουν.
Ο γιος του πασά ζήτησε να του διδάξει την χριστιανική πίστη
Ο Μουσάς θαύμασε και εζήτησε από τον Αναστάσιο να του διδάξει την χριστιανική πίστη, και αυτός τον κατήχησε
Ο αποκεφαλισμός του Αγίου
Όταν, μετά από αρκετή αναμονή μέσα σε πολλά μαρτύρια, είδε ο πασάς, ότι ο Άγιος δεν πείθεται και δεν αλλάζει γνώμη, διέταξε την εκτέλεσή του με αποκεφαλισμό.
Στέλνει λοιπόν ένα δήμιο στην φυλακή και αποκεφαλίζει τον άγιο μάρτυρα Αναστάσιο την 18ην Νοεμβρίου του έτους 1850, και εκθέτει το άγιο λείψανό του, απαγορεύοντας με ποινή θανάτου τον ενταφιασμό του.
Οι χριστιανοί έβλεπαν το σώμα του μάρτυρα να μένη άσηπτο και φως από τον ουρανό να το λούζει την νύχτα.
Μια μέρα όμως εμφανίζεται ο Άγιος στον ύπνο του πασά και τον διατάσσει να επιτρέψει τον ενταφιασμό του αγίου λειψάνου.
Η ταφή του Αγίου λειψάνου
Ο πασάς φοβήθηκε και διέταξε την ταφή του μαρτυρικού σώματος του Αγίου. Τότε παραλαμβάνουν το άγιο σώμα οι μοναχοί και το ενταφιάζουν σε μοναστήρι κοντά στην πόλη.
Ο γιος του πασά βαπτίζεται Δημήτριος
Το μαρτύριο και ο θάνατος του Αγίου, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην συνέχεια της ζωής του Μουσά.
Ο ίδιος πηγαίνει στον τάφο του Αγίου και του ζητεί συγγνώμη.
Και ο Άγιος, σε ενύπνιο, του αποκαλύπτει, ότι ο Θεός θα τον βοηθήσει.
Στην συνέχεια, λοιπόν, της ζωής του, μετανοεί, βαπτίζεται στην Βενετία και παίρνει το όνομα Δημήτριος.
Ακολούθως γίνεται μοναχός στην Κέρκυρα και παίρνει το όνομα Δανιήλ, μεταβαίνει για υποθέσεις του στην Κωνσταντινούπολη, κατόπιν επιστρέφει στην Κέρκυρα, όπου και εκοιμήθη εν ειρήνη.
Η φωτεινή ζωή και η θυσία του αγίου Αναστασίου, οδήγησε τον Μουσά και πολλούς αλλόθρησκους στον Χριστό. Και στήριξε την πίστη των ορθοδόξων ραγιάδων.
Η Εκκλησία μας τιμά την μνήμη του Αγίου ενδόξου μάρτυρος Αναστασίου του εκ Παραμυθίας την 18ην Νοεμβρίου.