Το απόγευμα της Πέμπτης, 5ης Οκτωβρίου, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων στη σειρά των διαδικτυακών εκπομπών «Επισκοπικός Λόγος» ανέπτυξε το θέμα: «Τά ἱερά μυστήρια ὡς συστατικά στοιχεῖα τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς».
Στη διαδικτυακή ομιλία του, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων, ανέφερε μεταξύ πολλών άλλων: Ἀπό τήν ἀρχή τοῦ πρώτου λόγου τοῦ ἔργου του «Περί τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς» ὁ ἅγιος Νικόλαος Καβάσιλας μᾶς ὑπέδειξε ὡς συστατικό στοιχεῖο της τρία ἱερά μυστήρια τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας.
Τά ἱερά αὐτά μυστήρια εἶναι τό μυστήριο τοῦ βαπτίσματος, τοῦ ἁγίου μύρου καί τῆς θείας εὐχαριστίας.
Τά τρία αὐτά μυστήρια ἀνήκουν στήν ὁμάδα τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας μας τά ὁποῖα ὀνομάζονται ὑποχρεωτικά, σέ ἀντίθεση μέ κάποια ἄλλα, ὅπως παραδείγματος χάριν τό μυστήριο τοῦ γάμου ἤ τῆς ἱερωσύνης, τά ὁποῖα θεωροῦνται προαιρετικά.
Ὅταν λέμε ὑποχρεωτικά, δέν ἐννοῦμε βεβαίως ὅτι μᾶς ὑποχρεώνει κανείς νά μετέχουμε ὁπωσδήποτε σέ αὐτά.
Ὁ Χριστός καί ἡ Ἐκκλησία μας σέβεται τήν ἐλευθερία τοῦ κάθε ἀνθρώπου, τήν ὁποία ἄλλωστε μᾶς χάρισε ὁ ἴδιος ὁ Πλάστης καί Δημιουργός μας ὁ Θεός, καί δέν ὑποχρεώνει κανέναν ἄνθρωπο παρά τή θέλησή του νά συμμετάσχει.
Θεωροῦνται ὅμως ὑποχρεωτικά γιά ὅσους ἐπιθυμοῦν νά εἶναι μέλη τῆς Ἐκκλησίας, μέλη τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ, διότι αὐτά μᾶς εἰσάγουν στήν Ἐκκλησία, μᾶς καθιστοῦν μέλη της καί μᾶς διατηροῦν ὡς τέτοια, ἐφόσον συμμετέχουμε σέ αὐτά.
Διότι δέν ἀρκεῖ νά ὑφίστανται καί νά ὑπάρχουν τά ἱερά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας, ἐάν ἐμεῖς δέν μετέχουμε σέ αὐτά.
Ἐδῶ βεβαίως εἶναι ἀνάγκη νά τονίσουμε καί κάτι ἀκόμη πού σχετίζεται μέ τόν χαρακτηρισμό «ὑποχρεωτικά», τόν ὁποῖο ἀναφέραμε προηγουμένως. Ὁ ὑποχρεωτικός χαρακτήρας τῶν τριῶν αὐτῶν ἱερῶν μυστηρίων δέν θά πρέπει νά μᾶς ὁδηγεῖ στή συμμετοχή μας σέ αὐτά ἀπό ὑποχρέωση καί ἀπό ἀνάγκη, ὅπως συμβαίνει κάποιες φορές ἰδιαιτέρως μέ τό ἱερό μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας.
Πολλοί νομίζουν ὅτι πρέπει νά μετέχουν σέ αὐτό κάποιες φορές τόν χρόνο, τίς μεγάλες ἑορτές, καί τό θεωροῦν αὐτό ὡς ὑποχρέωση καί ὡς καθῆκον, ὅπως καί ἄλλες ὑποχρεώσεις καί καθήκοντα πού ἔχουν ὡς μέλη τῆς κοινωνίας ἤ πολίτες τοῦ κράτους.
Καί αὐτό τούς κάνει νά μετέχουν σέ αὐτό γιατί πρέπει καί ὄχι γιατί τό αἰσθάνονται ὡς ἀνάγκη προσωπική, ὡς ἀνάγκη ψυχική καί πνευματική.
Τούς κάνει νά μετέχουν σέ αὐτό ἀπό ὑποχρέωση, χωρίς ὅμως νά εἶναι προετοιμασμένοι, γι᾽ αὐτό καί δέν αἰσθάνονται αὐτό πού τούς προσφέρει καί δέν ὠφελοῦνται.
Τά ἱερά μυστήρια δέν ἔχουν κάτι μαγικό πού μεταδίδεται εἴτε μετέχουμε συνειδητά σέ αὐτά εἴτε ὄχι. Τά ἱερά μυστήρια εἶναι ἕνα μέσο προσφορᾶς τοῦ Θεοῦ, ἐφόσον ὅμως ἐμεῖς μετέχουμε σέ αὐτά μέ συναίσθηση καί συνείδηση τοῦ τί κάνουμε καί σέ τί μετέχουμε, ὥστε νά ἀποτελοῦν καί γιά μᾶς συστατικό στοιχεῖο τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς.
Ἡ σημασία τῶν ἱερῶν μυστηρίων, γράφει ὁ ἅγιος Νικόλαος ὁ Καβάσιλας, συνίσταται στή συνέργεια τῆς θείας καί τῆς ἀνθρωπίνης συμμετοχῆς σέ αὐτά.
Διότι στά ἱερά μυστήρια ὁ ἄνθρωπος μετέχει στή χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἡ θεία χάρη προσφέρεται δωρεάν καί μέ ἀπέραντη ἀγάπη πρός τόν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος ὅμως δέν ἐξαναγκάζεται οὔτε ὑποχρεοῦται νά συμμετάσχει σέ αὐτά καί νά γίνει μέ τόν τρόπο αὐτό μέτοχος τῆς θείας χάριτος.
Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἐλεύθερος νά μετέχει ἤ νά ἀπέχει ἀπό τά ἱερά μυστήρια, γεγονός ὅμως πού καθορίζει καί τή στάση του ἔναντι τοῦ Θεοῦ καί τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς.
Ἡ μετοχή μας στά ἱερά μυστήρια εἶναι προσωπική μας ἐπιλογή καί θά πρέπει εἶναι προσωπική μας μέριμνα καί σπουδή.
Εἶναι πράξη μέ τήν ὁποία ἀποδεικνύουμε ὅτι θέλουμε τή θεία χάρη καί ἐπιθυμοῦμε νά ζήσουμε τήν ἐν Χριστῷ ζωή.
Γι᾽ αὐτό καί ἡ μετοχή μας στά ἱερά μυστήρια δέν εἶναι μία στιγμιαία πράξη, δέν εἶναι μία ἀπόφαση πού τήν λαμβάνουμε, γιατί ἔτσι συνηθίζεται ἤ ἔτσι μάθαμε, καί τό κάνουμε καί ἐμεῖς, διότι στήν περίπτωση αὐτή δέν ἔχει σημασία καί ἀξία ἡ συμμετοχή μας.