Βασιλόπιτα την Πρωτοχρονιά: Το έθιμο και η ιστορία της

Βασιλόπιτα την Πρωτοχρονιά. Το έθιμο και η ιστορία της

Στην Αθήνα συνηθίζεται η λεγόμενη «πολίτικη» Βασιλόπιτα η οποία παρασκευάζεται κυρίως από αλεύρι, αυγά, ζάχαρη και γάλα, κατασκευάζεται σε διάφορα μεγέθη και είδη αλλά συνήθως είναι φουσκωτή, αφράτη και γλυκιά.

Σε άλλα μέρη επικρατούν άλλοι τρόποι κατασκευής με μπαχαρικά κ.α. Στη δυτική Μακεδονία αντί για την «πολίτικη» Βασιλόπιτα συχνά η βασιλόπιτα είναι μια τυρόπιτα ή πρασόπιτα.

Βασικό όμως κοινό γνώρισμα είναι ότι στο εσωτερικό όλων τοποθετείται νόμισμα, συνήθως κοινό όμως σε ορισμένες περιπτώσεις χρυσό (κωσταντινάτο) ή ασημένιο.

Στην ελληνική επαρχία, ανάλογα με το έθιμο, τοποθετείται στο εσωτερικό της βασιλόπιτας μικρό κομμάτι άχυρου, κληματόβεργας ή ελιάς ή, σε κτηνοτροφικές περιοχές, ένα μικρό κομμάτι τυρί, για να φέρουν καλή τύχη στην παραγωγή.

Σε άλλα μέρη, αντί αυτού κατασκευάζουν μικρό στεφάνι από κληματόβεργες που όποιος το βρει στα χωράφια θα είναι τυχερός στα σπαρτά, ή στην ελαιοπαραγωγή ή στο κρασί κλπ.

Συχνά γράφεται πάνω στη βασιλόπιτα ο αριθμός του νέου έτους, με σειρές αποφλοιωμένων αμυγδάλων ή με ζάχαρη.

Βασιλόπιτα χωρίς αλεύρι, με αμύγδαλα και φιστίκια Αιγίνης

Υλικά
Κομμάτια: για 1 ταψί ή τσέρκι 27 εκ. – για 14 κομμάτια
Για τη βασιλόπιτα
8 αυγά μεγάλου μεγέθους, χωρισμένα τα ασπράδια από τους κρόκους
420 γρ. ζάχαρη λευκή, κρυσταλλική
180 γρ. βούτυρο αγελάδος, λιωμένο
1-2 κουτ. σούπας ροδόνερο ή ανθόνερο (ανάλογα με το πόσο έντονο θέλουμε το άρωμα)
340 γρ. αμύγδαλα λευκά, αλεσμένα σε λεπτή σκόνη (αποφύγετε την έτοιμη αμυγδαλόσκονη)
170 γρ. ψίχα από ανάλατα φιστίκια Αιγίνης, αλεσμένη σε λεπτή σκόνη
1 κουτ. σούπας μπέικιν πάουντερ (αν χρησιμοποιήσουμε gluten free μπέικιν πάουντερ *, τότε η βασιλόπιτα είναι κατάλληλη για όσους έχουν δυσανεξία στη γλουτένη)
2 κοφτά κουτ. γλυκού καρδάμωμο (κακουλέ) σε σκόνη (προτιμότερο φρεσκοκοπανισμένο)
1 κουτ. γλυκού τριμμένο μαχλέπι
100 γρ. ξερά βερίκοκα, απύρηνα
50-60 ml γλυκό κρασί Μοσχάτο
Για την επικάλυψη
3-4 κουτ. σούπας μαρμελάδα βερίκοκο
2 κουτ. γλυκού χυμός λεμονιού
1 κουτ. γλυκού ροδόνερο ή ανθόνερο
80 γρ. ψίχα από ανάλατα φυστίκια Αιγίνης, χοντροσπασμένη
μια δυο χουφτίτσες αποξηραμένα τριανταφυλλάκια Μαρόκου ** ή αποξηραμένα βρώσιμα ροδοπέταλα ** (προαιρετικά)

Διαδικασία

Βασιλόπιτα

Για να φτιάξουμε βασιλόπιτα χωρίς αλεύρι, με αμύγδαλα, φιστίκια Αιγίνης, βερίκοκα και άρωμα τριαντάφυλλου και κακουλέ, αρχικά μουλιάζουμε, σε μικρό μπολ, τα βερίκοκα στο κρασί για περίπου 30 λεπτά.
Τα αδειάζουμε (μαζί με το κρασί) στον κάδο του πολυκόφτη και τα χτυπάμε μέχρι να πολτοποιηθούν.
Σε βαθύ μπολ ανακατεύουμε τα αμύγδαλα σε σκόνη, τα φιστίκια Aιγίνης σε σκόνη, το μπέικιν πάουντερ, το κακουλέ και το μαχλέπι.
Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 180°C.
Καλύπτουμε ένα ταψί διαμ. 27 εκ. με λαδόκολλα έτσι ώστε να καλύψει τον πάτο και τα τοιχώματα.
Στον κάδο του μίξερ ρίχνουμε τα ασπράδια και τα χτυπάμε με το σύρμα μέχρι να σχηματιστεί μια αφράτη και σφιχτή μαρέγκα.
Την αδειάζουμε σε μπολ και την αφήνουμε στην άκρη.
Στον άδειο κάδο του μίξερ (χωρίς να τον καθαρίσουμε) ρίχνουμε τους κρόκους και τη ζάχαρη και χτυπάμε με το σύρμα για 3 – 4 λεπτά μέχρι να αφρατέψουν.
Προσθέτουμε το ροδόνερο ή ανθόνερο και συνεχίζουμε το χτύπημα για μερικά λεπτά, μέχρι να σχηματιστεί ένα αφράτο μείγμα, μπεζ και κρεμώδες.
Προσθέτουμε στο μείγμα των κρόκων το μείγμα των ξηρών καρπών και τα πολτοποιημένα βερίκοκα και χτυπάμε με το φτερό για 1 – 2 λεπτά, μέχρι να αναμειχθούν.
Ρίχνουμε το λιωμένο βούτυρο και συνεχίζουμε το χτύπημα για 1 λεπτό, μέχρι να ενσωματωθεί στη ζύμη.
Σταματάμε το μίξερ, αδειάζουμε στη ζύμη την μαρέγκα και ανακατεύουμε απαλά με σπάτουλα μέχρι να αναμειχθούν.
Αδειάζουμε στο ταψί, ισιώνουμε την επιφάνεια και βυθίζουμε σε ένα σημείο το φλουρί, τυλιγμένο με μικρό κομμάτι αλουμινόχαρτο.
Ψήνουμε την βασιλόπιτα για περίπου 1 ώρα και 15 λεπτά.
Στα 20 – 30 λεπτά, ανάλογα με τον φούρνο μας, θα παρατηρήσουμε ότι η βασιλόπιτα θα έχει πάρει χρώμα στην επιφάνεια. Ανοίγουμε για λίγο τον φούρνο, καλύπτουμε με αλουμινόχαρτο και συνεχίζουμε το ψήσιμο.
Προσοχή! Δεν ανοίγουμε τον φούρνο πριν τα 20 λεπτά ψησίματος. Δοκιμάζουμε αν είναι έτοιμη βυθίζοντας ένα μαχαίρι στο κέντρο της. Θα πρέπει να βγει στεγνό και καθαρό, διαφορετικά ψήνουμε για λίγα λεπτά ακόμα.
Την αφήνουμε να κρυώσει και την ξεφορμάρουμε σε πιατέλα.

Επικάλυψη

Σε μπολάκι ανακατεύουμε τη μαρμελάδα με το ροδόνερο και τον χυμό λεμονιού και αλείφουμε με το μείγμα την επιφάνεια της βασιλόπιτας.
Πασπαλίζουμε με τα φιστίκια και τα τριανταφυλλάκια ή τα ροδοπέταλα.
Εναλλακτικά, πασπαλίζουμε τη βασιλόπιτα με ζάχαρη άχνη.