«Μυστήριον ξένον ὁρῶ καὶ παράδοξον! … τὴν φάτνην χωρίον ἐν ᾧ ἀνεκλίθη ὁ ἀχώρητος, Χριστὸς ὁ Θεὸς…» (Καταβασίες Χριστουγέννων, Ωδή Θ΄), ψάλλουμε στις Καταβασίες του Όρθρου των Χριστουγέννων από κοινού με τους αγγέλους και τους βοσκούς αυτήν την γλυκιά και ήσυχη νύχτα, όπου δεν αναφαίνεται ούτε καν ένα σημάδι της δύναμης που συνοδεύει την γέννηση του Ιησού Χριστού.
Ο Θεός εισβάλλει στον κόσμο μας όχι ως ένδοξος και παντοδύναμος Βασιλέας, αλλά ως ανίσχυρο νήπιο, στο έλεος της φροντίδας των γονιών του. Γνωρίζεται πρωτίστως από την ένδειά του, από την ταπεινοφροσύνη του. Μικρό παιδί τυλιγμένο σε σπάργανα, εξαρτάται πλήρως από τους γύρω του. Δεν δύναται να φέρει αντίσταση σε κανέναν. Δεν μπορεί να ασκήσει την θέλησή του. Είναι πλήρως ανυπεράσπιστο. Ως τέτοιος εμφανίζεται στην γέννησή Του, ως τέτοιος θα εμφανιστεί αργότερα και στο Πάθος Του. Τέτοιος θέλει να είμαι εγώ, τέτοιοι θέλει να είμαστε και όλοι εμείς, ταπεινοί, ως πλήρως εναρμονισμένοι με την εικόνα Του, απαλλαγμένοι από κάθε επιθυμία για εξουσία και κακία.
Σε ιστορικό χρόνο, ο Χριστός γεννήθηκε στην Βηθλεέμ την εποχή του Αυτοκράτορα Αυγούστου και μυστηριακά συνεχίζει να γεννάται, χρόνο με τον χρόνο, μήνα με τον μήνα και μέρα με την μέρα, στις καρδιές όσων τον προσλαμβάνουν αγαπητικά. Για τον λόγο αυτόν, όλοι εμείς που μετέχουμε σε αυτήν την εορτή της του Χριστού Γεννήσεως αναλογιζόμαστε ότι «Θεὸς ἐπὶ γῆς ἦλθε, καὶ ἄνθρωπος ἐν οὐρανῷ», διότι είναι τόσο αληθινό ότι Αυτός που υψώθηκε για την σωτηρία μας ταπεινώθηκε μέσω της Ενσάρκωσής Του, και εμείς που ταπεινωθήκαμε τώρα, ανυψωθήκαμε χάριν στο θείο έλεος και την θεία φιλευσπλαχνία.
«Αυτός που είναι από την αιωνιότητα γεννιέται αυτήν την ημέρα στην Βηθλεέμ. Αυτός που είναι από την αιωνιότητα γίνεται αυτό που δεν ήταν. Ενώ είναι Θεός, γίνεται άνθρωπος, χωρίς να εγκαταλείπει την θεότητά του», γράφει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Ο Θεός, ενανθρωπίζοντας, με το να γεννηθεί σε ετούτη την γη, δέχεται να παραδοθεί στο μαρτύριο του σταυρού για (την σωτηρία) μας. Για τον κόσμο μοιάζει ανίσχυρος, αλλά για εμάς τους πιστούς η παντοδυναμία του διατρανώνεται από την φάτνη μέχρι τον Γολγοθά.
Ας μην επιχειρήσουμε να κατανοήσουμε πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί αυτό το υπερφυσικό γεγονός της του Χριστού Γεννήσεως: όταν ο Θεός βούλεται, η τάξη της φύσης υποχωρεί («Καὶ μὴ ζήτει πῶς·ὅπου γὰρ βούλεται Θεός, νικᾶται φύσεως τάξις» (Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Εἰς τὸ γενέθλιον τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ). Το θέλημα του Θεού εκπληρώνεται για όλα τα πράγματα και κάτω από όλες τις συνθήκες. Εδώ στην Βηθλεέμ, μέσα σε μια φάτνη ξεκινά μια περιπέτεια μέσα από την οποία εκλείπουν όλες οι άλλες περιπέτειες: κάποιος μέλλει να γίνει ένσαρκος Θεός και ταυτόχρονα επουράνιος άνθρωπος. Τί ανυπέρβλητη αγάπη από τον Θεό που εκφράζει αυτήν την βούληση. «Σήμερα, κοντά στην φάτνη», γράφει ο Γάλλος θεολόγος André Sève στο βιβλίο του Un rendez-vous d’amour, «δεν είναι η μέρα να αναφωνήσω “Θεέ μου, σε αγαπώ”. Είναι η μέρα που καταφάσκω “Πόσο μας αγαπάς!”. Ναι, ο Θεός δεν βρίσκεται κάπου ψηλά και από πάνω μας μακριά. Ο Θεός δεν είναι αλλού. Το όνομά του είναι Εμμανουήλ, το οποίο μεθερμηνευόμενο σημαίνει ότι ο Θεός είναι μαζί μας!».
Ήρθε λοιπόν για να μας σώσει, δηλαδή να μας δείξει ένα μονοπάτι ζωής, μία οδό αγάπης και ευτυχίας, ώστε κάθε άνθρωπος (άνδρας, γυναίκα ή παιδί) να μπορεί να μετέχει ολοκληρωτικά στην μεγάλη περιπέτεια του σωτηριώδους έργου του Θεού. Αυτό ήρθε να μάς προσφέρει ο Σωτήρας μας. Αυτή είναι η ομορφιά και το θαύμα αυτής της Εορτής: Ο Ιησούς είναι ο ένσαρκος Λόγος. Είναι ο όλος Θεός… Ας τον καλωσορίσουμε μέσα μας. Ας ανοίξουμε τις καρδιές μας σε Εκείνον, σε Αυτόν που είπε: «ἐγὼ ἦλθον ἵνα ζωὴν ἔχωσι καὶ περισσὸν ἔχωσιν» (Ιω. 10, 10).
Ας ακούσουμε προσεκτικά αυτό το όμορφο απόσπασμα από τον Λόγο του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εἰς τὸ γενέθλιον τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ· «…οἱ ποιμένες τὸν ποιμένα τὸν καλὸν, τὸν τὴν ψυχὴν ὑπὲρ τῶν προβάτων προθέμενον·οἱ ἱερεῖς τὸν κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδὲκ ἀρχιερέα γενόμενον·οἱ δοῦλοι τὸν μορφὴν δούλου λαβόντα, ἵνα ἡμῶν τὴν δουλείαν ἐλευθερίᾳ τιμήσῃ …καὶ ἵνα συντόμως εἴπω, πάντες οἱ ἁμαρτωλοὶ ἦλθον ἰδεῖν τὸν ἀμνὸν τοῦ Θεοῦ τὸν αἴροντα τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου… Αὐτὰ γάρ μοι ἐλπὶς, αὐτά μοι ζωή, αὐτά μοι σωτηρία!».
Αγαπητοί μου,
Την περίοδο αυτή που η πανδημία του Covid-19, η βία, οι πόλεμοι και η πείνα έχουν βυθίσει τον κόσμο μας στο σκοτάδι και στην υπαρκτική παγωνιά, είθε το νήπιο ο Ιησούς της Βηθλεέμ να μας αναπαύσει με λόγια ζωής και παρηγοριάς. Να μας υπενθυμίσει ότι παρά την αναξιότητά μας, μάς δίνει την δυνατότητα να το ακούσουμε με νέα, εσώτερα αυτιά και να ψάλλουμε την δόξα του με την γλώσσα του Αγίου Πνεύματος.
Χριστός γεννάται, δοξάσατε!…
Χαρούμενα και γλυκά Χριστούγεννα!…
Καλό και Ευτυχισμένο το Νέο Έτος 2022!…
† ΣΤΕΦΑΝΟΣ, Μητροπολίτης Ταλλίνης και πάσης Εσθονίας,
Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου