Του Σεβ. Μητροπολίτη Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου στο ΕΚΚΛΗΣΙΑ oNLINE.
Με την τιμητική πρόσκληση του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου σας, ευρισκόμεθα σήμερα στην πόλη σας για να εορτάσουμε το μαρτύριο και την μνήμη του Αποστόλου Ανδρέα του Πρωτοκλήτου Προστάτου και Εφόρου της πόλης των Πατρών.
Μαζί με τις ευχαριστίες για την πρόσκληση αυτή της εόρτιας συνεκδημίας και συνοδοιπορίας, έχουμε και την δυνατότητα να προσκυνήσουμε τον σταυρό του μαρτυρίου αλλά και την τιμία κάρα του και να αντλήσουμε από αυτά δύναμη και ενίσχυση τους δύσκολους καιρούς τους οποίους διερχόμεθα.
Καιρούς αμφισβήτησης και αλλοτρίωσης. Καιρούς όπου προβάλλονται νέα είδωλα, ανάλογα με αυτά της εποχής του Αποστόλου Ανδρέα, και τα οποία κάποιοι απαιτούν, να καταστούν, πρότυπα ανθρώπων αλλά και ανθρώπινων σχέσεων.
Ο Απόστολος Ανδρέας αντιστάθηκε απέναντι στα ψευδοείδωλα της εποχής του, δίνοντας συγχρόνως και μία ομολογία. Μία ομολογία, η οποία είχε αποτελέσει τον κανόνα της ζωής του.
Μία ομολογία, η οποία χαρακτήρισε το έργο του και την διδασκαλία του. Μία ομολογία, η οποία του έδωσε την δυνατότητα από απλός μαθητής του Προδρόμου να καταστεί Απόστολος Ιησού Χριστού.
Η ομολογία αυτή ήταν «ευρήκαμεν τον Μεσσία». Ευρήκαμε τον «Θεόν εν σαρκί», στο πρόσωπο του Οποίου καταξιώθηκε ο κάθε άνθρωπος, αλλά και συγχρόνως στο πρόσωπο του Οποίου κάθε ανθρώπινη σχέση λαμβάνει μία νέα διάσταση και μία νέα προοπτική.
Ο Απόστολος Ανδρέας αντιστέκεται απέναντι στον ισχυρό της γης όταν στην απαίτηση αυτού να προσκυνήσει και να θυσιάσει στα ανθρώπινα είδωλα, εκείνος προβάλλει μία κατηγορηματική άρνηση, την οποία επιστέγασε με το μαρτύριό του.
Ίσως γιά κάποιους όλη αυτή η σύντομη διήγηση του μαρτυρίου του Αποστόλου Ανδρέα να είναι μία απλή ιστορία, χωρίς καμμία ιδιαίτερη σημασία.
Στην πραγματικότητα όμως την οποία ζούμε, δυστυχώς έρχεται να επιβεβαιωθεί ότι απαιτείται και πάλι εμείς οι Χριστιανοί, οι φέροντες το όνομα του Χριστού, να ακολουθήσουμε έναν αντίστοιχο και ανάλογο δρόμο αντίστασης και διαφοροποίησης σε όλα αυτά τα ψευδοείδωλα που προτείνονται μέσα στη σύγχρονη κοινωνία.
Μέχρι πρότινος προβάλλονταν τα είδωλα εκείνα που αφορούσαν το άτομο, δίνοντας την ψευδαίσθηση ότι μία οικονομική ή κοινωνική καταξίωση θα μπορούσε να οδηγήσει τον άνθρωπο σε κάτι περισσότερο από αυτό το οποίο μπορούσε ο ίδιος να πράξει.
Να τον καταστήσει κυρίαρχο της ζωής, και του θανάτου ακόμη. Προβαλλόταν ένα ψευδοείδωλο που επεδίωκε να πετύχει μεν την εγωϊστική του καταξίωση και συγχρόνως την κηδεμόνευσή του.
Η μέθοδος άλλαξε με την αλματώδη εξέλιξη της τεχνολογίας. Μία τεχνολογία τέτοια που, αντί να είναι χρηστική για τον άνθρωπο και να τον βοηθά στην ανάπτυξη και στην ευημερία του, κατάντησε να τον κηδεμονεύει και να τον ποδηγετεί, καθισταμένη και αυτή η ίδια μία νέα μορφή ειδώλου στη ζωή του και μάλιστα με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορεί να τον καθοδηγεί ακόμη και στο επίπεδο της ελευθερίας του.
Όλα αυτά όμως απέδειξαν ότι ήταν εφήμερα δεν μπόρεσαν τελικά να αλλάξουν τον άνθρωπο της εποχής μας. Δεν μπόρεσαν τελικά να δώσουν μία νέα ταυτότητα, έτσι όπως την επεδίωκαν.
Ο άνθρωπος πλέον συνεχίζει να έχει την ταυτότητά του, ως εκείνος ο οποίος «άνω θρώσκει», αλλά και ως εκείνος ο οποίος συνβιώνει και συνυπάρχει με τους άλλους συνανθρώπους και με το φυσικό του περιβάλλον.
Η πορεία ανάδειξης νέων ψευδοειδώλων όμως συνεχίζεται. Συνεχίζεται πλέον σε ένα άλλο επίπεδο, στο επίπεδο αλλοίωσης και αλλοτρίωσης των σχέσεων του ανθρώπου με τους συνανθρώπους του, γιατί έγινε αντιληπτό, ότι αυτό το οποίο τελικά συνέτεινε ώστε η ταυτότητα του ανθρώπου να μην αλλοιωθεί, δεν ήταν ο άνθρωπος καθεαυτός ως άτομο, αλλά οι σχέσεις τις οποίες είχε αναπτύξει με τους συνανθρώπους του και μέσα από τις σχέσεις καταξιωνόταν ως προσωπικότητα.
Προβάλλεται λοιπόν σήμερα μία νέα μορφή σχεσιακού ψευδοειδώλου στο επίπεδο το κοινωνικό αλλά ακόμη και στο βιολογικό, αρχής γενομένης από αυτήν την σχέση η οποία αναπτύσσεται μέσα στην οικογένεια.
Ίσως ακόμα να μην έχουμε αντιληφθεί ποιές είναι οι συνέπειες αυτής της προβολής του νέου προτύπου και μοντέλου ζωής τόσο στο επίπεδο της κοινωνίας, όσο και στο επίπεδο των ανθρώπινων σχέσεων, όμως όταν αντιληφθούμε τις αρνητικές συνέπειες, που είναι συνέπειες εκπτωτικές, αλλοτριωμένες, αλλοτριωτικές απέναντι σε αυτό που τελικά θα καθορίζεται ως άνθρωπος, τότε ίσως να μην είναι αναστρέψιμη αυτή η πτωτική πορεία και να μην υπάρχει καμία άλλη δυνατότητα αλλαγής και θεραπείας.
Αλλά με ποιό τρόπο ο Απόστολος Ανδρέας ο Πρωτόκλητος αντιστάθηκε απέναντι σε όλες αυτές τις προβολές των ψευδοειδώλων; Αντιστάθηκε υποδεικνύοντας ο ίδιος μία πραότητα, μία σωφροσύνη, μία σύνεση όπως μας λέγει ο εγκωμιαστής του Νικήτας Παφλαγών.
Δείχνοντας ο ίδιος ένα ήθος ανθρώπου, τέτοιο το οποίο αντλούσε από την σχέση του με τον διδάσκαλό του Ιησού Χριστό, σεβόμενος δηλαδή τους άλλους ανθρώπους και μέσα από αυτόν τον σεβασμό καταξιωνόταν η δική του ύπαρξη και η δική του παρουσία ως ελεύθερου πλέον ανθρώπου.
Γιατί δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι μία ελευθερία, η οποία δεν έχει αναφορικότητα προς τον συνάνθρωπο κινδυνεύει να εκφυλισθεί και να οδηγηθεί σε μία κατάσταση ασυδοσίας.
Έτσι λοιπόν δεν είναι σκοπός του ανθρώπου να διεκδικεί την ελευθερία του, αλλά να σέβεται την ελευθερία του μέσα από την αποδοχή του άλλου ανθρώπου.
Υπάρχει ακόμα και ένα άλλο στοιχείο το οποίο υπέδειξε ο Απόστολος Ανδρέας, την αγάπη. Την αγάπη ακόμα και στους δημίους, ακόμα και σε αυτούς τους οποίους ευεργέτησε και που τελικά αυτοί τον οδήγησαν στο μαρτύριο και τον θάνατο.
Είναι μία αγάπη που όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος δεν ζητάει τίποτα για τον εαυτό της, είναι μία αγάπη που ξέρει να θυσιάζεται, είναι μία αγάπη που ξέρει να προσφέρεται, είναι μία αγάπη η οποία μπορεί να αποδέχεται τον άλλον όπως είναι, αρκεί να μην στερεί και να μην αμαυρώνει το χάρισμα της ελευθερίας και του σεβασμού προς αυτόν.
Δεν μπορεί να είναι μία αγάπη, η οποία στηρίζεται σε ιδέες, ούτε σε δικαιώματα, γιατί όταν το δικαίωμα πάψει να έχει σχέση με την ζωή και με την αξία της ανθρώπινης ζωής τότε η διεκδίκηση που μπορεί να οδηγήσει από την ειρήνη στον πόλεμο και από την ζωή στο θάνατο.
Ο Απόστολος Ανδρέας μέσα από την έμπρακτη έκφραση της αγάπης και του σεβασμού του δέχτηκε ακόμη και να θυσιάσει την ζωή του, προκειμένου να εδραιωθεί στην συνείδηση των συνανθρώπων του και κυρίως των Χριστιανών της εποχής του το μήνυμα της ελευθερίας, το οποίο ο ίδιος ο Χριστός δίδαξε και έδειξε με την δική Του θυσία και τον θάνατο.
Ας πάψουν λοιπόν όλα αυτά τα φληναφήματα, τα οποία ακούμε στην καθημερινότητα, ότι δηλαδή καταξιώνεται καθένας όταν μπορεί και διεκδικεί ιδέες και δικαιώματα, όταν μπορεί να επιβληθεί στον άλλον χωρίς να σέβεται και χωρίς να μάθει να θυσιάζεται για την ελευθερία του άλλου.
Δεν χρειάζονται αλλαγές σχέσεων ανθρωπίνων και διαπροσωπικών για να βρει ο κάθε άνθρωπος την ταυτότητά του. Δεν χρειάζεται να καταστρέψουμε το κύτταρο της ελληνικής κοινωνίας που είναι η οικογένεια, για να δείξουμε, προφανώς προς τα έξω, τον δήθεν εκσυγχρονισμό μας και να επιβεβαιώσουμε μία εκκοσμικευμένη αντίληψη για τον σκοπό της ζωής.
Χρειάζεται όλοι να σταθούμε εδραίοι σ’ αυτό που παραλάβαμε, χρειάζεται να σταθούμε όλοι σταθεροί σε αυτό που διδαχθήκαμε, χρειάζεται όλοι να μάθουμε να σεβόμεθα ο ένας τον άλλον, χωρίς να διεκδικούμε τίποτα ο ένας από τον άλλον αλλά μόνο να συνεργούμε στην διαιώνιση και στην διατήρηση της ζωής ως ένα δώρο του ενός προς τον άλλον.
Τότε να είστε σίγουροι, ότι ερχόμενοι προσκυνητές και τιμητές των στοιχείων του μαρτυρίου του Αποστόλου Ανδρέου θα είμαστε συγχρόνως και εμείς οι εκφραστές και οι φορείς της μαρτυρίας της ζωής και του λόγου του μέσα στην σύγχρονη κοινωνία.
Τότε δεν θα έχουμε να φοβηθούμε από κανένα είδωλο, αλλά μάλλον θα είμαστε εκείνοι που θα μπορέσουμε με την ζωή μας, με την στάση μας, με το λόγο μας και με την διδασκαλία μας να νοηματοδοτούμε την ζωή των συνανθρώπων μας και συγχρόνως να δίνουμε νόημα και περιεχόμενο σε αυτήν την ζωή και μάλιστα με μία προοπτική μέλλοντος.
Εύχομαι σε όλους σας χρόνια πολλά. Η σημερινή ημέρα να είναι απαρχή για μία ζωή συνάντησης με τον συνάνθρωπο.
Ο Απόστολος Ανδρέας να πρεσβεύει προς τον Κύριο να μας δίνει δύναμη και υγεία κουράγιο και ενίσχυση, ώστε αυτούς τους δύσκολους καιρούς να μπορεί ο ένας να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του άλλου και ο ένας να αισθάνεται έμπρακτα δίπλα του τον συνάνθρωπό του, ώστε να πορευόμεθα όλοι μαζί στο δρόμο προς την αγιότητα και την Βασιλεία του Θεού. Αμήν.
(Απόσπασμα απομαγνητοφωνημένου κηρύγματος του Μητροπολίτου Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου στην Πάτρα, κατά την πανηγυρική Θεία Λειτουργία στη μνήμη του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα. 30 Νοεμβρίου 2023, Ι. Ναός Αγίου Ανδρέα Πατρών)