Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως: Το να ακολουθείς τον Χριστό θέλει θυσίες

Γι᾽ αυτό και η Εκκλησία μας ως φιλόστοργη μητέρα προβάλλει σήμε­ρα, Κυριακή τρίτη των Νη­στειών, στους ιερούς ναούς μας τον Σταυρό του Κυ­ρ­ίου, αφενός για να μας υπενθυμίσει μέσω αυ­του ποιος είναι ο τελικός προ­ορι­σμος και ο σκοπός αυτής της τεσ­σαρακονθημέρου νηστείας, και αφετέρου για να μας υποδείξει ποιος είναι ο σωστός τρόπος για να βα­δι­σουμε αυτόν τον δρόμο και να φθάσουμε στο τέρμα του.
Έτσι ακούσαμε στο σημερινό ευ­αγγελικό ανάγνωσμα τον ίδιο τον Χρι­στο να μας προσκαλεί και ταυ­τόχρονα να μας καθοδηγεί σ᾽ αυ­τον τον δρο­μο: «Όστις θέλει οπί­σω μου ελθείν απαρνη­σα­σθω εαυ­τον και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακο­λου­θεί­τω μοι».
Τα λόγια του Χριστού δεν είναι απλώς μία πρόσκληση· είναι ταυ­το­χρο­να και ο καθορισμός τριών προϋποθέσεων που τίθενται προ­κειμένου να βαδίσει ο άνθρωπος τον δρόμο που περιγράψαμε.

Η πρώτη προϋπόθεση, στην οποία και σταματούμε συνήθως, όταν ανα­λυ­ουμε αυτό το χωρίο του ευαγγελιστού Μάρκου, είναι η ελεύθερη βού­ληση του ανθρώπου που επιλέγει αυτόν τον δρόμο. Ο Χριστός είναι σαφής και κατηγο­ρη­­ματικός. Κανείς δεν είναι ανα­γκασμένος να τον ακολου­θη­σει. Κανείς δεν πιέζεται και κανείς δεν εκβιάζεται. «Όστις θέλει». Μόνο όποιος θέλει μπορεί να τον ακο­λου­θήσει.
Η δεύτερη προϋπόθεση είναι η αρ­νηση του εαυτού μας. «Απαρνη­σα­σθω εαυτόν». Ο,τι μας κρατά δε­­­σμίους των συνηθειών και των παθών μας, ο,τι μας δένει με τα γήι­να και τα εγκόσμια, ο,τι δυσκο­λευ­ο­μαστε να το απο­χωρι­σθούμε ακό­μη και εάν δεν είναι κακό, ακόμη και εάν είναι εφά­μαρ­­το, δεν είναι συμβατό με την απόφασή μας να ακολουθήσουμε τον Χρι­­στο.
Πολλές φορές ε­μείς οι άνθρωποι νομίζουμε ότι μπορούμε να τα συν­δυά­σουμε όλα. Πιστεύουμε ότι μπορούμε να ζού­με τη ζωή μας όπως μας αρέ­σει, όπως μας ευχαριστεί και ταυτό­χρονα να είμαστε μέλη της Εκ­κλη­σίας, να θεωρούμε ότι ζούμε την εν Χριστώ ζωή. Όμως ο Χρι­στος το διευ­κρινίζει: όσοι τον ακο­λουθούν πρέπει να είναι από­λυτα αφοσιωμένοι σε Εκείνον, να μην λοξοδρομούν, να μην αλλη­θωρί­ζουμε προς άλλες κατευ­θυν­σεις, γιατί διαφορετικά δεν είναι δυνα­τον να τον ακολουθήσουμε· δεν ει­ναι δυνατόν να δουλεύουμε «δυσί κυρίοις». Εάν θέλουμε πράγματι να ακολουθήσουμε τον Χριστό, το­­τε θα πρέπει κατά το δυνατό να απαρνη­θούμε τον εαυ­το μας, να κλείσουμε τα αυτιά μας, όπως οι συν­τροφοι του Οδυσσέα, στις σειρή­νες του κόσμου και να προ­ση­λω­θούμε στον Χριστό, τον οποίο δεν θα πρέπει να χάσουμε από τα μάτια μας κατά τη διαδρο­μη.

Βέβαια η απάρνηση του εαυτού μας, την οποία ζητά ο Χριστός, δεν είναι μία στιγμιαία απόφαση ή πράξη, είναι ένας διά βίου αγώνας, τον οποίο θα πρέπει να αγωνιζόμεθα καθημερινά. Και απαι­τείται, διότι διαφορετικά δεν θα μπορέσουμε να ανταπεξέλ­θου­με στην τρίτη προ­ϋπόθεση, η ο­ποία είναι να ση­κώσουμε τον σταυ­ρο μας.
«Αράτω τον σταυρόν αυτού», ζη­τα ο Χριστός από όσους θέλουν να τον ακολουθήσουν. Δεν γι­νε­ται, λοιπόν, να ακολουθούμε τον Χρι­στο χωρίς να σηκώνουμε τον σταυ­ρο μας. Δεν γίνεται να ακο­λουθούμε τον Χριστό χω­ρις να κο­πο και χωρίς θυσίες, χωρίς δυ­σκο­λίες και χωρίς δάκρυα. Διότι κα­νε­νας σταυρός δεν είναι ανώδυ­νος, κανένας σταυρός δεν είναι ελα­φρυς. Γι᾽ αυτό και ο Χριστός θε­τει ως προϋπόθεση για να σηκώ­σουμε τον σταυρό μας την άρνηση του εαυτού μας. Μόνο όταν είμαστε απο­δεσμευ­μένοι από άλλα βάρη, θα μπορέσουμε να άρουμε τον σταυρό μας, διαφο­ρετικά δεν θα αντέ­ξουμε το βάρος του και θα λυγί­σουμε και θα εγκατα­λείψουμε την προσπάθεια. Και ο στόχος μας είναι να φθάσουμε στο τέλος, να φθάσουμε στον σκοπό μας. Θα πρέπει όμως να προσέξουμε και κάτι ακόμη πολύ σημαντικό. Θα πρέπει να προ­σε­ξουμε να ακολουθούμε τον Χριστό.

Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο αδελφοί μας να πληρούν τις προ­ϋ­πο­θε­σεις που ζητά ο Χριστός, να επιλέγουν δηλαδή με τη θέλησή τους να τον ακολουθήσουν, να απαρνούνται τον εαυτό τους, να σηκώνουν τον σταυρό τους, αλλά στο τέλος να παρασύρονται είτε από τον εγωισμό τους είτε από προ­σωπα και ιδεολογίες, και τελι­κα να μην τον ακολουθούν, να νομίζουν, δηλαδή, ότι ακο­λου­θούν τον Χριστό, αλλά αυτός τον οποίον ακολουθούν να μην είναι ο Χριστός.
Γι᾽ αυτό και θα πρέπει να ει­μαστε προσεκτικοί. Ο Χριστός που μας καλεί σήμερα να τον ακολου­θήσουμε βρίσκεται μόνο μέσα στην Εκκλησία του· είναι αυτός τον οποίο προσκυνούμε σήμερα επάνω στο σταυρό που προβάλλει η Εκκλησία μας. Αυτόν πρέπει να ακολουθούμε, εκπληρώ­νοντας τις προϋποθέσεις που μας υπέδειξε. Γιατί μόνο έτσι θα μπορέσουμε να φθάσουμε μέχρι τη λαμπροφόρο Ανά­στασή του και μέχρι τη δική μας ανάσταση και σωτηρία.