Εκκλησία της Κύπρου
Η Εκκλησία της Κύπρου πρέπει να αλλάξει την πρακτική που ακολουθούσε με την αγορά των εκκλησιαστικών κλαπέντων θησαυρών από τις κατεχόμενες περιοχές στους πλειστηριασμούς και να ακολουθήσει τη διεκδίκηση τους μέσω της νομικής οδού για επιστροφή στους νόμιμους κατόχους των, είπε ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ.κ. Γεώργιος.
Ο Κύπρου κ.κ. Γεώργιος μίλησε κατά την έναρξη των εργασιών με θέμα: «1974-2024: η πολιτιστική κληρονομιά της Κύπρου στα Κατεχόμενα εν διωγμώ. Ένας απολογισμός 50 χρόνων κατοχής», που πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Παρασκευής στη Λευκωσία. Οι εργασίες του συμποσίου που διοργάνωσε το Παγκόσμιο Βήμα Θρησκειών και Πολιτισμών της Ιεράς Μονής Κύκκου στο Πολιτιστικό Ίδρυμα Ιεράς Μονής Κύκκου «Αρχάγγελος», άρχισαν το βράδυ της Παρασκευής 18 Οκτωβρίου και ολοκληρώνονται το Σάββατο 19 Οκτωβρίου.
Οι ομιλητές στο συμπόσιο έστειλαν με τις ομιλίες τους το μήνυμα ότι η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς, η βεβήλωση και κλοπή των χριστιανικών θησαυρών και η συντονισμένη τουρκική προσπάθεια για εξάλειψη της ιστορικής μνήμης αποτελεί έγκλημα κατά της ίδιας της ανθρωπότητας, που απαιτεί τη συνεργασία όλων χριστιανικών πατριαρχείων και της πολιτείας για προβολή της διενεργούμενης ιεροσυλίας και κοινό αγώνα, ώστε να μπορέσουν τα κλαπέντα να επιστραφούν και να τερματιστεί η καταστροφή μέχρι να καταστεί δυνατή η ελεύθερη πρόσβαση στους κατεχόμενους χώρους λατρείας.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης σε χαιρετισμό του, που ανέγνωσε ο Υπουργός Δικαιοσύνης Μάριος Χαρτσιώτης, σημείωσε ότι είναι πρωτοφανές το μέγεθος του εγκλήματος σε βάρος της παγκόσμιας πολιτιστικής και θρησκευτικής κληρονομιάς που διαπράχθηκε στην κατεχόμενη Κύπρο.
Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου έκανε ιστορική αναδρομή στην ελληνική παρουσία στο νησί που αργότερα συμπορεύθηκε με τον χριστιανισμό, αναφέροντας ότι μετά την τουρκική εισβολή, που μετρά 50 χρόνια, η Τουρκία άρχισε τη βεβήλωση των θρησκευτικών μνημείων, 17 ναοί έχουν κατεδαφιστεί, 80 ναοί μετετράπησαν σε τζαμιά, άλλοι σε κέντρα διασκέδασης, καφενεία, αποθήκες μουσεία, σε στάβλους ζώων και άλλοι εγκαταλείφθηκαν στα στοιχεία της φύσης.
Αφού ανέφερε ότι όλα έγιναν στη βάση της τουρκικής πολιτικής για αλλοίωση της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου, σημείωσε τη λεηλασία των εκκλησιαστικών θησαυρών από αρχαιοκάπηλους και έκανε ειδική μνεία στην Τασούλλα Χατζηττοφή, που όπως επεσήμανε θεώρησε πατριωτικό καθήκον τη νομική -νόμιμη διεκδίκηση τους και όχι την αγορά τους σε πλειστηριασμούς.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στο έργο του Μητροπολίτη Κύκκου για ανάδειξη και δημοσιοποίηση της καταστροφής της πολιτιστικής κληρονομιάς στην κατεχόμενη Κύπρο, δηλώνοντας ότι η Εκκλησία πρέπει να διαφοροποιήσει την πρακτική της αγοράς από πλειστηριασμούς και τη διεκδίκηση μέσα της νόμιμης-νομικής οδού.
Ο Έξαρχος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, Επίσκοπος Νιτρίας κ. Νκόδημος μετέφερε τον χαιρετισμό του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόδωρου Β’, στον οποίο ο Πατριάρχης σημείωσε πως θεωρεί ότι η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου δεν είναι ζήτημα που αφορά μόνο τους Κύπριους, αλλά και ολόκληρη την ευρωπαϊκή κοινότητα. «Για αυτό και σας καλώ όλους να συμβάλουμε στην ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης για την καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης στο κατεχόμενο μέρος της Κύπρου, η οποία θα πρέπει να τερματιστεί εδώ και τώρα», είπε.
«Η σιωπή είναι ατιμία», συμπλήρωσε.
Ο Μητροπολίτης Βόστρων και Πάσης Αραβίας κ. Τιμόθεος μετέφερε τον χαιρετισμό του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεοφίλου Γ’, στον οποίο ο Πατριάρχη δήλωσε ότι η Εκκλησία Ιεροσολύμων λόγω των άρρηκτων δεσμών με το χριστεπώνυμο πλήρωμα της Κύπρου θεωρεί ότι είναι συμμέτοχο της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου και συμπάσχει με τα δεινά του κυπριακού λαού.
Ο Αρχιεπίσκοπος των Αρμενίων της Κύπρου Γκομιτὰς έκανε αναφορά στη γενοκτονία των Αρμενίων και την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο και τη συνεχιζόμενη τουρκική εισβολή, τονίζοντας την αναγκαιότητα για αλληλοκατανόηση και σεβασμό και ειρήνη.
Αφού ανέφερε ότι ο πόλεμος, ο φόνος, η ιεροσυλία είναι εξωτερικεύσεις του κακού, σκιαγράφησε τα γεγονότα του 1963 στη συνοικία των Αρμενίων, όταν οι Αρμένιοι εκδιώχθηκαν από τη Μητρόπολη και τον καθεδρικό ναό της Παναγίας.
Αναφορά έκανε στο ιστορικό χειρόγραφο Ευαγγέλιο που φυλαγόταν στον καθεδρικό ναό και με άλλους κλεμμένους θησαυρούς εντοπίστηκε στη Γερμανία και επαναπατρίστηκε. Πρόσθεσε ότι προ δεκαετίας είχε αποκατασταθεί ο καθεδρικός ναός και ότι είναι καιρός να επιστραφούν τα κειμήλια και οι εικόνες που εκλάπησαν από τον ναό και αυτός να λειτουργήσει ως χώρος λατρείας. Αναφέρθηκε επίσης στο Αρμενομονάστηρο στον Πενταδάκτυλο που παραμένει ερειπωμένο και αναμένει τις ενέργειες για αναστήλωση.
Είπε ακόμα πως η Αρχιεπισκοπή Αρμενίων είναι στο πλευρό της πολιτείας και της Εκκλησίας της Κύπρου στη διεκδίκηση των εκκλησιαστικών και πολιτιστικών θησαυρών που κλάπηκαν, αναμένοντας την ημέρα που «θα μπορούμε να προσκυνήσουμε ελεύθερα στο Αρμενομονάστηρο, στο μοναστήρι του Αποστόλου Βαρνάβα και το μοναστήρι του προφήτη Ηλία των Μαρωνιτών»
Τον χαιρετισμό του Επισκόπου των Λατίνων της Κύπρου, Πατριαρχικού Βικαρίου Bruno Varrian, μετέφερε ο πάτερ Γαβριήλ Φορμάχ, ο οποίος είπε πως η καθολική εκκλησία αναγνωρίζει ότι ορθόδοξοι χριστιανοί, Λατίνοι, Αρμένιοι, Μαρωνίτες και μουσουλμάνοι είναι θύματα του κυπριακού προβλήματος.
Πρόσθεσε ότι οι Λατίνοι της Κύπρου, όπως οι Αρμένιοι και οι Μαρωνίτες και ο ηγέτης των μουσουλμάνων της Κύπρου, ανταποκρίθηκαν θετικά στην πρόσκληση του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Β’ το 2012 για συμμετοχή σε διαθρησκευτικό διάλογο που στόχευε ώστε οι θρησκευτικές ηγεσίες να συμβάλουν θετικά στη διαδικασία ειρήνευσης.
«Η ειρήνη είναι ο δρόμος να δράσουμε, στεκόμαστε υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δικαιοσύνης», συμπλήρωσε.
Τον χαιρετισμό του Αρχιεπισκόπου των Μαρωνιτών Σελὶμ Σφεὴρ μετέφερε ο πάτερ Ιωσήφ Σκέντερ, ο οποίος αφού αναφέρθηκε στη μακραίωνη πολιτιστική και θρησκευτική παρουσία των Μαρωνιτών στην Κύπρο, είπε ότι το 1974 οι Μαρωνίτες ξεριζώθηκαν από τα χωριά τους και σημείωσε ότι κατά τη διάρκεια της τουρκικής κατοχής χάθηκαν εικόνες, κειμήλια και ιστορικοί θησαυροί τους.
Σημειώνοντας την ολοσχερή καταστροφή του ναού του Προφήτη Ηλία, αναφέρθηκε στα δύο κατεχόμενα χωριά Κορμακίτη και Καρπάσια όπου η παρουσία των εγκλωβισμένων διατηρεί την παρουσία του μαρωνιτικού στοιχείου το οποίο διατηρεί τη φλόγα της επιστροφής αναμμένη
Στα 50 χρόνια που πέρασαν από την τουρκική εισβολή και κατοχή έγιναν μεγάλες προσπάθειες για ανάκτηση μέρος των όσων χάθηκαν, είπε, προσθέτοντάς ότι «δυστυχώς, όλα βρίσκονται στο κενό».
Ο Μητροπολίτης Κύκκου και Τηλλυρίας, Νικηφόρος, που ήταν ο κύριος ομιλητής αναφέρθηκε στην καταστροφή της θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς ως συνέπεια της τουρκικής εισβολής, καταθέτοντας τις πρωτοβουλίες και το έργο της Ιεράς Μονής Κύκκου στην προσπάθεια προβολής της καταστροφής και την αγορά θρησκευτικών κειμηλίων από πλειστηριασμούς.
Ο Κύκκου Νικηφόρος αρχικά έκανε αναφορά στο έγκλημα που συνετελέσθη σε βάρος της Κύπρου το 1974 με το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή, το έγκλημα του εποικισμού, την ανθρωπιστική πλευρά του ζητήματος των αγνοουμένων και τη μεθοδευμένη καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Συγκεκριμένα έκανε λόγο για «βδελυρή προσπάθεια να αλλάξουν μεθοδικά και με μανία» τους πολιτιστικούς και ιστορικούς θησαυρούς των κατεχομένων, καταστρέφοντας τις αρχαίες πόλεις, τα μοναστήρια τις εκκλησίες, τα κοιμητήρια.
Ανέφερε πως όταν τα κινητά κειμήλια εξαντλήθηκαν άρχισε η αποκόλληση των ψηφιδωτών και των τοιχογραφιών, που λεηλατήθηκαν από Τούρκους αρχαιοκάπηλους.
Η παράδοση και η πολιτιστική κληρονομιά αποτελούν απόδειξη και είναι αψευδείς μάρτυρες της ελληνοχριστιανικής παρουσίας για αυτό και η Τουρκία εργάζεται μεθοδικά και με λυσσώδη μανία να εξαφανίσει κάθε ελληνοχριστιανικό στοιχείο ακόμα και με αλλαγή των τοπωνυμιών, πρόσθεσε.
Συνεχίζοντας ανέφερε πως αντικείμενο διαλόγου στο συνέδριο είναι το χρονίζον εθνικό ζήτημα, που άπτεται της καταστροφής της πολιτιστικής κληρονομιάς που συντελείται για 50 χρόνια και στο πλαίσιο του έγκριτοι επιστήμονες θα καταθέσουν τις απόψεις τους και την έκφραση αγωνίας, μέσα από γόνιμο διάλογο.
Σημείωσε ότι στην Ευρώπη, την Αμερική και όλο τον κόσμο, οι άνθρωποι πρέπει να ενημερωθούν για την πολιτιστική γενοκτονία που διέπραξε και συνεχίζει να διαπράττει η Τουρκία
Είπε ακόμα πως η Ιερά Μονή Κύκκου μετά την άρση των απαγορευτικών περιορισμών στη διακίνηση προς τα κατεχόμενα συγκέντρωσε πληροφορίες από ομάδα ειδικών και προέβη σε φωτογραφική και αρχιτεκτονική αποτύπωση των εκκλησιών, μοναστηριών και άλλων θρησκευτικών χώρων, αφήνοντας εκτός τις 50 εκκλησίες που βρίσκονται σε στρατιωτικές περιοχές.
Συνεχίζοντας ανέφερε ότι έγινε αξιοποίηση του έργου αυτού με την ετοιμασία πεντάγλωσσου ειδικού λευκώματος το 2009 και μεταξύ άλλων έγινε παρουσίαση του λευκώματος στο Ευρωκοινοβούλιο με παράδοση του στους Ευρωβουλευτές και τεκμηρίωσε με στοιχεία την κλοπή και τη βεβήλωση.
Τέλος έκανε λόγο για μικροψυχία και πνευματική τύφλωση των ισχυρών της γης.
Ο Γενικός Διευθυντής του Παγκοσμίου Βήματος Θρησκειών και Πολιτισμών της Ιεράς Μονής Κύκκου Χαράλαμπος Χοτζάκογλου αναφέρθηκε στη δράση του Κύκκου Νικηφόρου αμέσως μετά τη διάνοιξη των οδοφραγμάτων το 2003 για επιστημονική καταγραφή και φωτογραφική και αρχιτεκτονική αποτύπωση των θρησκευτικών μνημείων στα κατεχόμενα που αποτέλεσαν τα τεκμήρια για τις μετέπειτα ενέργειες του.