Κάλαντα Χριστουγέννων – Καλήν εσπέραν άρχοντες

Κάλαντα Χριστουγέννων: Στίχοι από όλα τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα της Ελλάδας.
Κάλαντα Χριστουγέννων: Στίχοι γνωστοί που ψέλνουν τα παιδιά στα κατώφλια στων σπιτιών είναι μόνοι οι τρεις πρώτες στροφές. Τα παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα κάλαντα όμως έχουν πολλούς περισσότερους στίχους και πολλές περισσότερες εκδοχές ανά την Ελλάδα. Μωραΐτικα, ποντιακά, κρητικά, θρακιώτικα. Ένας αληθινός πλούτος παράδοσης. Τα κάλαντα ψάλλονται την Παραμονή των Χριστουγέννων

Κάλαντα Χριστουγέννων: Στίχοι που συνήθως ψάλλουν τα παιδιά είναι οι εξής:

Καλήν εσπέραν άρχοντες κι αν είναι ορισμός σας
Χριστού τη Θείαν Γέννησιν να πω στ’ αρχοντικό σας.

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει,
οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρει η φύσις όλη.

Εν τω σπηλαίω τίκτεται εν φάτνη των αλόγων
ο Βασιλεύς των ουρανών και Ποιητής των όλων.

Όμως υπάρχει και συνέχεια

Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι το “Δόξα εν Υψίστοις”
και τούτο Άξιον εστί η των ποιμένων πίστις.

Εκ της Περσίας έρχονται τρεις Μάγοι με τα δώρα
άστρο λαμπρό τους οδηγεί. Χωρίς να λείψει ώρα,

φθάσαντες εις Ιερουσαλήμ, με πόθον ερωτώσι,
πού εγεννήθη ο Χριστός, να παν να Τον ευρώσι.

Διά Χριστόν ως ήκουσεν ο βασιλεύς Ηρώδης,
αμέσως εταράχθηκε κι έγινε θηριώδης,

ότι πολλά φοβήθηκε διά την βασιλείαν,
μη του την πάρη ο Χριστός και χάση την αξίαν.

Κράζει τους Μάγους κι ερωτά: -Πού ο Χριστός γεννάται;
-Εν Βηθλεέμ ηξεύρωμεν, ως η Γραφή διηγάται.

Τους είπε να υπάγωσι και όπου Τον ευρώσι,
Να Τονε προσκυνύσωσιν, κι ευθύς να του το ειπώσι,

οπώς υπάγη και αυτός για να Τον προσκυνήση,
με δόλον ο μισόθεος για να τον αφανίση.

Βγαίνουν οι Μάγοι τρέχοντες και τον Αστέρα βλέπουν,
φως θεϊκό κατέβαινε και με χαρά προστρέχουν.

Στην Βηθλεέμ εφθάσανε, βρίσκουν την Θεοτόκον
Κρατούσε εις τας αγκάλας της τον Aγιόν της Τόκον.

Γονατιστοί Τον προσκυνούν και δώρα Του χαρίζουν:
σμύρναν, χρυσόν και λίβανον, Θεόν τον ευφημίζουν.

Την σμύρναν μεν ως άνθρωπον, χρυσόν ως βασιλέα,
τον λίβανον δε ως Θεόν σ’ όλη την ατμοσφαίραν.

Αφού Τον επροσκύνησαν, ευθύς πάλι μισεύουν
και τον Ηρώδη μελετούν να πάνε να τον εύρουν

Πλην άγγελος εξ ουρανού βγαίνει, τους εμποδίζει,
άλλην οδόν να πορευτούν, αυτός τους διορίζει.

Και πάλιν άλλος άγγελος τον Ιωσήφ προστάζει
εις Αίγυπτον να πορευθή κι εκεί να ησυχάση,

να πάρη και την Μαριάμ ομού με τον Υιόν της,
ότι ο Ηρώδης εζητεί τον Τόκον τον δικόν της.

Μη βλέπων δε ο βασιλεύς τους Μάγους να γυρίζουν,
στην Βηθλεέμ επρόσταξεν παιδια να μην αφήσουν.

Όσα παιδία εύρισκον δύο χρονών και κάτω
όλα να τα περάσωσι ευθύς απ’ τα σπαθιά των.

Χιλιάδες δεκατέσσαρες σφάζουν σε μιαν ημέραν,
θρήνον, κλαυθμόν και οδυρμόν είχε κάθε μητέρα.

Κι εξεπληρώθη το ρηθέν προφήτου Ησαΐου
μετά των άλλων προφητών και του Ιερεμίου:

«Φωνή ηκούσθη εκ Ραμά, Ραχήλ τα τέκνα κλαίει,
παραμυθία ουκ ήθελε, ότι αυτά ουκ έχει».

Ιδού ότι σας είπαμεν όλην την υμνωδίαν
του Ιησού μας του Χριστού Γέννησιν την Αγίαν

Και σας καληνυχτίζουμε, πέσετε, κοιμηθείτε,
ολίγον ύπνον πάρετε κι ευθύς να σηκωθήτε

Στην Εκκλησίαν τρέξατε με θείαν προθυμίαν
και με πολλήν ευλάβειαν στην Θείαν Λειτουργίαν.

Κι ευθύς άμα γυρίσετε εις το αρχοντικό σας,
ευθύς τραπέζι στρώσετε, βάλτε το φαγητό σας

και τον σταυρό σας κάνετε, γευθήτε, ευφρανθήτε,
δώστε και κανενός φτωχού όστις να υστερήται,

Δώστε κι εμάς τον κόπο μας, ό,τι είναι ορισμός σας,
και ο Χριστός μας πάντοτε να είναι βοηθός σας.

Χρόνους πολλούς να χαίρεστε, πάντα ευτυχισμένοι,
σωματικά και ψυχικά να είστε πλουτισμένοι

Εις έτη πολλά!

Τα κάλαντα του Ελληνισμού
Κάλαντα Χριστουγέννων Σμύρνης

Καλὴν ἐσπέραν ἄρχοντες κι ἂν εἶναι ὁρισμός σας,
Χριστὸς γεννᾶται σήμερον ἐν Βηθλεὲμ τῇ πόλει.
Ἐν τῷ σπηλαίῳ τίκτεται, ἐν φάτνῃ τῶν ἀλόγων.

Κερὰ ψηλή, κερὰ λιγνή, κερὰ καμαροφρύδα.
Κερά μ᾿ ὅταν στολίζεσαι νὰ πᾶς στὴν ἐκκλησία.
Ἔχεις καὶ κόρην ἔμορφη ποὺ δὲν ἔχει ἱστορία.

Μῆδε στὴν πόλη βρίσκεσαι, μῆδε στὴν Καισαρεία.
Ἔχεις καὶ γιὸν στὰ γράμματα, ὑγιὸν εἰς τὸ ψαλτήρι.
Νὰ τὸν ῾ξιώσει καὶ ὁ Θεός, νὰ βάλει πετραχῆλι.

Ήχος πλ. β´. Ρυθμὸς τετράσημος.

Μικρασιάτικα κάλαντα Χριστουγέννων (Αρτάκης Προποντίδας)
Κάλαντα Χριστουγέννων Αρτάκης (Κυζίκου) Μικράς Ασίας

Καλήν εσπέραν άρχοντες
άν είναι ορισμός σας
Χριστού τή Θεία γέννηση
νά πώ στ’ αρχοντικό σας

Χριστός γεννάται σήμερον
έν Βηθλεέμ τή πόλη
οί ουρανοί αγάλλονται
χαίρει ή κτήσις όλη

Έν τώ σπηλαίω τίκτεται
έν φάτνη τών αλόγων
ό βασιλεύς τών ουρανών
καί ποιητής τών όλων

Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι
τό δόξα έν υψίστοις
καί τούτον άξιον εστί
ή τών ποιμένων πίστις

Έκ τής Περσίας έρχονται
τρείς μάγοι μέ τά δώρα
άστρο λαμπρό τούς οδηγεί
χωρίς νά λείψει ώρα

Φτάσαντες είς Ιερουσαλήμ
μέ πόθο ερωτώσι
πού εγεννήθη ό Χριστός
νά πάν’ νά τόν ευρώσι

Διά Χριστόν ώς ήκουσε
ό βασιλεύς Ηρώδης
αμέσως εταράχτηκε
κι έγινε θηριώδης

Ότι πολλά φοβήθηκε
διά τή βασιλεία
μή τού τήν πάρει ό Χριστός
καί χάσει τήν αξία

Κράζει τούς μάγους καί ρωτά
πού ό Χριστός γεννάται
είς Βηθλεέμ ηξεύρωμεν
ώς ή Γραφή διηγάται

Τούς είπε νά υπάγουσι
καί όπου τόν ευρώσι
νά τόνε προσκυνήσωσι
νά πάν’ νά τού ειπώσι

Πώς θά υπάγει καί αυτός
γιά νά τόν προσκυνήσει
μέ δόλο ό μισάθεος
γιά νά τόν αφανίσει

Βγαίνουν οί Μάγοι τρέχουσι
καί τόν αστέρα βλέπουν
φώς θεϊκό κατήρχετο
καί μέ χαρά προστρέχουν

Γονατιστοί τόν προσκυνούν
καί δώρα τού χαρίζουν
σμύρνα χρυσούν καί λίβανο
θεό τόν εφημίζουν

Αφού τόν επροσκύνησαν
ευθύς πάλι μισεύουν
καί τόν Ηρώδη μελετούν
νά πάνε γιά νά εύρουν

Πλήν Άγγελος έξ ουρανού
ούτος τούς εμποδίζει
άλλην οδό νά πορευτούν
αυτός τούς διορίζει

Καί πάλι άλλος Άγγελος
τόν Ιωσήφ προστάζει
είς Αίγυπτο νά μεταβεί
καί εκεί νά ησυχάζει

Νά πάρει καί τήν Μαριάμ
ομού μέ τόν υϊό της
γιατί ό Ηρώδης τόν ζητεί
τόν τόκο τόν δικό της

Μή βλέποντας ό βασιλιάς
τούς μάγους νά γυρίζουν
είς Βηθλεέμ επρόσταξε
παιδί νά μήν αφήσουν

Όσα παιδιά εύρωσι
δύο χρονών καί κάτω
ευθύς νά τά περάσωσι
απ’ τά φρικτά σπαθιά των

Χιλιάδες δεκατέσσερεις
σφάζουν σέ μιά ημέρα
θρήνο κλαυθμό καί οδυρμό
είχε κάθε μητέρα

Καί εκπληρώθην τό ρηθέν
Προφήτου Ησαΐου
μετά τών άλλων προφητών
καί τού Ιερεμίου

Εδώ πού καλαντήσαμε
πέτρα νά μή ραγίσει
κι ό νοικοκύρης τού σπιτιού
χίλια χρόνια νά ζήσει.

Μικρασιάτικα κάλαντα Χριστουγέννων (Ερυθραίας)
Χριστούγεννα – πρωτούγεννα, πρώτη, πρώτη γιορτή του χρόνου.
Εβγάτε νιοι και μάθετε, που ο, που ο Χριστός γεννιέται,
γεννιέται κι ανατρέφεται, με μέ-, με μέλι και με γάλα.
Το μέλι τρων οι άρχοντες, το γά-, το γάλα οι αφεντάδες,
και το μελισσοβότανο, το λού-, το λούζονται οι κυράδες.

Σ΄ αυτό το σπίτι πούρθαμε, τα ρα-, τα ράφια είν’ ασημένια,
του χρόνου σα ξανάρθομε, νάναι, νάναι μαλαματένια.
Σ’ αυτά τα σπίτια πούρθαμε, πέτρα, πέτρα να μη ραΐσει,
κι ο νοικοκύρης κ’ η κερά, χίλια, χιλιά χρονιά να ζήσει.

Πολλά ‘παμε τ’ αφέντη μας, ας που, ας πούμε της κεράς μας,
κερά ψηλή, κερά λιγνή, κερά, κερά καμαροφρύδα,
έχεις και κόρην όμορφη, που δε, που δεν έχει ιστορία,
μηδέ στη πόλη βρίσκεται μηδέ, μηδέ στη Καισαρεία.

¨Εχεις και γιον στα γράμματα, υγιόν, υγιόν εις το ψαλτήρι,
να τον αξιώσει ο Θεός, να βα, να βάλει πετραχήλι.

Κάλαντα Χριστουγέννων Καππαδοκίας Μικράς Ασίας
Καλὴν ἐσπέραν ἄρχοντες κι ἂν εἶναι ὁρισμός σας,
Χριστὸς γεννᾶται σήμερον ἐν Βηθλεὲμ τῇ πόλει.

Ἐν τῷ σπηλαίῳ τίκτεται, ἐν φάτνῃ τῶν ἀλόγων,
οἱ οὐρανοί ἀγάλλονται, χαίρει κι ἡ φύσις ὅλη.

Ἐκ τῆς Περσίας ἔρχονται τρεῖς Μάγοι μὲ τὰ δῶρα,
ἄστρον λαμπρὸν τοὺς ὁδηγεῖ, χωρίς νὰ λείψῃ ὥρα.

Γονατιστοὶ τὸν προσκυνοῦν καὶ δῶρα τοῦ χαρίζουν,
σμύρνα, χρυσὸν καὶ λίβανον, Θεὸν τὸν εὐφημίζουν.

Καὶ ἐπληρώθη τὸ ῥηθέν, Προφήτου Ἡσαΐου,
μετὰ τῶν ἄλλων προφητῶν καὶ τοῦ Ἱερεμίου.

Φωνὴ ἠκούσθη ἐν Ραμᾷ, Ραχὴλ τὰ τέκνα κλαίει,
παραμυθήν οὐκ ἤθελεν, ὅτι αὐτὰ οὐκ ἔχει.

Ἰδοὺ ὅπως σᾶς εἴπαμεν ὅλην τὴν ὑμνωδίαν,
τοῦ Ἰησοῦ μας τοῦ Χριστοῦ, Γέννησιν τὴν ἁγίαν.

Χρόνους πολλοὺς νὰ χαίρεσθε, πάντα εὐτυχισμένοι,
σωματικῶς καὶ ψυχικῶς νὰ εἶσθε πλουτισμένοι.

Ἦχος α´. Ῥυθμὸς τετράσημος.