Ἡ Κυριακή, 10η/ 23η Ἀπριλίου 2023, ἑωρτάσθη ὑπό τοῦ Πατριαρχείου ὡς ἡ Κυριακή τοῦ Ἀντιπάσχα ἤ τοῦ Θωμᾶ, ἤτοι ὡς ἀνάμνησις τοῦ γεγονότος, ὅτι ὁ Κύριος τήν ὀγδόην ἡμέραν ἀπό τῆς Ἀναστάσεως Αὐτοῦ ἐφανερώθη εἰς τούς μαθητάς καί πάλιν, συνηγμένων ὄντων εἰς τό ὑπερῷον καί τῶν θυρῶν κεκλεισμένων, ὅτε καί ὁ Θωμᾶς ἦτο μετ’ αὐτῶν καί εἶπεν εἰς τόν Θωμᾶν: «φέρε τόν δάκτυλόν σου ὧδε καί βάλε εἰς τήν πλευράν μου καί μή γίνου ἄπιστος ἀλλά πιστός», «ὅτι ἑωρακάς με πεπίστευκας, μακάριοι οἱ μή ἰδόντες καί πιστεύσαντες», (Ἰωάν. 20, 27-29).
Τό γεγονός τοῦτο ἑωρτάσθη δι’ Ἑσπερινοῦ ἀφ’ ἑσπέρας εἰς τό Καθολικόν τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως καί θείας Λειτουργίας τήν πρωΐαν εἰς τόν Πανάγιον καί Ζωοδόχον Τάφον, προεξάρχοντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καπιτωλιάδος κ. Ἡσυχίου, συλλειτουργούντων Αὐτῷ τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἰωαννικίου τῆς Ἐκκλησίας Μαυροβουνίου καί τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Καττάρων κ. Μακαρίου, Ἁγιοταφιτῶν Ἱερομονάχων καί διακόνων, ψάλλοντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Μαδάβων κ. Ἀριστοβούλου καί τοῦ Ἱεροδιακόνου π. Συμεών καί προσευχομένου τοῦ Γενικοῦ Προξένου τῆς Ἑλλάδος κ. Εὐαγγέλου Βλιώρα καί τῆς Προξένου κ. Χριστίνης Ζαχαριουδάκη μετά τῶν οἰκείων αὐτῶν καί τῶν ἐναπομεινάντων ἐκ τοῦ Πάσχα προσκυνητῶν.
Μετά τό πέρας τῆς Ἀναστασίμου θείας Λειτουργίας ἠκολούθησεν ἡ ἄνοδος εἰς τά Πατριαρχεῖα, ἔνθα ὁ Σεβασμιώτατος ἐδέχθη τους προσκυνητάς.
Τό γεγονός τῆς ψηλαφήσεως τοῦ Θωμᾶ ἑωρτάσθη σήμερον καί εἰς τήν πόλιν τῆς Κανᾶ τῆς Γαλιλαίας συμφώνως πρός τήν Τυπικήν διάταξιν τῆς Κοινότητος τῆς κώμης ταύτης , ὁμοῦ μετά τοῦ γεγονότος τῆς εὐλογίας τοῦ γάμου ὑπό τοῦ Κυρίου, καί τῆς μετατροπῆς ὑπ’ Αὐτοῦ τοῦ ὕδατος εἰς οἶνον. Τό πρῶτον τοῦτο τῶν σημείων τοῦ Κυρίου ἀναφέρει ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης (Ἰωάν. 2, 1-11) εἰς το Εὐαγγέλιον αὐτοῦ, τάς περικοπάς τοῦ ὁποίου ἀναγιγνώσκομεν τάς Κυριακάς μετά τό Ἅγιον Πάσχα καί ἕως τήν Πεντηκοστήν.
Τῆς ἑορτῆς καί πανηγύρεως ταύτης προεξήρξεν ἡ Α.Θ.Μ. ὁ Πατήρ ἡμῶν καί Πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος, γενόμενος δεκτός ὑπό τῶν Προσκόπων, συλλειτουργούντων Αὐτῷ τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναζαρέτ κ. Κυριακοῦ, τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντίνης κ. Ἀριστάρχου καί τοῦ ἡγουμένου τῆς Κανᾶ Ἀρχιμανδρίτου π. Βενεδίκτου, τοῦ Γέροντος Καμαράση Ἀρχιμανδρίτου π. Νεκταρίου καί Ρωσωφώνων Ἱερέων τοῦ Πατριαρχείου τῆς περιοχῆς Γαλιλαίας, τοῦ Ἀρχιδιακόνου π. Μάρκου καί τοῦ Ἱεροδιακόνου π. Εὐλογίου καί ἄλλων.
Εἰς τό ἀθρόως προσελθόντα λαόν ἐκήρυξε τόν θεῖον λόγον ὁ Μακαριώτατος ὡς ἕπεται:
«Δεῦτε πόμα πίωμεν καινόν, οὐκ ἐκ πέτρας ἀγόνου τερατουργούμενον, ἀλλ’ ἀφθαρσίας πηγήν, ἐκ τάφου ὀμβρήσαντος Χριστοῦ, ἐν ᾧ στερεούμεθα», ἀναφωνεῖ μελῳδικῶς ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός.
Ἡ χάρις τοῦ Σταυρόν ὑπομείναντος καί τόν θάνατον καταργήσαντος καί ἀναστάντος ἐκ τῶν νεκρῶν Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ συνήγαγε πάντας ἡμᾶς ἐν τῷ ἱερῶ ἁγιογραφικῷ τούτῳ τόπῳ τῆς Κανᾶ τῆς Γαλιλαίας, ἵνα πασχαλίως ἑορτάσωμεν τήν διά σημείων φανέρωσιν τῆς δόξης Αὐτοῦ [τοῦ Χριστοῦ], ἀλλά καί τήν τῶν ἐγκαινίων τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ὡς καί τήν τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου Θωμᾶ ψηλάφησιν.
Ἡ Ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ τόν ἀκρογωνιαῖον θεμέλιον λίθον τῆς χριστιανικῆς ἡμῶν πίστεως κατά τήν μαρτυρίαν τοῦ ἀποστόλου Παύλου: «εἰ δέ Χριστός οὐκ ἐγήγερται, κενόν ἄρα τό κήρυγμα ἡμῶν, κενή γάρ καί ἡ πίστις ἡμῶν», (Α’ Κορ. 15,14). Προσέτι δέ ἡ Ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ ἀλήθεια, ἡ ἀπάντησις δηλονότι εἰς τό ἐρώτημα τοῦ Πιλάτου: «τί ἐστιν ἀλήθεια;» (Ἰωάν. 18,38). Ταύτην τήν ὁμολογίαν ἐκήρυξε μετά παρρησίας ὁ ἴδιος ὁ Κύριος εἰπών: «ἐγώ εἰμι ἡ ὁδός καί ἡ ἀλήθεια (Ἰωάν. 14,6)… «ἐγώ εἰμι ἡ Ἀνάστασις καί ἡ ζωή», (Ἰωάν. 11,25).
Τήν ὁμολογίαν ταύτην ἐπεβεβαίωσεν ὁ Χριστός διά τῶν πολλῶν ἐμφανίσεών Του ἐνώπιον τῶν Ἁγίων Αὐτοῦ μαθητῶν μετά τήν Ἀνάστασίν Του, ὡς μαρτυρεῖ ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς εἰς τάς Πράξεις αὐτοῦ λέγων: «Καί παρέστησεν [ὁ Ἰησοῦς} ζῶντα Ἑαυτόν μετά τό παθεῖν Αὐτόν [τοῖς Ἀποστόλοις] ἐν πολλοῖς τεκμηρίοις δι’ ἡμερῶν τεσσαράκοντα ὀπτανόμενος αὐτοῖς καί λέγων τά περί τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ», (Πράξ. 1,3).
Τήν μεθ’ ἡμῶν παρουσίαν τοῦ Χριστοῦ ἔχομεν καί ἡμεῖς, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, διά τοῦ θεανθρωπίνου σώματος Αὐτοῦ, τοὐτέστιν τῆς Ἐκκλησίας, τῆς ὁποίας ἐστίν ἡ κεφαλή τοῦ σωματος, (Πρβλ. Κολ. 1,18) κατά τόν θεῖον Παῦλον. Τοῦτο δέ σημαίνει, ὅτι Αὐτός Οὗτος ὁ Χριστός μᾶς καλεῖ νά προσέλθωμεν καί να ψηλαφήσωμεν το σῶμα Αὐτοῦ ὡς ἄλλος Θωμᾶς, διά τῆς συμμετοχῆς ἡμῶν εἰς τό μυστήριον τῆς «μυστικῆς εὐλογίας», τοὐτέστιν τῆς θείας Εὐχαριστίας, ὡς ἐναργέστατα διδάσκει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας λέγων: «ἐπιφοιτᾷ δέ» [=ἐπισκέπτεται] «καί ἐπιφαίνεται πᾶσιν ἡμῖν ὁ Χριστός, ἀοράτως τε καί ὁρατῶς· ἀοράτως μέν ὡς Θεός, ὁρατῶς δέ πάλιν ἐν σώματι. Ἐπιτρέπει δέ [ὁ Χριστός] καί δίδωσι τῆς ἁγίας αὐτοῦ σαρκός ἀποθίγειν [ἀγγίζειν]. Πρόσιμεν γάρ κατά χάριν Θεοῦ, τῇ μεθέξει τῆς μυστικῆς εὐλογίας, εἰς χεῖρας δεχόμενοι τόν Χριστόν, ἵνα καί ἡμεῖς ἀραρότως [=προσηκόντως] πιστεύσωμεν ὅτι τόν ἴδιον ἀληθῶς ἤγειρεν Ναόν», [δηλαδή τό Σῶμα Αὐτοῦ].
Μέ ἄλλα λόγια, ἡ κοινωνία τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ ὁμολογίαν τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ εἰπόντος: «Ὁ τρώγων μου τήν σάρκα καί πίνων μου τό Αἷμα ἔχει ζωήν αἰώνιον, κἀγώ ἀναστήσω αὐτόν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ». «Ἡ γάρ σάρξ μου ἀληθής ἐστι βρῶσις καί τό αἷμά μου ἀληθής ἐστί πόσις». «Ὁ τρώγων μου τήν σάρκα καί πίνων μου τό Αἷμα ἐν ἐμοί μένει κἀγώ ἐν αὐτῷ». (Ἰωάν. 6, 54-56).
Τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ εἶναι τό καινόν, τό νέον πόμα, τό ὁποῖον καλούμεθα ὑπό τοῦ ὑμνῳδοῦ νά πίωμεν. Τοῦτο δέ τό πόμα, το ποτόν, ἀναβλύζει ἐκ τοῦ Τάφου τοῦ Χριστοῦ, εἶναι τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, «τό περί πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν». (Ματθ. 26,28). Ἑρμηνεύων τήν σημασίαν τοῦ αἵματος καί τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, ὁ ἅγιος Ἀνδρέας Κρήτης, ὁ ἐξ Ἱεροσολύμων λέγει: «Τό σῶμά Σου καί τό Αἷμα, σταυρούμενος ὑπέρ πάντων, ἔθηκας Λόγε· τό μέν σῶμα εἰς ἀνάπλασιν, [ἵνα ἀναπλάσῃς με], τό δέ αἷμα ἵνα ἀποπλύνῃς με· τό πνεῦμα παρέδωκας, ἵνα ἐμέ προσάξῃς, Χριστέ, τῷ σῷ Γεννήτορι».
«Ταύτην ἐποίησε τήν ἀρχήν τῶν σημείων ὁ Ἰησοῦς ἐν Κανᾷ τῆς Γαλιλαίας καί ἐφανέρωσε τήν δόξαν Αὐτοῦ καί ἐπίστευσαν εἰς Αὐτόν οἱ μαθηταί Αὐτοῦ», (Ἰωάν. 2,11). Ὡς γνωστόν δύο εἶναι τά σημεῖα, τά ὁποῖα ἐποίησεν ὁ Ἰησοῦς ἐνταῦθα, ἐν τῇ πόλει τῆς Κανᾶ τῆς Γαλιλαίας. Ἀφ’ ἑνός μέν ὁ ἁγιασμός καί ἡ εὐλογία τοῦ γάμου διά τῆς φυσικῆς παρουσίας Αὐτοῦ εἰς αὐτόν. «Γάμος μέν γάρ ὁ τίμιος ἡγιάζετο, ἀρά δέ ἡ κατά τῆς γυναικός ἐκποδών», λέγει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας. Ἀφ’ ἑτέρου δέ ἡ μεταβολή τοῦ ὕδατος εἰς οἶνον διά τῆς ἀρρήτου δυνάμεως τοῦ Χριστοῦ: «Ἀφάτῳ δέ δυνάμει τό ὕδωρ εἰς οἶνον μετεσκευάζετο. Τί γάρ ἄν γένοιτο χαλεπόν [=δύσκολον] τῷ τά πάντα ἰσχύοντι»; λέγει πάλιν ὁ Ἅγιος Κύριλλος.
Κατά δέ τόν ἅγιον Κλήμεντα Ἀλεξανδρείας ὁ οἶνος ἐν τῷ γάμῳ τῆς Κανᾶ συμβολίζει τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ. «Μυστικόν σύμβολον ἡ γραφή αἵματος ἁγίου οἶνον ὠνόμασεν. Ὅτι δέ οἶνος ἦν τό εὐλογηθέν [ὕδωρ], ἀπέδειξε πάλιν πρός τούς μαθητάς λέγων: «οὐ μή πίω ἐκ τοῦ γενήματος τῆς ἀμπέλου ταύτης, μέχρις ἄν πίω αὐτό μεθ’ ἡμῶν καινόν ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Πατρός μου», (Ματθ. 26,29).
Μέ ἄλλα λόγια, οἱ μαθηταί τοῦ Κυρίου καί πάντες οἱ πιστεύοντες εἰς Αὐτόν θά μετέχουν τῆς χαρᾶς Αὐτοῦ καί Αὐτός τῆς χαρᾶς τῶν μαθητῶν Αὐτοῦ ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Πατρός Αὐτοῦ. «Ἡ τοῦ οἴνου πόσις οὐ χρείαν ἀποπληροῖ μόνον, ἀλλά καί παμποίκιλον ἡδονήν τῇ αἰσθήσει προσφέρει· μετά δε τήν ἐκ νεκρῶν Ἀνάστασιν, ἀποτιναχθείσης τῆς φθορᾶς τῶν ἀνθρωπίνων σωμάτων καί αὐτή τῶν πραγμάτων ἡ φύσις πρός καινότητα μετοικισθήσεται, ὥστε καί αὐτήν ἡμῶν τήν εὐφροσύνην εἶναι καινήν… αὐτοῦ τοῦ πάντων ἡμῶν Σωτῆρος Χριστοῦ, τήν ἔμφυτον καί ἰδίαν εὐφροσύνην ταῖς τῶν σεβομένων αὐτόν ἐνιέντος ψυχαῖς», λέγει ὁ ὅσιος Ἀμμώνιος. [Καί ἁπλούστερον· ἡ πόσις τοῦ οἴνου δέν ἱκανοποιεῖ μόνον τήν ἀνάγκην, ἀλλά προσφέρει εἰς τάς αἰσθήσεις τήν πολυποίκιλον ἡδονήν· μετά δέ τήν ἐκ νεκρῶν Ἀνάστασιν, κατά τήν ὁποίαν θά ἔχει ἀποβληθῇ ἡ φθορά τῶν ἀνθρωπίνων σωμάτων καί αὐτή ἡ φύσις ὅλων τῶν πραγμάτων θά μεταφερθῇ εἰς τόπον ἀνακαινισμοῦ, οὕτως ὥστε καί αὐτή ἀκόμη ἡ εὐφροσύνη ἡμῶν νά εἶναι ἀνακαινισμένη ἀπό αὐτόν τόν Χριστόν, τόν Σωτῆρα ἡμῶν, ὁ Ὁποῖος ἐμβάλλει τήν ἔμφυτον καί ἰδίαν Αὐτοῦ εὐφροσύνην εἰς τάς ψυχάς τῶν σεβομένων Αὐτόν].
Αὐτήν, ἀκριβῶς, «τήν ἔμφυτον καί ἰδίαν εὐφροσύνην τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ, καλούμεθα καί ἡμεῖς, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, νά ἐγκαταστήσωμεν ἐντός τῶν καρδιῶν ἡμῶν κατά τόν καιρόν τοῦτον τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ἀκούοντες εἰς τήν προτροπήν τῆς Θεοτόκου καί Μητρός τοῦ Θεοῦ λεγούσης: «ὅ,τι ἄν λέγει ὑμῖν, ποιήσατε». (Ἰωάν. 2,5). Καί τοῦτο διότι ὁ Ἀναστάς Χριστός εἶναι Ἐκεῖνος, «ἐν ᾧ στερεούμεθα», κατά τόν ὑμνῳδόν ἅγιον Ἰωάννην τόν Δαμασκηνόν, ἐπικαλούμενον τήν ἁγίαν Γραφήν λέγουσαν: «Ἐστερεώθη ἡ καρδία μου ἐν Κυρίῳ», (Α΄ Βασιλ. 2,1). Τό στερέωμα ἡμῶν δέν εἶναι ἄλλο ἀπό τήν εἰς Χριστόν Ἀναστάντα πίστιν ἡμῶν, (Πρβλ. Κολ. 2,5), ἀλλά καί ἀπό τήν κοινωνίαν τοῦ τιμίου Σώματος καί Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, τοῦ προσκαλοῦντος πάντας ἡμᾶς διά τοῦ ὑμνῳδοῦ ἀναφωνοῦντος: «Δεῦτε τοῦ καινοῦ τῆς ἀμπέλου γεννήματος τῆς θείας εὐφροσύνης, ἐν τῇ εὐσήμῳ ἡμέρᾳ τῆς ἐγέρσεως· βασιλείας τε Χριστοῦ κοινωνήσωμεν ὑμνοῦντες Αὐτόν ὡς Θεόν εἰς τούς αἰῶνας». Ἀμήν Χριστός Ἀνέστη.
Μετά τό πέρας τῆς θείας Λειτουργίας, ἐγένετο λιτανεία τρίς πέριξ τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ, ἀκολουθοῦντος ἐν χαρᾷ καί ἀγαλλιάσει καί συμπροσευχομένου τοῦ πλήθους καί ἀκολούθως παρετέθη τράπεζα.
Τέλος ὁ Μακαριώτατος ἐτέλεσε Ποιμαντικήν ἐπίσκεψιν εἰς μέλη τοῦ πομνίου, τό ὁποῖον Ἐκεῖνος ὡς ἡγούμενος Ἀρχιμανδρίτης εὐόρκως διηκόνησεν εἰς τό παρελθόν.
Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας