Η 25η Ιανουαρίου είναι μια ξεχωριστή μέρα για τον προσφυγικό ελληνισμό της Καβάλας και της ανατολικής Μακεδονίας.
Μια ξεχωριστή μέρα για τους Καππαδόκες, αφού η Εκκλησία τιμάει τη μνήμη του προστάτη τους, του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, του μεγάλου αυτού πατέρα της Ορθοδοξίας, του μακαριστού πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.
Είναι μια ξεχωριστή μέρα για τους απογόνους των προσφύγων της Νέας Καρβάλης που ξεριζώθηκαν από την πατρίδα τους στο Γκέλβερι της Μικράς Ασίας και κουβαλώντας τα όσια και τα ιερά κειμήλια της πατρίδας τους εγκαταστάθηκαν στη νέα τους πατρίδα, στην Καβάλα, ιδρύοντας τη Νέα Καρβάλη.
Παράδοση χρόνων
Κάθε χρόνο τέτοια μέρα οι μνήμες γυρνούν χρόνια πίσω.
Οι απόγονοι των προσφύγων θυμούνται, μέσα από τις μαρτυρίες των παλαιότερων, τη δύσκολη εκείνη ημέρα που οι προγονοί τους εγκατέλειψαν με πόνο ψυχής και δάκρυα στα μάτια τις εστίες τους και τη γη τους. Οι μνήμες αυτές μαζί με το Μουσείο Καππαδοκικού Ελληνισμού που λειτουργεί σήμερα στη Νέα Καρβάλη, αποτελούν σημεία αναφοράς της ζωής που άφησαν πίσω τους οι πρόσφυγες από το Γκέλβερι της Μικράς Ασίας.
Τα λείψανα του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου αποτελούν το σημαντικότερο ιερό κειμήλιο που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες. Παρά το γεγονός ότι οι μαρτυρίες αναφέρουν ότι μέσα στη λειψανοθήκη φυλάσσονται και λείψανα των μελών της οικογένειας του Αγίου (εξάλλου κάποια λείψανα φυλάσσονται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και κάποια άλλα σε μονές του Αγίου Όρους), εντούτοις η μακρά λαϊκή παράδοση και η βαθιά πίστη των προσφύγων θέλουν στη Νέα Καρβάλη να βρίσκεται ολόκληρο το σκήνωμα του Αγίου.
Ο ναός, όπου σήμερα φυλάσσεται το λείψανο του αγίου, είναι πιστό αντίγραφο του ιερού ναού του Αγίου Γρηγορίου που βρίσκεται στο Γκέλβερι της Μικράς Ασίας.
