Η Καμπαλά ως πεδίο άσκησης της μαγείας

Γράφει ο Αρχιμ. Θεόφιλος Λεμοντζής, Δρ. Θεολογίας
Έτσι, σύμφωνα με τους αποκρυφιστές, εφόσον όλο το Σύμπαν απορρέει από μια υπέρτατη θεϊκή αρχή, κατά συνέπεια το Σύμπαν αποτελεί αδιάρρηκτη ενότητα και ολότητα[1]. Όπως σε έναν ζωντανό οργανισμό που αποτελεί μια ολότητα, το ένα μέλος είναι δυνατόν να επηρεάζει το άλλο, κατά παρόμοιο τρόπο όλα τα μέρη του Σύμπαντος, γήινα και πνευματικά, βρίσκονται σε αλληλεπίδραση μεταξύ τους και καθετί που συμβαίνει σε ένα μέρος δημιουργεί μια αντίδραση “ανταπόκρισης” σε όλα τα υπόλοιπα μέρη[2], κοινός τόπος όχι μόνο για τους καμπαλιστές αλλά και για τους βαβυλωνίους και νεοπλατωνικούς μάγους[3]. Αυτή η αλληλεπίδραση μεταξύ όλων των όντων[4] εκφράζεται με τον νεοπλατωνικό όρο “συμπάθεια”[5] και δίνει τη δυνατότητα, σύμφωνα με τους αποκρυφιστές, να ασκείται η τελετουργική μαγεία[6].Έτσι, μαγικές τελετουργικές πράξεις στη Γη επηρεάζουν τον αθέατο ουράνιο κόσμο[7] και το αντίστροφο, τα άστρα είναι δυνατόν να επηρεάζουν τον γήινο κόσμο, όπως διατείνονται οι θιασώτες της αστρολογίας[8].

Επίσης, εφόσον όλα τα όντα απορρέουν από την ίδια θεϊκή αρχή, τα ουράνια στοιχεία του Σύμπαντος ομοιάζουν με τα γήινα και καθρεφτίζονται σε αυτά[9], Έτσι, τα υλικά αντικείμενα, φυτά, λίθοι, κ.α., που χρησιμοποιούνται στις μαγικές τελετές, καθρεφτίζουν και συμβολίζουν θεϊκές δυνάμεις και οντότητες[10] και ο χειρισμός των κατάλληλων υλικών αντικειμένων φέρνει τους μάγους σε επικοινωνία με αυτές[11], διότι όπως λέγει ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος Πρόκλος “ἱκανὴ γὰρ ἡ ὁμοιότης συνάπτειν τὰ ὄντα ἀλλήλοις”[12]. Έτσι οι μάγοι μέσω των τελετουργιών τους “τὰς δαιμονίους δυνάμεις ἔγνωσαν” και με τη χρήση υλικών αντικειμένων ήρθαν σε επαφή με αυτές, επισημαίνει και πάλι ο προαναφερόμενος φιλόσοφος[13]. Αυτός λοιπόν είναι και ο λόγος που η Καμπαλά και τα αποκρυφιστικά εν γένει συστήματα δέχονται την εξωβιβλική κοσμολογική αντίληψη, περί εκπόρευσης από μια υπέρτατη θεϊκή αρχή, διότι ακριβώς εκπληρώνει τις θεωρητικές προϋποθέσεις τέλεσης της μαγείας.

Το γεγονός ότι οι καμπαλιστές ασκούν τη μαγεία δεν είναι ούτε στοιχείο συνωμοσιολογίας, ούτε χρήζει ιδιαίτερης απόδειξης καθώς οι ίδιοι οι καμπαλιστές το παραδέχονται[14]. Δίπλα στη θεωρητική υπάρχει και η πρακτική Καμπαλά που είναι η άσκηση της μαγείας[15]. Καμπαλιστικά κείμενα μαγικών τελετών όπως το Σεφέρ χα Μπαχίρ (Sefer HaBahir)[16], το Σεφέρ Χασέκ (Sefer Ha-Heshek)[17], κ.α., τα λεγόμενα γριμόρια, δηλαδή βιβλία με μαγικές επικλήσεις και σύμβολα έχουν διασωθεί. Περιέχουν μαγικές χρήσεις του ζωδιακού κύκλου[18], μαγικά σύμβολα[19], χειρομαντεία[20], παρασκευή μαγικών φίλτρων, ξόρκια, μεθόδους συγγραφής μαγικών φυλαχτών[21], πολλές φορές με ακατανόητες φράσεις και επικλήσεις[22].

Επίσης υπάρχουν σε αυτά λίστες αγγελικών και θεϊκών ονομάτων των οποίων ο μαγικός χειρισμός θα δώσει δύναμη, υποτίθεται, σε εκείνους που τον κατέχουν[23]. Ονόματα αγγέλων, άγνωστα μέσα στην Παλαιά Διαθήκη, αναφέρονται σε καμπαλιστικά κείμενα όπως ο άγγελος Ραζιέλ που στα εβραϊκά σημαίνει “άγγελος των μυστηρίων”. Στο βιβλίο που φέρει το όνομά του, το Σεφέρ Ραζιέλ χα Μαλέκ (Sefer Raziel HaMalakh)[24] υποστηρίζεται ότι ο συγκεκριμένος άγγελος, αποκαλύπτει την απόκρυφη γνώση στον Αδάμ και την Εύα ως παρηγοριά για την πτώση τους[25] και παραπέμπει ευθέως στον Εωσφόρο που σύμφωνα με τον Γνωστικισμό, έδωσε δήθεν τη δύναμη της γνώσης στον άνθρωπο[26], άποψη που υιοθετεί και η θεοσοφία[27]. Άλλωστε το βιβλίο Σεφέρ χα Ραζίμ (Sepher ha-razim), που σημαίνει στα εβραϊκά “βιβλίο των μυστηρίων” και το οποίο υποτίθεται ότι δόθηκε στον Σολομώντα από τον ίδιο άγγελο περιέχει οδηγίες τελετουργικής μαγείας[28].

Υποσημειώσεις:
[1]Όλγας Βερελή – Άννας Λάζου, Η Φύση στην Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία. Πλωτίνος & νεοπλατωνισμός, Copyright Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών, Άννα Λάζου, Κωνσταντίνος Καλαχάνης 2015. Άννα Λάζου, Κωνσταντίνος Καλαχάνης. “Φιλοσοφία της Φύσης. Η Φύση στην Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία”. Αθήνα 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: http://opencourses.uoa.gr/courses/PPP107, σελ. 3