Τήν Τετάρτην, 14ην /27ην Σεπτεμβρίου 2023, ἑωρτάσθη ὑπό τοῦ Πατριαρχείου ἡ ἑορτή τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.
Κατά τήν ἑορτήν αὐτήν ἡ Ἐκκλησία ἀναμιμνῄσκεται ὅτι ἡ Ἁγία Ἑλένη, ἀποσταλεῖσα εἰς τούς Ἁγίους Τόπους ὑπό τοῦ υἱοῦ αὐτῆς Μεγάλου Κωνσταντίνου, εὗρεν ἐπί τοῦ Φρικτοῦ Γολγοθᾶ τόν Τάφον τοῦ Κυρίου καί τόν Σταυρόν, ἐπί τοῦ ὁποίου προσηλώθη διά τήν σωτηρίαν ἡμῶν, καί ἀνήγειρε τόν Ναόν τῆς Ἀναστάσεως εἰς τήν δεκαετίαν τοῦ 326-336 μ.Χ.
Πρός δόξαν τοῦ Σταυρωθέντος καί Ἀναστάντος Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἡ Ἁγία Ἑλένη ἐτέλεσε τά Ἐγκαίνια τοῦ περικαλλοῦς Ναοῦ αὐτοῦ τήν 13ην Σεπτεμβρίου τοῦ 336 μ.Χ. παρουσίᾳ τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἱεροσολύμων Μακαρίου. Τότε ἀνύψωσε τόν Σταυρόν τοῦ Χριστοῦ, διά νά ἀτενίζουν μακρόθεν αὐτόν τά ἀθρόα συνελθόντα πλήθη, τά ὁποῖα ἀνεφώνησαν πολλάκις τό «Κύριε ἐλέησον, Κύριε ἐλέησον».
Ἡ πρᾶξις αὕτη παρέμεινεν ὡς παράδοσις ἔκτοτε εἰς τήν Ἐκκλησίαν, ἑορταζομένη τήν ἑπομένην τῆς ἑορτῆς τῶν Ἐγκαινίων, ἤτοι τήν 14ην Σεπτεμβρίου.
Πρός τιμήν τοῦ γεγονότος τούτου ἐτελέσθη Μέγας Ἑσπερινός ἀφ’ ἑσπέρας εἰς τό Καθολικόν τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως μετά θυμιάματος καί Ἀρτοκλασίας, προεξάρχοντος τοῦ Πατρός ἡμῶν καί Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ.κ Θεοφίλου.
Τήν πρωΐαν τῆς ἑορτῆς, Τετάρτης 14ης /27ης Σεπτεμβρίου 2023, ἐτελέσθη θεία Λειτουργία εἰς τό Καθολικόν τοῦ Πανιέρου Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως προεξάρχοντος τοῦ Μακαριωτάτου Πατρός ἡμῶν καί Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου καί συλλειτουργούντων τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καπιτωλιάδος κ. Ἡσυχίου, τοῦ Μητροπολίτου Ξάνθης κ. Παντελεήμονος, δύο Ἀρχιερέων τοῦ Πατριαρχείου τῆς Σερβίας, τοῦ ἡγουμένου τῆς Μονῆς Βλατάδων Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἀμορίου κ. Νικηφόρου, τῶν Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπων Γεράσων κ. Θεοφάνους, Κωνσταντίνης κ. Ἀριστάρχου, Πέλλης κ. Φιλουμένου, τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἑλενουπόλεως κ. Ἰωακείμ, τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Μαδάβων κ. Ἀριστοβούλου, Ἁγιοταφιτῶν Ἱερομονάχων, ὧν πρῶτος ὁ Γέρων Καμαράσης Ἀρχιμανδρίτης π. Νεκτάριος, ἱερέων ἄλλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, τοῦ Ἀρχιδιακόνου π. Μάρκου καί τοῦ Ἱεροδιακόνου π. Εὐλογίου, ψάλλοντος τοῦ Ἱεροδιακόνου π. Συμεών καί τοῦ κ. Ἀγγέλου Γιαννοπούλου καί βοηθῶν αὐτῶν ψαλτῶν ἐντοπίων καί ἐξ Ἑλλάδος, τῇ συμμετοχή ἀθρόου εὐσεβοῦς ἐκκλησιάσματος παρουσίᾳ τοῦ Γενικοῦ Προξένου τῆς Ἑλλάδος κ. Δημητρίου Ἀγγελοσοπούλου.
Ἅμα τῇ Ἀπολύσει τῆς θείας Λειτουργίας ἤρχισε ἡ λιτανεία ἀπό τοῦ Καθολικοῦ καί διελθοῦσα διά τοῦ προσκυνήματος τῆς Ἁγίας Ἀποκαθηλώσεως κατῆλθεν διά τῶν βαθμίδων εἰς τό παρεκκλήσιον τῆς Ἁγίας Ἑλένης καί μετά τό θυμίαμα τοῦ Ἱεροῦ τῶν Ἀρμενίων καί τοῦ Θρονίου τῆς Ἁγίας Ἑλένης κατηυθύνθη ἐν τῷ Σπηλαίῳ τῆς Εὑρέσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Ἐκεῖ ἔλαβε χώραν ἡ ὕψωσις εἰς τόν τόπον τῆς Εὑρέσεως αὐτοῦ, ὑπό τοῦ Πατρός ἡμῶν καί Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου καί ἀνυψώθη τό Τίμιον Ξύλον πρός τά τέσσαρα σημεῖα τοῦ ὁρίζοντος καί ἀκολούθως ἐψάλη τό «Ὁ Ὑψωθείς ἐν τῷ Σταυρῷ ἑκουσίως» καί «Τόν Σταυρόν Σου προσκυνοῦμεν Δέσποτα καί τήν Ἁγίαν Σου Ἀνάστασιν δοξάζομεν». Μετά τήν τοποθέτησιν τοῦ Τιμίου Σταυροῦ εἰς τό σημεῖον τῆς Εὑρέσεως αὐτοῦ προσεκύνησαν οἱ Ἀρχιερεῖς καί ὁ κ. Γενικός.
Ἀκολούθως ἡ λιτανεία κατηυθύνθη εἰς τόν Πανάγιον Τάφον καί ἐπορεύθη τρίς πέριξ αὐτοῦ, τοῦ Τιμίου Ξύλου βασταζομένου ἐπί τῶν κεφαλῶν τῆς Α.Θ.Μ. καί τῶν Ἀρχιερέων καί ἀκολούθως ἀνῆλθεν εἰς τόν Φρικτόν Γολγοθᾶν, ὅπου καί ἐκεῖ ἀνυψώθη καί πάλιν ὑπό τοῦ Μακαριωτάτου εἰς τά τέσσαρα σημεῖα τοῦ ὁρίζοντος, ἐν ᾧ οἱ ἀθρόως προσελθόντες πιστοί ἔψαλλον τό «σῶσον Κύριε τόν λαόν σου» καί «τόν σταυρόν σου προσκυνοῦμεν Δέσποτα». Ἐκεῖ προσεκύνησαν καί πάλιν οἱ Ἀρχιερεῖς, ὁ κ. Γενικός καί πᾶς ὁ λαός βαστάζοντες τούς κλώνους τῶν βασιλικῶν καί φυλάττοντες αὐτούς διά βοήθειαν εἰς τάς οἰκίας αὐτῶν.
Μετά τήν Ἀπόλυσιν ἐγένετο ἡ προσκύνησις ὑπό τοῦ ἐκκλησιάσματος τοῦ Τιμίου Ξύλου, τοῦ φυλασσομένου εἰς τήν θήκην τοῦ βασιλέως Ἰουστινιανοῦ.
Ἅμα τῇ λήξει τῆς τελετῆς τῆς Ὑψώσεως, ἡ Πατριαρχική Συνοδεία ἀνῆλθεν εἰς τά Πατριαρχεῖα μετά πλήθους πιστῶν, τούς ὁποίους προσεφώνησεν ὁ Μακαριώτατος ὡς ἕπεται:
«Χριστός ἐν σταυρῷ· συνέλθωμεν καί κοινωνοί τῶν παθημάτων, ἵνα καί τῆς δόξης Αὐτοῦ γενώμεθα. Χριστός ἐν νεκροῖς, νεκρωθῶμεν τῇ ἁμαρτίᾳ, ἵνα τῇ δικαιοσύνῃ ζήσωμεν … Χριστός ἐν ᾅδῃ· πρός τήν ὑψοποιόν ταπείνωσιν συγκατέλθωμεν, ἵνα καί συναναστῶμεν καί συνυψωθῶμεν καί συνδοξασθῶμεν, τόν Θεόν ὁρῶντες ἀεί καί ὁρώμενοι», λέγει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός.
Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Εὐλαβεῖς Χριστιανοί καί προσκυνηταί,
Ἡ δύναμις τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ μᾶς ἠξίωσε νά ἑορτάσωμεν ἐν αὐτῷ τούτῳ τῷ τόπῳ τῆς ὑπό τῆς Ἁγίας Ἑλένης εὑρέσεως αὐτοῦ ἀλλά καί ἐν τῷ τόπῳ τῆς Σταυρώσεως τοῦ Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ ἐν τῷ Φρικτῷ δηλονότι Γολγοθᾷ, τόν ἐπικαλούμενον «Κρανίου Τόπον», τήν παγκόσμιον αὐτοῦ Ὕψωσιν.
Τό μέγα ὄντως μυστήριον τῆς θείας Οἰκονομίας ὡς καί τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, τοῦ ὁποίου «ὁ λόγος τοῖς μέν ἀπολλυμένοις μωρία ἐστί, τοῖς δέ σωζομένοις ἡμῖν δύναμις Θεοῦ ἐστι», (Α΄ Κορ. 1,18), δέν δύναται νά κατανοηθῇ διά τῆς ἀνθρωπίνης λογικῆς, ἀλλά μόνον διά τῆς πίστεως καί τῆς καθαρότητος τῆς ψυχῆς, ὡς λέγει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός: «Μέγα γάρ ὁμολογουμένως τό τῆς θείας Οἰκονομίας μυστήριον οὐ νοήσει, πίστει δέ μόνῃ χωρούμενον, ἁγνείας ψυχικῆς, ἐκ φόβου θείου καί πόθου συνισταμένης δεόμενον».
Ὁ Σταυρός εἶναι ἡ θυσιαστική δύναμις τοῦ Θεοῦ· καί τοῦτο διότι ἐν τῷ Σταυρῷ καί διά τοῦ Σταυροῦ ἐτελέσθη τό μέγα μυστήριον τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου. Γέγραπται γάρ «Ὁ Θεός βασιλεύς ἡμῶν πρό αἰώνων εἰργάσατο σωτηρίαν ἐν μέσῳ τῆς γῆς», (Ψαλμ. 73,12). Ὁ δέ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ὁ Χριστός, ἠγάπησε ἡμᾶς καί παρέδωκεν Ἑαυτόν ὑπέρ ἡμῶν προσφοράν καί θυσίαν τῷ Θεῷ εἰς ὁσμήν εὐωδίας (Ἐφ. 5,2). Διά τοῦτο καί ἐγένετο τοῖς ὑπακούουσιν αὐτῷ πᾶσιν αἴτιος σωτηρίας αἰωνίου», (Ἑβρ. 5,9).
Ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶναι «ἡ ὡραιότης τῆς Ἐκκλησίας», «τό στήριγμα τῶν πιστῶν», τό «ὅπλον κατά τοῦ διαβόλου». Ὁ Σταυρός εἶναι τό τρόπαιον τοῦ Χριστοῦ, διά τοῦ ὁποίου οἱ δαίμονες τρέπονται εἰς φυγήν. «Τρόπαιον γάρ Χριστοῦ ὁ σταυρός· ἅπαξ μέν παγείς, ἀεί δέ δαίμονας τρεπόμενος», λέγει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός.
Ὁ δέ Ἅγιος Κοσμᾶς ἐπίσκοπος Μαϊουμᾶ ἐξαίρων τόν λόγον τῆς σημερινῆς μεγάλης ἑορτῆς, τῆς Ὑψώσεως δηλονότι τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ἀναφωνεῖ ὑμνολογικῶς: «Μυστικῶς εἶ Θεοτόκε Παράδεισος, ἀγεωργήτως βλαστήσασα Χριστόν, ὑφ’ οὗ τό τοῦ Σταυροῦ ζωηφόρον ἐν γῇ πεφυτούργηται δένδρον· δι’ οὗ νῦν ὑψουμένου, προσκυνοῦντες αὐτόν σέ μεγαλύνομεν».
Μέ ἄλλα λόγια, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὡς τέλειος Θεός, εἶναι αὐτός, ὁ ὁποῖος ἐφύτευσεν «τό ξύλον τῆς ζωῆς τοῦ Παραδείσου», (Γενεσ. 2,9). Ὁ Ἴδιος κατά τήν ἐκ τῶν ἁγνῶν αἱμάτων τῆς Παρθένου καί Θεοτόκου Μαρίας ἐνσαρκώσεως καί ἐνανθρωπήσεώς Του ἐφύτευσε «τό τοῦ Σταυροῦ ζωηφόρον ἐν γῇ δένδρον».
Τό ζωηφόρον δέ τοῦτο δένδρον δέν εἶναι ἄλλο ἀπό τό ξύλον τοῦ Σταυροῦ, ἐπί τοῦ ὁποίου ἐσταυρώθη καί ἐν τῷ ὁποίῳ «ἔχομεν τήν ἀπολύτρωσιν διά τοῦ αἱματος αὐτοῦ, τήν ἄφεσιν τῶν παραπτωμάτων κατά τόν πλοῦτον τῆς χάριτος αὐτοῦ», (Ἐφ. 1, 7-8). Διά τοῦ σταυροῦ προσκυνοῦμεν «τόν ἐν αὐτῷ τῷ σταυρῷ ὑψωθέντα καί θυσιασθέντα ὑπέρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν Χριστόν τόν Θεόν ἡμῶν». Προσέτι τιμῶμεν καί μεγαλύνομεν τήν ὑπερευλογημένην Θεοτόκον καί Μητέρα τοῦ Θεοῦ, τήν γεννήσασαν τόν Θεόν Λόγον καί Σωτῆρα ἡμῶν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, ᾧ ἡ δόξα καί τό κράτος νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν. Ἔτη πολλά».
Μετά τήν προσφώνησιν ταύτην τούτους ηὐλόγησεν ὁ Μακαριώτατος, ἐν ᾧ ἀπένειμε τήν τιμητικήν διάκρισιν τοῦ Ἀνωτέρου Ταξιάρχου τοῦ Τάγματος τῶν Ἱπποτῶν τοῦ Παναγίου Τάφου εἰς τόν ἡγούμενον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Βλατάδων Θεοφιλέστατον Ἐπίσκοπον Ἀμορίου κ. Νικηφόρον εἰς ἀναγνώρισιν καί ἐκτίμησιν τοῦ ἐπιτελουμένου ὑπό τοῦ κέντρου τῆς Μονῆς ταύτης ἀξιολόγου θεολογικοῦ καί ἑνωτικοῦ τῶν Ἐκκλησιῶν ἔργον καί τῆς παροχῆς φιλοξενίας εἰς φοιτητάς τοῦ Πατριαρχείου εἰς αὐτό.
Τά πλήθη τῶν πιστῶν, λαβόντες τήν Πατριαρχικήν εὐλογίαν, ἀνέπεμψαν δόξαν εἰς τόν Θεόν διά τήν σωτηρίαν, τήν ὁποίαν παρέσχεν εἰς τόν κόσμον διά τοῦ Σταυροῦ τοῦ Υἱοῦ Αὐτοῦ.
Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας