Οι Άγιοι Κοσμάς, Δαμιανός, Λεόντιος, Άνθιμος και Ευπρέπιος οι Ανάργυροι: Στο Συναξάρι της 17ης Οκτωβρίου όποτε τιμάται η μνήμη της τρίτης συζυγίας των αγίων Αναργύρων, με το αυτό όνομα Κοσμάς και Δαμιανός, αναφέρεται επιγραμματικά: τοῖς αὐτοῖς ὀνόμασι καλουμένων, καί τήν Ἰατρικήν μετερχομένων, καί τήν προσηγορίαν τῆς ἀναργυρίας ἐχόντων.
Οι Άγιοι Κοσμάς, Δαμιανός, Λεόντιος, Άνθιμος και Ευπρέπιος οι Ανάργυροι: Mεγάλη γιορτή στις 17 Οκτωβρίου
Το ιδιαίτερο γνώρισμα της τρίτης συζυγίας είναι ότι μαζί με τον Κοσμά και το Δαμιανό έδρασαν και τα άλλα τρία αδέλφια τους πού ονομάζονταν Λεόντιος, Άνθιμος και Ευτρόπιος (ή Ευπρέπιος). Τα πέντε τούτα αδέλφια κατάγονταν από την Αραβία, έχοντες της Ιατρικής επιστήμης πείρα.
Όπως και οι άλλοι συνονόματοι τους άγιοι Ανάργυροι διήρχοντο κατά πάσαν πόλιν, ἀναργύρως τούς ἀσθενοῦντας θεραττεύοντες, καί προφάσει τῆς τέχνης τόν Χριστόν καταγγέλλοντες, δηλαδή:
Γύριζαν όλες τις πόλεις θεραπεύοντας τούς άρρωστους χωρίς αμοιβή και με την ευκαιρία εξάσκησης της ιατρικής τους τέχνης κήρυτταν τον Χριστό.
Παρόλο ότι οι εξ Αραβίας άγιοι Ανάργυροι είναι το αρχαιότερο ζεύγος και η τιμή τους είχε διαδοθεί κυρίως στο Βυζάντιο, αλλά και σ’ άλλες περιοχές, οι Ορθόδοξοι στην Ανατολή και ειδικότερα στην Ελλάδα επικράτησε να τιμούν περισσότερο τους αγίους Κοσμά και Δαμιανό της 1ης Ιουλίου.
Οι εξ Αραβίας άγιοι, όταν στη Ρώμη βασίλευαν οι Διοκλητιανός και Μαξιμιανός, έφτασαν στην πόλη Αιγαίς της Λυκίας, συνεχίζοντας το υψηλό τους έργο. Καταγγέλθηκαν όμως και συνελήφθησαν από τον τοπικό διοικητή.
Τους μαστίγωσε απάνθρωπα και τους πέταξε στη θάλασσα. Κατά το συναξαριστή τους περισωθέντες θεία ροπή (αφού διασώθηκαν με θεία παρέμβαση), βρέθηκαν στην ξηρά. Ο διοικητής διέταξε να τους ρίξουν σε αναμμένο καμίνι, αλλά κι εκεί διαφυλάχτηκαν αβλαβείς.
Γι’ αυτό και αφού σταυρώθηκαν, αποκεφαλίστηκαν και τα πέντε αδέλφια.
Ταῖς αὐτῶν ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός, ἐλέησον ἠμᾶς. Ἀμήν.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος γ’. Τὴν ὡραιότητα.
Τὴν τῶν ἰάσεων, χάριν πλουτήσαντες, πάθη δυσίατα, ταχέως παύετε, καὶ χορηγεῖτε δωρεάν, Ἀνάργυροι τὰς ἰάσεις· φάρμακα γὰρ νέμοντες, ἀληθῶς τὰ σωτήρια, ῥῶσίν τε καὶ λύτρωσιν, τοῖς νοσοῦσι βρεβεύετε, κουφίζοντες τοὺς πίστει βοῶντας· χαῖρε εἰκὰς τῶν Ἀναργύρων.