Η μεγαλύτερη και ενδοξότερη Αρχαγγελική Μονή από τις εννέα είναι εκείνη του Πανορμίτη και ο χώρος της χαρακτηρίζεται από ανυπέρβλητο φυσικό κάλλος. Βρίσκεται χτισμένη στο μυχό ενός όρμου, του Πανόρμου, από τον οποίο και πήρε την ονομασία της.
Αποτελεί το σημαντικότερο θρησκευτικό μνημείο του νησιού. Από το Γιαλό, με καΐκι, αλλά και οδικώς μπορεί να φτάσει κανείς στον Πανορμίτη. Η Μονή του Ταξιάρχη Μιχαήλ του Πανορμίτη βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του νησιού, ανάμεσα σε κυπαρίσσια και πεύκα.
Γραπτή αναφορά για την ύπαρξη του μοναστηριού υπάρχει από τον 15ο αιώνα, ενώ μαζί με την Πάτμο θεωρούνται τα δύο μεγαλύτερα προσκυνήματα της Δωδεκανήσου. Το μοναστήρι διαθέτει ξενώνες όπου μπορούν να φιλοξενηθούν έως και 500 άτομα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και η βοτσαλωτή αυλή με ωραία γεωμετρικά σχέδια. Το καμπαναριό της είναι παρόμοιο με αυτό της μονής Ζαγκόρσκ, κοντά στη Μόσχα.
Αξίζει επίσης να επισκεφθείτε το λαογραφικό και εκκλησιαστικό μουσείο. Στο σκευοφυλάκιο του μοναστηριού φυλάγονται τάματα- που βάζουν σε μπουκάλια οι πιστοί από κάθε γωνιά τησ γης- και λέγεται ότι τα «ξεβράζει» η θάλασσα. Σύμφωνα με τους ντόπιους, αν κάποιο τάμα δεν εκπληρωθεί, ο Άγιος πηγαίνει και το παίρνει μόνος του και για το λόγο αυτό τον αποκαλούν καλοπροαίρετα «Κλέφτη»
Το Μουσείο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων το χώρο του παλαιού Κελαριού, το οποίο οι πρώτοι Μοναχοί αξιοποίησαν για τη συντήρηση των τροφίμων σε μεγάλα πιθάρια, όπου η θερμοκρασία είναι σταθερή όλο το χρόνο. Επίσης εκτίθενται αμφορείς, πήλινα σκεύη και άλλα αντικείμενα. Εκεί σώζεται το πρώτο Μαγειρείο με τη χαρακτηριστική «τσιμιά», δηλαδή το χώρο της εστίας που έκαιγε ξύλα. Ακόμα εκεί φυλάσσονται δεκάδες αγροτικά, ξυλουργικά και άλλα εργαλεία, χειροποίητος αργαλειός και παραδοσιακές ενδυμασίες του νησιού.
Πανηγύρι των Ταξίαρχων (8 Νοεμβρίου)
Το κορυφαίο ετήσιο εκκλησιαστικό και κοινωνικό γεγονός της Σύμης, είναι φυσικά η μεγάλη Πανήγυρη των Ταξιαρχών. Από τις προηγούμενες μέρες το Μοναστήρι του Αρχαγγέλου, αλλά και όλο το νησί βρίσκεται σε ρυθμούς έντονους και πανηγυρικούς αφού γιορτάζει ο προστάτης του, ο Αρχάγγελος Μιχαήλ. Χιλιάδες προσκυνητές προσέρχονται ιδιαιτέρως στον Πανορμίτη για να συμμετάσχουν στις Ιερές Ακολουθίες και να καταθέσει ο καθένας με την προσευχή του τα προβλήματα και τις αγωνίες του σ’ Εκείνον προκειμένου να πάρει δύναμη και σθένος.
Την παραμονή τελείται ο Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός και στην συνέχεια πραγματοποιείται η κατανυκτική Ιερά Αγρυπνία και η Θ. Λειτουργία υπό το ιλαρό φως των καντηλιών. Την κυρία ημέρα της Εορτής τελείται η Αρχιερατική Θ. Λειτουργία και μετά την Απόλυση, πραγματοποιείται η Λιτάνευση της Ι. Εικόνας του Ταξιάρχη, γύρω από το επιβλητικό Μοναστηριακό συγκρότημα. Κατόπιν η Μεγάλη φιλόξενη Τράπεζα του Πανορμίτη, ανοίγει τις πύλες της και προσφέρει το εορταστικό γεύμα σ’ όλους τους προσκυνητές.
Τέλος, στους προαύλιους χώρους της Ιεράς Μονής στεγάζονται πλήθος μικροπωλητών που καταφθάνουν στο νησί αποκλειστικά για την ημέρα εορτασμού του Ταξιάρχη.
.JPG)
