Ο Άγιος Λουκάς ο Ευαγγελιστής καταγόταν από την Αντιόχεια της Συρίας και η εθνικότητα του ήταν Ελληνική. Είναι ο συγγραφέας του ομώνυμου Ευαγγελίου και των Πράξεων των Αποστόλων, βιβλία τα οποία περιλαμβάνονται στην Αγία Γραφή. Ήταν γιατρός στο επάγγελμα (Κολ. 4,14), όμως γνώριζε πολύ καλά τη ζωγραφική τέχνη.
Ευαγγελιστής Λουκάς: Τι γιορτάζουμε σήμερα 18 Οκτωβρίου
Μάλιστα σε αυτόν αποδίδονται οι πρώτες εικόνες της Θεοτόκου με τον Ιησού Χριστό βρέφος στην αγκαλιά της, καθώς και αυτές των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου.
Ο Λουκάς αναφέρεται ονομαστικά τρεις φορές στη Καινή Διαθήκη και είναι λίγα τα στοιχεία που υπάρχουν για το πρόσωπό του, δεν ήταν αυτόπτης μάρτυρας των όσων είπε και έκανε ο Ιησούς (Λουκ. 1,1-4), αν και αυτό δεν αποκλείει την πιθανότητα να ήταν ένας από τους ακολούθους του Ιησού.
Πιστός και αφοσιωμένος στον Απόστολο Παύλο
Μερικοί υποστηρίζουν ότι ήταν ένας από τους εβδομήντα μαθητές που ο Κύριος απέστειλε (Λουκ. 10,1). Κάποιοι άλλοι, πως ήταν από τους Έλληνες που ζήτησαν να δουν τον Κύριο (Ιω. 12,20-21). Ο Λουκάς υπήρξε στενός συνεργάτης του Παύλου και τον συνόδεψε σε πολλές από τις περιοδείες του. Στη χριστιανική πίστη κατηχήθηκε από τον ίδιο τον Παύλο και έκτοτε αφοσιώθηκε στο κήρυγμα του Ευαγγελίου. Ο Παύλος τον χαρακτηρίζει “αγαπητό” (Κολ. 4,14) και ως το “μόνο πιστό συνεργάτη του” (Β’ Τιμ. 4,11). Ο Λουκάς παρέμεινε πιστός και αφοσιωμένος στον Παύλο, μέχρι το τέλος της ζωής του Αποστόλου.
Ο Λουκάς είναι ο συγγραφέας του τρίτου Ευαγγελίου το οποίο διακρίνεται από τα άλλα Ευαγγέλια για την ακριβέστατη ιστορική τοποθέτηση των γεγονότων, αλλά και το γλωσσικό του χαρακτήρα, είναι δε και ο συγγραφέας των Πράξεων των Αποστόλων.
Τι απέγινε ο Λουκάς μετά το μαρτύριο του Παύλου, τον οποίο συνόδευσε μέχρι το τέλος της ζωής του (Β’ Τιμ. 4,11) και πως ολοκλήρωσε το βίο του δεν είναι γνωστό. Η παράδοση τον αναφέρει να εγκαταλείπει τη Ρώμη και να γίνεται επίσκοπος της ιταλικής πόλης Βρέσκιας και τελικά να ζεί στην Πάτρα.
Σύμφωνα με τον Γρηγόριο το Θεολόγο, ο Λουκάς συγκαταλέγεται μεταξύ των πρώτων μαρτύρων της Εκκλησίας. Σύμφωνα με άλλη πηγή, ο Λουκάς πέθανε στη Θήβα της Βοιωτίας σε ηλικία 84 ετών, ενώ άλλη πηγή αναφέρει πως, ο ευαγγελιστής κοιμήθηκε στη Βιθυνία της Μικράς Ασίας σε ηλικία 74 ετών, και άλλη πάλι πως υπέστη μαρτυρικό θάνατο, αφού τον κρέμασαν σε ένα ελαιόδεντρο στην Έφεσο σε ηλικία 80 ετών.
Το 357 μ.Χ., το ιερό λείψανό του μετακομίστηκε στην Κωνσταντινούπολη, στο ναό των Αγίων Αποστόλων, μαζί με τα οστά του Αποστόλου Ανδρέα.