Κάθε θρησκευτική γιορτή συνοδεύεται από έθιμα και παραδόσεις με ρίζες στην αγροτική ζωή της Κύπρου των περασμένων χρόνων. Η γιορτή του Τιμίου Σταυρού δεν αποτελεί εξαίρεση.
Η σημερινή θρησκευτική γιορτή του Σταυρού (14/09) είναι γεμάτη αρώματα βασιλικού, ανέφερε στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων η μελετήτρια της παράδοσης Άννα Τσέλεπου.
Κλωνάρια βασιλικού (βασιλιτζιές) που ο λαός μας αυτή τη μέρα μεταφέρει στις εκκλησίες για να ευλογηθούν και θα επιστρέψουν σε αυτούς ευλογημένα για να φυτευτούν στους κήπους των σπιτιών μας, όπως είπε.
Το αγίασμα από τις εκκλησίες τη συγκεκριμένη μέρα, που θα μεταφέρουμε στο σπίτι μας, θεωρείται, ανέφερε η κ. Τσέλεπου, από τις νοικοκυρές του τόπου μας απαραίτητο για να φτιαχτεί το προζύμι για τα ζυμώματα που θα ακολουθήσουν μέχρι και τα Χριστούγεννα.
Τη σημερινή μέρα “ανατζιεννίζουν” το προζύμι με τον αγιασμό από τις εκκλησίες.
Η σημερινή μέρα του Σταυρού φορτίζεται με ευχές και νοήματα που εκφράζουν διαφορετικές ομάδες του πληθυσμού. «Του Σταυρού σταύρωνε και δένε», λένε οι ναυτικοί.
«Του Σταυρού σταύρωνε και σπέρνε», η παραίνεση των γεωργών.
«Του Σταυρού σταύρωνε τζιαι έμπα έσσω», η γενική παρότρυνση.