Δύο ”επαναστατικά” μηνύματα από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο (18,21 – 20,21) στους Έλληνες

Στίχ. 1-17. Η γενεαλογία του Κυρίου Ιησού.

Ματθ.1,1 Βίβλος γενέσεως(1) Ἰησοῦ Χριστοῦ(2), υἱοῦ Δαυΐδ(3), υἱοῦ Ἀβραάμ(4).
Ματθ.1,1 Γενεαλογικός κατάλογος του Ιησού Χριστού που προερχόταν από τον Δαβίδ, απόγονο του Αβραάμ. (η μετάφραση εδώ και στο εξής, από: Η Καινή Διαθήκη,Ελληνική Βιβλική Εταιρία, και στη διέυθυνση: https://www.bible.com/el/bible/173/MAT.10.TGV)

«Το Ευαγγέλιο είναι λόγος ο οποίος εύλογα περιέχει αναγγελία αγαθών πραγμάτων και επειδή ωφελεί αυτόν που το ακούει, τον ευφραίνει, εφόσον βέβαια αποδεχτεί αυτό που αναγγέλλει, ή είναι λόγος που περιέχει την παρουσία αγαθών» (Κ).
«Ευαγγέλιο ονομάζεται το παρόν βιβλίο» (Χ), «διότι αναγγέλλει σε εμάς πράγματα που είναι καλά» (Θφ)· «διότι ευαγγελίζεται σε όλους, την κατάργηση της κόλασης, τη διάλυση των αμαρτιών, τη δικαιοσύνη, τον αγιασμό, την απολύτρωση, την υιοθεσία, την κληρονομία των ουρανών» (Χ).
(1) Ειπώθηκε πολύ σωστά, ότι η γενεαλογία αυτή αποτελεί ενωτικό σημείο μεταξύ της Π. και της Κ. Διαθήκης (F). Φράση που χρησιμοποιείται από τους Ο΄(μετάφραση των 70) στα Γέν. β 4 και ε 1 (b). Το Γεν. β 4 περιλαμβάνει τις αφηγήσεις της δημιουργίας του ανθρώπου, του παραδείσου, της πτώσης, της γέννησης του Κάιν και του Άβελ και των απογόνων του Κάιν μέχρι του Λάμεχ (a). Το Γεν. ε 1 περιλαμβάνει όχι μόνο την γενεαλογία του Αδάμ μέχρι του Ιάφεθ αναμιγμένη με κάποιες αφηγήσεις, αλλά και την εξιστόρηση της κακίας των ανθρώπων επί των ημερών του Νώε ε 1-στ 8 (p). Θα ερμηνεύσουμε· βιβλίο, στο οποίο καταγράφονται οι πρόγονοι κάποιου (g).
Ο τίτλος αυτός αναφέρεται κυρίως σε ό,τι αμέσως ακολουθεί, μέχρι το στίχο 17 αν και, λιγότερο πιθανώς, μπορεί να εφαρμοστεί στο όλο βιβλίο, σκοπός του οποίου είναι να αποδείξει, ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός, ο Υιός του Δαβίδ κλπ. (b).
«Και για ποιό λόγο την αποκαλεί Βίβλο γενέσεως του Ιησού Χριστού; Παρόλο βεβαίως που δεν περιέχει μόνο αυτό, τη γέννηση δηλαδή, αλλά όλη την οικονομία (=το θείο σχέδιο της σωτηρίας). Διότι εδώ υπάρχει η συγκεφαλαίωση όλης της οικονομίας και αποβαίνει σε εμάς η αρχή και η ρίζα όλων των αγαθών… για αυτό ονόμασε το βιβλίο από το πιο σημαντικό από τα κατορθώματα» (Χ).
Από την έννοια της φράσης στα χωρία που αναφέρθηκαν, του Γεν. β 4 και ε 1 θα μπορούσε να βγει ως συμπέρασμα, ότι ο τίτλος αποτελεί την επιγραφή ολόκληρου του περιεχομένου των κεφ. α και β, πιθανότερα όμως αναφέρεται στη γενεαλογία, που ολοκληρώνεται στο στίχο 17 (S).
Ο ευαγγελιστής αναμφίβολα είχε στο νου την Γένεση των Ο΄ όταν προτιμούσε τον τίτλο αυτόν και πιθανώς από τους Ο΄ δανείστηκε τη γενεαλογία, αν και θα μπορούσε να έχει βρει ήδη συλλεγμένη αυτήν σε κάποια από τα ιουδαϊκά αρχεία (p).
(2) Η φράση «Ιησού Χριστού» συναντιέται στους συνοπτικούς μόνο εδώ και στα Ματθ. α 18 ιστ 21, Μάρκ. α 1.
«Χριστοί (=χρισμένοι) λέγονταν οι βασιλιάδες και οι ιερείς. Διότι χρίονταν με το άγιο λάδι που ανέβλυζε από το κεράτινο δοχείο που το έβαζαν πάνω στο κεφάλι. Λέγεται λοιπόν ο Κύριος Χριστός ως βασιλιάς και ως ιερέας… και χρίστηκε και αυτός κατεξοχήν με το αληθινό λάδι, το Άγιο Πνεύμα. Διότι ποιός άλλος είχε το Πνεύμα όπως ο Κύριος;» (Θφ).
Η λέξη Χριστός έχασε τη σημασία της ως επίθετο (=χρισμένος, δηλαδή Μεσσίας), την οποία εξέφραζε σε συνδυασμό με το άρθρο (ο Χριστός) και έγινε κύριο όνομα. Δες επίσης και Ιω. α 17, όπου χρησιμοποιείται με την ίδια έννοια (S). Από ονομασία που δήλωνε το προφητικό αρχιερατικό και βασιλικό αξίωμα του Κυρίου, έγινε κύριο όνομα (ο).
«Αυτό το Ιησούς, δεν είναι όνομα ελληνικό, αλλά στην εβραϊκή γλώσσα έτσι λέγεται, Ιησούς· το οποίο σημαίνει, αν το μεταφράσουμε στην ελληνική γλώσσα, Σωτήρας· και Σωτήρας από το ότι έσωσε το λαό του» (Χ).
Στην Κ.Δ. με το ίδιο όνομα αναφέρεται ο Ιησούς του Ναυή (Εβρ. δ 8) και ο συνεργός του Παύλου ο Ιησούς ο λεγόμενος Ιούστος (Κολ. δ 11) (ο).
(3) «Και γιατί δεν είπε γιου του Αβραάμ και στη συνέχεια γιου του Δαβίδ; Τον Δαβίδ τον είχαν όλοι στο στόμα τους, και λόγω της λαμπρότητάς του και λόγω του χρόνου· διότι δεν είχε πεθάνει πριν από τόσα πολλά χρόνια όσο ο Αβραάμ» (Χ).
«Και κανείς δεν τον αποκαλούσε υιό Αβραάμ, αλλά όλοι υιό Δαβίδ. Έτσι λοιπόν άρχισε από τον πιο γνωστό και ανέβηκε στον παλαιότερο» (Ζ).
Ο Αβραάμ υπήρξε ο πρώτος, ο Δαβίδ ο τελευταίος από τους ανθρώπους, στους οποίους έγινε η υπόσχεση για τον Μεσσία. Για αυτό ονομάστηκε υιός Δαβίδ, εφόσον ο Δαβίδ υπήρξε και ο άμεσος πρόγονός του (b). Για κάθε Χριστιανό που προερχόταν από τους Ιουδαίους, η μεσσιακή ιδιότητα του Ιησού θα εξαρτιόταν από την καταγωγή του από τον Δαβίδ και είναι γεγονός, ότι τονίζεται ιδιαιτέρως αυτή η καταγωγή στα πρώτα αποστολικά κηρύγματα προς τους Ιουδαίους. Δες Πράξ. β 30,ιβ 23 και Ρωμ. α 3,Β΄Τιμ. β 8,Απ. κβ 16 (S).
(4) «Ονόμασε το Χριστό γιο μεν του Δαβίδ, ενώ τον Δαβίδ γιο του Αβραάμ, οδηγώντας τη σκέψη των ακροατών στο να θυμηθούν τις υποσχέσεις. Διότι από παλιά ο Θεός υποσχέθηκε και στον Αβραάμ και στο Δαβίδ ότι θα αναστήσει από το σπέρμα τους το Χριστό. Επειδή οι ακροατές ήταν Ιουδαίοι, γνώριζαν αυτές τις υποσχέσεις» (Ζ).

Τό πρῶτο μήνυμα ἀφορμή ἔχει τήν ἐρώτηση, τήν ὁποία ὑπέβαλε στόν Ἰησοῦ ὁ μαθητής του Πέτρος, λέγοντας: «Κύριε, ποσάκις ἁμαρτήσει εἰς ἐμέ ὁ ἀδελφός μου καί αφήσω (= συγχωρήσω) αὐτῷ; ἕως ἑπτάκις;» (Ματθ. 18,21).

Τό δεύτερο μήνυμα προκλήθηκε ἀπό τήν παράκληση-ἀπαίτηση, τήν ὁποία ἔθεσε στόν Κύριο ἡ μητέρα τῶν υἱῶν τοῦ Ζεβεδαίου, Ἰάκωβος καί Ἰωάννης, καί ἡ ὁποία τοῦ ζήτησε τό ἑξῆς: «Εἰπέ (Κύριε) ἵνα καθίσωσιν οὗτοι οἱ δύο υἱοί μου εἷς ἐκ δεξιῶν σου καί εἷς ἐξ εὐωνύμων (= ἀριστερῶν) σου ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» (Ματθ. 20,21).

Στήν πρώτη ἐρώτηση ὁ Κύριος ἀπάντησε στόν Πέτρο: «Οὐ λέγω σοι ἕως ἑπτάκις, ἀλλ’ ἕως ἑβδομηκοντάκις ἑπτά» (Ματθ. 18,22), δηλώνοντας ἔτσι τό συνεχές καί ἀδιάλειπτο τῆς συγχωρητικότητας καί ἐκθειάζοντας μέ αὐτόν τόν τρόπο τήν ἀρετή τῆς μεγαλοψυχίας καί τῆς μεγαλοκαρδίας πρός τούς ἀδελφούς καί τούς συνανθρώπους μας, οἱ ὁποῖοι μᾶς φταῖνε πάλι καί πολλάκις.

Καί στή δεύτερη παράκληση-ἐπιθυμία τῆς μητέρας καί τῶν δύο υἱῶν της ἀπάντησε ὡς ἑξῆς: «Οὐκ οἴδατε τί αἰτεῖσθε. Δύνασθε πιεῖν τό ποτήριον ὅ ἐγώ μέλλω πίνειν . . . ;».

Καί μετά ἀπό μερικά ἀποκαλυπτικά καί προειδοποιητικά λέει γενικά: « . . . ὅς ἐάν θέλῃ ἐν ὑμῖν μέγας γενέσθαι, ἔσται ὑμῶν διάκονος καί ὅς ἐάν θέλῃ ἐν ὑμῖν εἶναι πρῶτος, ἔσται ὑμῶν δοῦλος» (Ματθ. 20,22-27).

Ἔτσι ἀπό τό Ματθ. 18,21 ἑξ. φθάνουμε στό Ματθ. 20,21 ἑξ. Καί γιά τόν ἑλληνικό χῶρο ἐρχόμαστε ἀπό τό 1821 ἑξ. στό 2021 ἑξ. καί σημειώνουμε:

Μποροῦμε νά ἀναλογισθοῦμε πόσα κακά ἔφερε στή χώρα μας ἀπό τό 1821 καί ἐδῶ ἡ μή τήρηση τοῦ Ματθ. 18,21 κ. ἑξ., δηλαδή ἡ μικροψυχία, ἡ μικροκαρδία, ἡ μικρόνοια καί ἡ διχόνοια, ἡ ἐκδικητικότητα καί ὁ διχασμός;

Ἀντιθέτως μποροῦμε νά ἀναπολοῦμε, πόσα καλά ἀποτελέσματα ἀκολούθησαν, ὅταν ὑπῆρχε ἡ ὁμόνοια καί ἡ ὁμοψυχία, ἡ ἀμνησικακία, ἡ συγχωρητικότητα καί ἡ ἑνότητα;

Καί ἀκόμη περισσότερο, γιά νά ἀξιοποιήσουμε καί τό Ματθ. 20,21 ἑξ.: Πόσα καλά ἔφερε καί φέρνει ἡ ἐφαρμογή του, ὅταν δηλ. ὁ ἕνας ὑποχωρεῖ καί θυσιάζει τόν ἐγωϊσμό του, τόν ἀτομισμό του καί τόν κομματισμό του, καί θέσεις καί ἀξιώματα. Ὅταν δέν κοιτάει πῶς θά ζητάει, ἤ μᾶλλον «ζητιανεύει», σκῆπτρα καί πρωτεῖα ἤ «βολέματα» καί πλεονεκτήματα.

Ὅταν δέν θέλει νά εἶναι ὁ μέγας καί πολύς, ἀλλά γίνεται διάκονος, καί ὑπηρέτης, ἐξυπηρετικός καί εὐεργετικός στούς ἄλλους μέ πολύ ἀγάπη καί ταπεινοφροσύνη.

Αὐτά, λοιπόν, τά οὐράνια καί ἐγερτήρια καί σωτήρια μηνύματα μποροῦμε νά πάρουμε ἀπό τό θεόπνευστο Εὐαγγέλιο τοῦ Ματθαίου (18,21 ἑξ. καί 20,21 ἑξ.) καί ὡς ἄτομα, καί ὡς κόμματα, ὡς πολίτες καί ὡς ἄρχοντες, ὡς Πολιτεία καί ὡς Ἐκκλησία καί ὡς κοινωνία ἐπί τῇ εὐκαιρίᾳ τοῦ 2021, τῶν 200 ἐτῶν ἀπό τήν ἐπανάσταση τοῦ 1821.

Συμφωνία:

Σχετικοί μέ τά ἀνωτέρω, ἀλλά καί ἐπίκαιροι μέ τούς σύγχρονους ἑορτασμούς εἶναι καί οἱ κατωτέρω στίχοι ἀπό τόν «Ὕμνον εἰς τήν ἐλευθερίαν» τοῦ ἐθνικοῦ μας ποιητῆ Διονυσίου Σολωμοῦ:

140. Κοιτάει γύρω εἰς τήν Εὐρώπη 146. Ἀπό στόμα ὀποῦ φθονάει,

τρεῖς φορές μ’ ἀνησυχιά· παλληκάρια ἄς μήν πωθεῖ,

προσηλώνεται κατόπι πώς τό χέρι σας κτυπάει

στήν Ἑλλάδα, καί ἀρχινά: τοῦ ἀδελφοῦ τήν κεφαλή.

141. «Παλληκάρια μου, οἱ πολέμοι 147. Μήν εἰποῦν στό στοχασμό τους

γιά σας ὅλοι εἶναι χαρά, τά ξένα ἔθνη ἀληθινά:

καί τό γόνα σας δέν τρέμει «Ἐάν μισοῦνται ἀνάμεσό τους

στούς κινδύνους ἐμπροστά. δέν τούς πρέπει ἐλευθεριά».

142. Ἀπ’ ἐσᾶς ἀπομακραίνει 148. Τέτοια ἀφήστενε φροντίδα·

κάθε δύναμη ἐχθρική, ὅλο τό αἷμα ὀποῦ χυθεῖ

ἀλλά ἀνίκητη μιά μένει γιά θρησκεία καί γιά πατρίδα

πού τές δάφνες σας μαδεῖ. ὅμοιαν ἔχει τήν τιμή.

143. Μία, πού ὅταν ὠσάν λύκοι 149. Στό αἷμα αὐτό, πού δέν πονεῖτε

ξαναρχόστενε ζεστοί. γιά πατρίδα, γιά θρησκειά,

κουρασμένοι ἀπό τή νίκη, σᾶς ὁρκίζω, ἀγκαλισθεῖτε

ἄχ, τό νοῦ σᾶς τυραννεῖ. σάν ἀδέλφια γκαρδιακά.

144. Ἡ Διχόνοια πού βαστάει 150. Πόσο λείπει, στοχασθεῖτε,

ἕνα σκῆπτρο ἡ δολερή πόσο ἀκόμη νά παρθῇ·

καθενός χαμογελάει, πάντα ἡ νίκη, ἄν ἑνωθῇτε,

«πάρ’ το», λέγοντας, «καί σῦ». πάντα ἐσᾶς θ’ ἀκολουθεῖ.

145. Κειο τό σκῆπτρο πού σας δείχνει

ἔχει ἀλήθεια ὡραία θωριά·

μήν τό πιάστε, γιατί ρίχνει

εἱσέ δάκρυα θλιβερά.