Το όνομα του Αγίου Υακίνθου αποδόθηκε κατά τον αρχαίο μύθο σε έναν ωραίο νέο, τον οποίο αγάπησε ο Απόλλων αλλά και ο Ζέφυρος. Πάνω στη διαμάχη των δύο θεών το παλικάρι βρήκε τον θάνατο. Από το αίμα του Υακίνθου ο Απόλλωνας, απαρηγόρητος, έπλασε το γνωστό ευωδιαστό λουλούδι, τον υάκινθο ή ζουμπούλι.
Άγιος Υάκινθος: ο χριστιανός Άγιος του έρωτα
Ο Άγιος Υάκινθος, σύμφωνα με την Ορθόδοξη Εκκλησία, υπήρξε θαλαμηπόλος του αυτοκράτορα Τραϊανού, ο οποίος του ζήτησε να απαρνηθεί τον Χριστό. Εκείνος αρνήθηκε και φυλακίστηκε 12 χιλιόμετρα νότια από τα Ανώγεια της Κρήτης, στην ορεινή περιοχή Φούρνοι, όπου του έδιναν φαγητά ποτισμένα με το αίμα ζώων που είχαν θυσιαστεί σε είδωλα («ειδωλόθυτα», δηλ. κρέατα από παγανιστική θυσία). Ο Άγιος αρνήθηκε το φαγητό επί σαράντα ημέρες και τελικά πέθανε από ασιτία το 117 μ.Χ., σε ηλικία 21 ετών.
Οι φρουροί του Αγίου Υακίνθου βρήκαν στο κελί του αγγέλους, που κρατούσαν λαμπάδες, να στεφανώνουν το τίμιο λείψανό του, μέσα σε ένα υπέρκοσμο φως. Ο αυτοκράτορας Τραϊανός, γεμάτος φθόνο και οργή, έδωσε τότε εντολή να πετάξουν το άγιο λείψανο του μάρτυρα στα θηρία, για να το κατασπαράξουν και να μην γίνει σημείο τιμής από τους χριστιανούς. Όμως οι άγγελοι συνέχιζαν να το φυλάνε και τα θηρία δεν το πείραξαν καθόλου και το άφησαν ανέγγιχτο.
Τελικά, το λείψανο του Αγίου Υακίνθου ετάφη στην πατρίδα του, την Καισάρεια της Καππαδοκίας, από έναν τυφλό συγκλητικό, που η χάρις του Αγίου του ξαναέδωσε το φως του! Από εκεί το ιερό λείψανο του Αγίου εκλάπη από τους Λατίνους και μεταφέρθηκε στην Ευρώπη, όπου και φυλάσσεται έως και σήμερα σε γυάλινη προθήκη στον ιερό ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στο Kloster Fürstenfeld της Βαυαρίας. Η ιερή μνήμη του τιμάται στις 3 Ιουλίου, ημέρα του μαρτυρικού του τέλους.
To πέτρινο εκκλησάκι αφιερωμένο στον Άγιο Υάκινθο
Ανεβαίνοντας τον Ψηλορείτη, σε ύψος περίπου 1.200 μ., συναντάμε ένα λιτό, κυκλικό, πέτρινο εκκλησάκι, που θυμίζει τα μητάτα της περιοχής, αφιερωμένο στον Άγιο Υάκινθο. Θεωρείται ο Άγιος του έρωτα, των αγνών αισθημάτων, της δημιουργίας και της έμπνευσης, όχι ιδιαίτερα γνωστός στην υπόλοιπη Ελλάδα, όσο στην Κρήτη και μάλιστα στ’ Ανώγεια. Τον σχεδιασμό και την επίβλεψη της μικρής πέτρινης εκκλησίας επιμελήθηκε ο αρχιτέκτονας Σταύρος Βιδάλης. Στην Αχαΐα υπάρχουν επίσης δύο ξωκλήσια αφιερωμένα στον Άγιο Υάκινθο: το ένα στο θέρετρο της 116ης Πτέρυγας Μάχης στον Άραξο, κοντά στο χωριό Καλαμάκι και το άλλο εντός του Χιονοδρομικού κέντρου Καλαβρύτων.
