Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης: Χρειάζεται θέληση. Χωρίς την θέληση, κανείς δεν μπορεί να διορθωθεί. Όσο όμως περνάει η ηλικία, τόσο εξασθενεί η θέληση.
Ο άνθρωπος πετά πνευματικά (προοδεύει) με δύο φτερούγες· με την θέληση του Θεού και με την θέληση την δική του. Ο Θεός την μια φτερούγα – την δική Του θέληση – μας την έχει κολλήσει μόνιμα στον έναν ώμο μας. Αλλά για να πετάξουμε πνευματικά, πρέπει και εμείς να κολλήσουμε στον άλλο ώμο την δική μας φτερούγα, την ανθρώπινη θέληση. Άμα ο άνθρωπος έχει δυνατή θέληση, έχει την φτερούγα την ανθρώπινη, που ισορροπεί με την Θεϊκή φτερούγα, οπότε πετάει. Ενώ, αν η θέλησή του είναι ατροφική, πάει να πετάξει λίγο και τουμπάρει. Ξαναπροσπαθεί λίγο, πάλι τούμπα!
Και ο άνθρωπος πρέπει να προσέχει και να μην παραμελεί την ανθρώπινη θέληση, αν θέλει να πετάει συνέχεια σωστά, πνευματικά. Γιατί το ταγκαλάκι τί κάνει; Πάει σιγά-σιγά και τραβάει από την ανθρώπινη φτερούγα πρώτα κανένα μικρούτσικο φτερό, ύστερα κανένα λίγο μεγαλύτερο και αν δεν προσέξει ο άνθρωπος, του βγάζει και ένα μεγάλο, οπότε πάει να πετάξει και δεν μπορεί. Και αν τυχόν του τραβήξει μερικά φτερά, τότε, όταν πάει να πετάξει, μπαίνει αέρας στην φτερούγα που της λείπουν φτερά και κάνει τούμπες.
Η Θεϊκή φτερούγα είναι πάντα γεμάτη, συμπληρωμένη· δεν της λείπουν φτερά, γιατί ο διάβολος δεν μπορεί να τα τραβήξει και να τα βγάλει· είναι Θεϊκή. Να προσέχει ο άνθρωπος να μην αμελήσει και του βγάλει ο διάβολος κανένα φτερό από την δική του φτερούγα. Όταν αρχίζει σιγά-σιγά λίγο η τεμπελιά, λίγο η αδιαφορία, εξασθενεί η θέληση. Τί να κάνει ο Θεός, αν δεν θέλει ο άνθρωπος; Δεν θέλει να επέμβει, γιατί σέβεται την ελευθερία του ανθρώπου. Αχρηστεύει έτσι ο άνθρωπος και την φτερούγα του Θεού. Όταν όμως έχει θέληση, έχει δηλαδή και την δική του φτερούγα ακέραιη, τότε θέλει ο Θεός, θέλει και ο άνθρωπος και πετάει ο άνθρωπος.
Θέληση υπάρχει σε όλους τους ανθρώπους, σε άλλους λίγη και σε άλλους περισσότερη. Όταν ο άνθρωπος έχει διάθεση να αγωνιστεί, προσεύχεται και ζητά από τον Θεό να του αυξήσει την θέληση και ο Θεός τον βοηθάει. Όταν δεν κάνει προκοπή ο άνθρωπος, τότε να ξέρει ότι ή δεν βάζει καθόλου θέληση ή θα βάζει λίγη και αυτή θα είναι εξασθενημένη, οπότε και αυτό πάλι δεν βοηθάει.
Αν ο άνθρωπος δεν έχει θέληση, δεν μπορεί να κάνει τίποτε. Ενώ άμα θέλει κανείς, για όλα βρίσκει λύσεις.
Χωρίς την θέληση, κανείς δεν μπορεί να διορθωθεί. Όσο όμως περνάει η ηλικία, τόσο εξασθενεί η θέληση.
Στον άνθρωπο δεν ισχύει το «δεν μπορώ», ισχύει μόνο το «δεν αγαπώ» και «δεν θέλω». Αυτά είναι που τον κάνουν να λέει πως δεν μπορεί.