Ο Άγιος Δημήτριος δεν εγκατέλειψε ποτέ την πόλη του. Όταν ο Ιουστινιανός έστειλε στη Θεσσαλονίκη ανθρώπους για να πάρουν το λείψανο του Δημητρίου στην Κωνσταντινούπολη, φλόγα πετάχτηκε από τον τάφο και φωνή μεγάλη ακούστηκε: “Μη σκάψετε παρακάτω!”
Άγιος Δημήτριος Θεσσαλονίκης: Tι γιορτάζουμε στις 26 Οκτωβρίου
Κι οι απεσταλμένοι έφυγαν κι άφησαν το τίμιο λείψανο του Μυροβλύτη να προστατεύει την πόλη.
Ή αλήθεια είναι ότι αυτή η πλούσια πόλη της βυζαντινής αυτοκρατορίας κινδύνεψε πολλές φορές από Βάρβαρους εχθρούς.
Γιατί όποιος σκόπευε να επιτεθεί στην Κωνσταντινούπολη έπρεπε πρώτα να πατήσει τη Θεσσαλονίκη.
Τρεις φορές έκανε το θαύμα του ό άγιος Δημήτριος και υπερασπίστηκε τα τείχη και το λιμάνι της πόλης.
Έτσι έγινε όταν πολιόρκησαν τη Θεσσαλονίκη οι Άβαροι.
Οι πολιορκητές, σύμφωνα με την πολεμική τέχνη της εποχής, κατασκεύασαν έναν ψηλό πολιορκητικό ξύλινο πύργο και τον έστησαν απέναντι από τα τείχη.
Από εκεί έριχναν με καταπέλτες ογκόλιθους και γκρέμιζαν τους προμαχώνες.
Ό Άγιος πρόσταξε τότε τους υπερασπιστές της πόλης να ανέβουν στα ψηλότερα σημεία του φρουρίου και να περιμένουν το σύνθημα του. Και φάνηκε λευκή οπτασία πάνοπλου πολεμιστή να ρίχνει μια πέτρα στα μηχανήματα των Αβάρων και να τα καταστρέφει.
Βροχή έπεφταν οι πέτρες από τα τείχη της πόλης και σκόρπιζαν το θάνατο στους Αβάρους. Ωστόσο παραξενεύτηκαν οι Βάρβαροι πού τόσο μικρές πέτρες είχαν τόσο μεγάλη δύναμη.
Κάποιοι πιο θαρραλέοι άπ’ αυτούς έσκυψαν και μάζεψαν από κάτω τις πέτρες. Τι να δουν! Οι πέτρες είχαν πάνω τους χαραγμένα γράμματα πού έλεγαν: “Δημήτριος”.
Και τότε κατάλαβαν ότι η πόλη ήταν απόρθητη γιατί είχε άγιο προστάτη κι έλυσαν την πολιορκία.
Ακόμη και στις μέρες μας η παρουσία του Αγίου στην πόλη είναι ζωντανή.
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν, πού η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους το 1913, συνέπεσε με τη γιορτή του Αγίου στις 26 Οκτωβρίου.
Ψυχοσάββατο του Αγίου Δημητρίου
Η εκκλησιαστική παράδοση στη Μακεδονία θέλει το Σάββατο προ του Αγίου Δημητρίου να είναι Ψυχοσάββατο.
Το Σάββατο αυτό τελούνται μνημόσυνα υπέρ αναπαύσεως όλων των κεκοιμημένων, όπως και τα άλλα δυο Ψυχοσάββατα που έχει ορίσει η Εκκλησία μας…
Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει καθορίσει δύο Σάββατα, τα οποία αφιερώνει στους κεκοιμημένους της. Είναι τα μεγάλα Ψυχοσάββατα, το ένα πριν από την Κυριακή της Απόκρεω και το άλλο πριν από την Κυριακή της Πεντηκοστής.
Γιατί ονομάζεται έτσι;
Βέβαια η αγάπη των ανθρώπων σε Μακεδονία και Θράκη δημιούργησε ένα ακόμη ψυχοσάββατο. Αυτό του Αγίου Δημητρίου. Ονομάζεται έτσι γιατί τελείται το Σάββατο πριν από την εορτή του Αγίου Δημητρίου. Ας μη ξεχνάμε ότι ο Άγιος Δημήτριος είναι πολιούχος και προστάτης όλης της Μακεδονίας.
Πως δημιουργήθηκε αυτό το ψυχοσάββατο;
Όπως σημειώνει ο μακαριστός καθηγητής της λειτουργικής Ι. Φουντούλης, η εορτή του Αγίου Δημητρίου είναι το χρονικό σημείο όπου οι κτηνοτρόφοι κατεβάζουν τα ζωντανά από τα ψηλά βουνά στις περιοχές που θα ξεχειμωνιάσουν. Συνήθως κτηνοτρόφοι και γεωργοί εξαιτίας της απασχόλησης τους δεν προλάβαιναν τα δυο άλλα ψυχοσάββατα. Έτσι αναζητούσαν χρονική στιγμή και ευκαιρία να προσευχηθούν στην Εκκλησία για τους κεκοιμημένους τους. Λίγες ημέρες πριν την μεγάλη εορτή του Αγίου Δημητρίου ήταν το καλύτερο χρονικό διάστημα. Έτσι σιγά σιγά επεκτάθηκε και καθιερώθηκε σε Μακεδονία και Θράκη.