Ορθόδοξος Συναξαριστής, 29 Αυγούστου 2023, σήμερα γιορτάζει ο Άγιος Αρκάδιος ο θαυματουργός επίσκοπος Αρσινόης Κύπρου.
Τα τέλη του 4ου και οι αρχές του 5ου αιώνα ήταν µια δύσκολη περίοδος για την Κύπρο. Η ειδωλολατρία έδινε την τελευταία µάχη της. Υπήρξε και πολιτική αναστάτωση λόγω της δυναμικής εμφάνισης στην πολιτική κονίστρα του Ανατολικού Ρωμαϊκού κράτους µε τον έντονο Ελληνικό χαρακτήρα και της υποχώρησης του δυτικού τρόπου ζωής και σκέπτεσθαι.
Παρουσιάστηκε και θρησκευτική αστάθεια λόγω των αιρέσεων. Και τότε ακριβώς παρουσιάστηκε, θεόσταλτος ποιµένας, ο επίσκοπος Αρσινόης Αρκάδιος. Με την αγιότητα του βίου του, την ορθόδοξη πίστη του και το ορθό φρόνηµά του έγινε φάρος πραγµατικός που οδήγησε το λαό του σε λιμάνια σωτηρίας.Πατρίδα του ήταν το μικρό χωριό Μελάνδρα, κοντά στην πόλη της Αρσινόης, τη σημερινή Πόλη Χρυσοχούς, γύρω στα 12 χιλιόμετρα Νοτιοανατολικά της. Γονείς του οι ευσεβείς και ενάρετοι Μιχαήλ κ Άννα και νεώτερος αδελφός του ο μετέπειτα περιβόητος ανάμεσα στους ασκητές Θεοσέβιος.
Σε κάθε εποχή αλλά και σε κάθε τόπο ο Θεός στέλλει τους κατάλληλους ανθρώπους για να καθοδηγήσουν σωστά το λαό Του. Όταν χρειάζονταν κήρυκες του λόγου του και Ευαγγελιστές της νέας Διαθήκης του, ανέδειξε τον Μέγα Απόστολο Παύλο. Όταν χρειάζονταν ρήτορες και υπέρµαχοι του νέου τρόπου ζωής, µάς έδωσε τον Χρυσόστοµο. Όταν το δένδρο της νέας πίστεως ζητούσε µαρτυρικό αίµα, ανέδειξε τα εκατοµµύρια των µαρτύρων της Εκκλησίας. Κι όταν χρειάζονταν εθνικοί αγωνιστές, πρόµαχοι και της εθνικής ελευθερίας ανέδειξε τον Χρυσόστοµο Σµύρνης, τον Γρηγόριο τον Ε’, τον Κοσµά τον Αιτωλό.
Έτσι και στα µέρη της Πάφου και συγκεκριμένα στην περιοχή της Αρσινόης, έστειλε στις αρχές του 5ου µ.Χ. αιώνα τον Αρκάδιο, ένα όσιο και άµεµπτο ιεράρχη.
Λόγω της σχετικής οικονομικής άνεσης των γονέων του,ο Αρκάδιος εστάλη στην Κωνσταντινούπολη για ευρύτερες σπουδές. Εκεί όπου πριν λίγα χρόνια είχε συνέλθει η Β’ Οικουμενική σύνoδoς, στην πόλη που άρχιζε να επιβάλλεται ως το κέντρο της νέας πίστεως, ο Αρκάδιος πήρε όλα τα εφόδια που θα του ήσαν απαραίτητα για να δράσει στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Κι εκεί, στην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας με τα κοσμικά θέλγητρα και τις διάφορες προκλήσεις παρέμεινε όπως και στην ιδιαίτερη πατρίδα του αγνός και σώφρων, εγκρατής των παθών και πιστός ακόλουθος της Χριστιανικής διδασκαλίας.
Επιστρέφοντας στην Κύπρο συνέχισε, όπως και πριν την αναχώρησή του, να ζει βίον ασκητικό. Έφευγε πολλές φορές, όπως αναφέρει ο Άγιος Νεόφυτος στον εγκωμιαστικό του λόγο προς αυτόν, από το σπίτι του και «εν όρεσι και σπηλαίοις και ταις οπαίς της γης» ασκείτο στην αρετή. Η φήμη του έφτασε μέχρι το Νίκωνα, τον τότε επίσκοπο Αρσινόης ο οποίος και ζήτησε να τον δει.
Κι αφού διαπίστωσε την ορθότητα της σκέψης του και την αγιότητα του βίου του, τον πίεσε να δεχθεί να γίνει ιερέας για να μπορεί να προσφέρει περισσότερες υπηρεσίες στο λαό του Θεού. Με τη χάρη της ιερωσύνης που δέχτηκε από τα χέρια τoυ Νίκωνα, έβαλε σαν στόχο του υψηλότερες κορυφές της αρετής. Αγωνιζόμενος νύκτα και μέρα έφτασε στο σημείο να διώχνει με τη χάρη του Θεού δαιμόνια από τoυς ανθρώπους, να έχει την ιαματική χάρη και το προγνωστικό χάρισμα. Δεν ήταν, επομένως, καθόλου παράξενο το ότι αμέσως μετά το θάνατο του Νίκωνα όλοι πρόσβλεψαν σ’ αυτόν για το θρόνο της Αρσινόης.
Στις πρώτες κρούσεις για να δεχθεί το θρόνο της Αρσινόης αντέδρασε αρνητικά. Θα έχανε την «θεόγνωστον ησυχίαν» από τη µια, αλλά και θεωρούσε πραγματικά τον εαυτό του ανάξιο για ένα τέτοιο µεγάλο αξίωμα. Γι’ αυτό και μελετούσε τη φυγή. Όμως ήταν επίμονη η λαϊκή θέληση κι ο Αρκάδιος το θεώρησε σαν κλήση του Θεού. Ψηφίζεται λοιπόν και χειροτονείται επίσκοπος. Και τοποθετείται έτσι «ο λύχνος επί την λυχνίαν». Αναφέρεται πως στις µέρες του εμπεδώθηκε πλήρως ο Χριστιανισμός κι εξέλιπε κάθε ειδωλολατρικός θύλακας από την περιοχή.
Ο Αρκάδιος έστρεψε την προσοχή του και στην προφύλαξη του ποιµνίου του από τις αιρέσεις. Είχαν φτάσει και στην Κύπρο οι αιρετικές δοξασίες των Αρειανών, των πνευµατοµάχων, των Γνωστικών και άλλων. Κι ο νέος επίσκοπος θεώρησε καθήκον του να αναλάβει σύντονη προσπάθεια διαφώτισης του λαού. Η ορθή πίστη είναι οι οδοδείκτες που οδηγούν στη σωτηρία. Κι ο Αρκάδιος φρόντισε να ‘ναι σωστά τοποθετημένοι αυτοί οι οδοδείκτες.
Πριν την ανάρρησή του στον επισκοπικό θρόνο, ο Αρκάδιος συχνά αναχωρούσε στο γειτονικό όρος κι εκεί, μακριά από τους βιοτικούς θορύβους, επιδιδόταν στην προσευχή. Ο Άγιος Νεόφυτος αναφέρει γι’ αυτόν ότι «και μετά την επισκοπήν προς τα εχόµενα όρη ευκαίρως παραγενόµενος μετά νηστείας και αγρυπνίας και προσευχής και δακρύων απεδίδου τας ευχάς τω Δεσπότη Θεώ».
Έτσι περνώντας τον καιρό, µε καθηµερινές νηστείες και προσευχές και τη φροντίδα του λογικού ποιµνίου του, έφτασε στο τέλος της ζωής του που ήταν ειρηνικό και πράγματι οσιακό. Πέθανε σε σημαδιακή ημέρα, στις 29 Αυγούστου που τελείται και η µνήµη του Τιµίου Προδρόµου. Την ίδια µέρα όρισε και η Εκκλησία να γιορτάζεται η µνήµη του Αγίου Αρκαδίου.
Η περιοχή της Αρσινόης τίμησε ιδιαίτερα τον Άγιο Αρκάδιο. Ήδη από τον πέμπτο αιώνα αναφέρεται ότι λειτουργούσε Μονή επ’ ονόµατί του στο δάσος της Πάφου. Η Μονή βρισκόταν σε λειτουργία και το δωδέκατο αιώνα, όπως αναφέρει ο Άγιος Νεόφυτος. Σήμερα σώζονται τα ερείπια της Μονής.
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ
Ήχος δ ΄. Ταχύ προκατάλαβε
Ποιµήν ιερώτατος, της Αρσινόης οφθείς, την Κύπρον εφαίδρυνας, των αρετών τω φωτί, παµµάκαρ Αρκάδιε. Όθεν παρά Κυρίου, δοξασθείς επαξίως, σύσκηνος ανεδείχθης, των Αγίων απάντων, µεθ’ ων απαύστως πρέσβευε, υπέρ των ψυχών ηµών.