Άγιος Ανδρεάς: Όπως μας διηγείται ο ίδιος ο Ιωάννης ο ευαγγελιστής και απόστολος (Ιω. 1, 35-43), ο Ανδρέας και ο Ιωάννης εκτός από φίλοι και συνέταιροι ήταν και μαθητές του Προδρόμου.
Άγιος Ανδρέας ο Πρωτόκλητος: Μεγάλη γιορτή της ορθοδοξίας στις 30 Νοεμβρίου
Πρώτος προσπελάσας τω Ιησού, Πρωτόκλητος ώφθης, και ακρότης των Μαθητών, Ανδρέα θεόπτα, εντεύθεν διανύεις, παθών τας αναβάσεις της αναστάσεως.
Ο ίδιος ο Πρόδρομος τους σύστησε τον Χριστό και τους προέτρεψε μ’ αυτά που έλεγε να τον ακολουθήσουν. «Ίδε ο αμνός του Θεού» τους είπε «ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου».
Ο Ανδρέας και ο Ιωάννης άκουσαν το διδάσκαλό τους και ακολούθησαν το Χριστό, για να τον γνωρίσουν καλύτερα, και ανακάλυψαν με τη συζήτηση ότι αυτός είναι ο Μεσσίας που περιμένανε. Ο Ανδρέας ονομάσθηκε πρωτόκλητος· αλλά το ίδιο πρέπει να λέγεται και ο Ιωάννης, διότι και αυτός ήταν μαζί του όταν γνώρισαν και συνδέθηκαν με τον Ιησού. Απλώς επειδή δεν αναφέρει το όνομά του από ταπείνωση, γι’ αυτό επικράτησε να θεωρούμε πρωτόκλητο μόνο τον Ανδρέα.
Απλώς ο Ανδρέας είναι ο πρώτος που έκανε ιεραποστολή για το Χριστό αρχίζοντας από τον αδελφό του. «Ευρίσκει ούτος πρώτος τον αδελφόν τον ίδιον Σίμωνα και λέγει αυτώ· ευρήκαμεν τον Μεσσίαν· ο εστί μεθερμηνευόμενον Χριστός· και ήγαγεν αυτόν προς τον Ιησούν». Βεβαίως η οριστική κλήση του Ανδρέα έγινε αργότερα μαζί με τους άλλους αποστόλους, τον αδελφό του Πέτρο και τους συνεταίρους τους, αδελφούς Ιάκωβο και Ιωάννη (Ματθ. 4,18-22 και Λουκ. 5,1-11).
Με την συγκρότηση της ιεραποστολικής συνοδείας των δώδεκα αποστόλων εκείνος που φαίνεται να προεξάρχει της ομάδος είναι ο Πέτρος. Αλλά και ο Ανδρέας έχει τιμητική θέση, διότι όταν ο Χριστός έφευγε με τους τρεις κορυφαίους αποστόλους τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη σε ειδικές περιπτώσεις –μεταμόρφωση, προσευχή στη Γεθσημανή- ο Ανδρέας πρέπει να προεξήρχε και να διοικούσε την ομάδα των υπολοίπων αποστόλων.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’.
Ὡς τῶν Ἀποστόλων Πρωτόκλητος, καὶ τοῦ Κορυφαίου αὐτάδελφος, τῷ Δεσπότῃ τῶν ὅλων Ἀνδρέα ἱκέτευε, εἰρήνην τῇ οἰκουμένῃ δωρήσασθαι, καὶ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν τὸ μέγα ἔλεος.
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τὴν ἐν πρεσβείαις.
Τὸν τῆς ἀνδρείας ἐπώνυμον θεηγόρον, καὶ μαθητῶν τὸν πρωτόκλητον τοῦ Σωτῆρος, Πέτρου τὸν σύγγονον εὐφημήσωμεν· ὅτι ὡς πάλαι τούτῳ, καὶ νῦν ἡμῖν ἐκέκραγεν· Εὑρήκαμεν δεῦτε τὸν ποθούμενον.