Αγία Κυριακή: Το κοντάκιο της εορτής "παίζοντας" με το όνομά της Κυριακής, μας καθοδηγεί στην ουσία της αγιότητάς της: φάνηκε η αγία ῾ως ανδρεία τω φρονήματι, κυρία νοός τε και παθών απρεπών᾽. Με ανδρικό το φρόνημα, με πίστη σταθερή και ακατάβλητη, υπήρξε κυρία του νού και των απρεπών παθών του ανθρώπου. Η κυριαρχία αυτή πάνω στα πάθη και τις κακίες, ώστε ο νούς να λειτουργεί με φυσικό τρόπο, δηλαδή προσβλέποντας στον Κύριο ᾽Ιησού Χριστό, φανερώνει το παρθενικό ήθος της αγίας.
Αγία Κυριακή: Tι γιορτάζει η εκκλησία μας στις 7 Ιουλίου
Πρέπει να διευκρινίσουμε βεβαίως ότι για την ορθόδοξη πίστη μας η έννοια της παρθενίας δεν εξαντλείται σε ο,τι σήμερα οι πολλοί κατανοούν: ως μία σωματικής φύσεως μόνο διαφύλαξη του ανθρώπου. Μία τέτοια μονομερής κατανόηση της παρθενίας δεν θεωρείται χαρισματική κατάσταση, αφού μπορεί να την έχουν πολλοί, αλλά να μη σχετίζονται καθόλου με τον Θεό ούτε και να ανήκουν καν στο χώρο της Εκκλησίας.
Μη ξεχνάμε ότι υπάρχουν θρησκείες, οι οποίες σ᾽ αυτό το σημείο ως κάτι το απόλυτο επικεντρώνουν την όλη ηθική τους. Κι από την άλλη, η γνωστή παραβολή του Κυρίου μας περί των δέκα παρθένων, από τις οποίες οι πέντε παρ᾽ όλη την παρθενία τους έμειναν ῾εκτός νυμφώνος᾽, επιβεβαιώνει ακόμη περισσότερο τη μη χαρισματική από μόνη της αυτή κατάσταση.
Για την ᾽Εκκλησία μας, η παρθενία εκτείνεται σε όλο το φάσμα της ανθρώπινης ύπαρξης: αγκαλιάζει την ψυχή και το σώμα, το νού και όλες τις δυνάμεις του, τη λογική, τα συναισθήματα και κυρίως τις επιθυμίες. Με άλλα λόγια, η παρθενία ως αρετή είναι πρωτίστως εσωτερική, της ψυχής, κατάσταση, και κατ᾽ επέκταση σωματική.
Αν ο νούς δεν είναι παρθένος, δηλαδή δεν στέκει ως φρουρός ξάγρυπνος, ώστε να ελέγχει τους όποιους λογισμούς πάνε να αναπτυχθούν, είτε από την ίδια την ανθρώπινη φύση είτε από τον διάβολο, τότε μικρή ή και μηδαμινή σημασία έχει η σωματική παρθενία, κάτι που σημαίνει ότι την παρθενία μπορεί να την έχουν και οι έγγαμοι και οι άγαμοι.
Δεν είναι τυχαίο ότι έχει τονιστεί επαρκώς, ήδη και από μοναχούς, ότι η συζυγική πιστότητα, ψυχική και σωματική, σ᾽ ένα χριστιανικό ζευγάρι, αντιστοιχεί στην αρετή της παρθενίας που υπόσχεται ο μοναχός.
Μία τέτοια συνολική έννοια της παρθενίας θεωρείται ότι κατορθώνεται με τη χάρη του Θεού. Ο άνθρωπος από μόνος του δεν έχει μία τέτοια δυνατότητα, που σημαίνει ότι ο άνθρωπος δεν είναι δυνατόν να είναι παρθένος χωρίς να είναι μέλος Χριστού.
Ο βαπτισμένος και χρισμένος Χριστιανός, αυτός νιώθει τη δύναμη του πνεύματος του Θεού, που τον ενισχύει να αντιπαλαίει προς ο,τι πονηρό πάει να αλλοιώσει την ύπαρξή του.
Χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν᾽ είπε ο Κύριος, ενώ για την αγία μας , μεταξύ των άλλων, ο υμνογράφος σημειώνει επ᾽ αυτού: Αίγλη τη ση φωτιζομένη η ένδοξος Κυριακή, φιλάθρωπε, σκότος διέφυγε πολυθέου απάτης᾽, δηλαδή, φωτίστηκε η ένδοξη Κυριακή, φιλάνθρωπε Χριστέ, από το δικό Σου φως και ξέφυγε από το σκοτάδι της πολύθεης απάτης.
Από την άποψη αυτή, η παρθένος ψυχή σώζεται, δηλαδή σχετίζεται με τον Θεό, όταν γίνεται ταυτοχρόνως νύμφη ψυχή. ῎Αν ο άνθρωπος δεν δεχθεί τον Χριστό ως νυμφίο της ψυχής του, τότε σωτηρία δεν υφίσταται. Το ζητούμενο λοιπόν για κάθε πιστό – κάτι που κατορθώθηκε ήδη από τους αγίους και από την εορταζομένη Κυριακή – είναι η αγάπη προς τον Χριστό.
῾Εις οσμήν μύρου σου έδραμον, Χριστέ ο Θεός, ότι τέτρωμαι της σης αγάπης εγώ. Μη χωρίσης με Νυμφίε επουράνιε᾽, που λέει και το δοξαστικό των στιχηρών του εσπερινού της εορτής της αγίας. Ότι, με τους παραπάνω όρους, το πρότυπο για τον κάθε πιστό είναι η Παναγία, ως Παρθένος και νύμφη ανύμφευτος, είναι περιττό και να σημειώσουμε.
Ταίς πρεσβείας της μεγαλομάρτυρος Κυριακής, Χριστέ ο Θεός, σώσον τας ψυχάς ημών.