Ο Άγιος Νέος Εθνο-Ιερομάρτυς Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός είναι μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της κυπριακής εκκλησιαστικής και εθνικής ιστορίας.
Η ζωή και το έργο του αποδεικνύουν τον ένθερμο ζήλο του για την Ορθοδοξία και την απελευθέρωση του ελληνικού γένους από την οθωμανική κυριαρχία.
Ο Κυπριανός γεννήθηκε το 1756 στην Κυθρέα, ένα χωριό της επαρχίας Λευκωσίας. Η οικογένειά του ήταν φτωχή, αλλά έδειξε από νεαρή ηλικία ιδιαίτερη κλίση προς τα γράμματα και τη θρησκεία. Με τη βοήθεια της τοπικής εκκλησίας και ευεργετών, σπούδασε στην Αθήνα και στη Σμύρνη, όπου διακρίθηκε για τις επιδόσεις του. Σπούδασε φιλοσοφία, θεολογία και τις κλασικές επιστήμες, και επέστρεψε στην Κύπρο με πλούσιες γνώσεις και εμπειρίες.
Το 1810, ο Κυπριανός εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, μια θέση στην οποία υπηρέτησε με αφοσίωση και πάθος. Κατά τη διάρκεια της αρχιεπισκοπίας του, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευση και την πνευματική καλλιέργεια του λαού του. Ίδρυσε σχολεία, αναστήλωσε εκκλησίες και υποστήριξε την έκδοση βιβλίων. Στόχος του ήταν να ενισχύσει το πνευματικό επίπεδο των Κυπρίων, προετοιμάζοντάς τους για την επερχόμενη εθνική αφύπνιση.
Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 βρήκε τον Κυπριανό σε πλήρη ετοιμότητα. Ήταν ένας από τους πρώτους που αγκάλιασαν την επανάσταση και εργάστηκαν για την υποστήριξή της από την Κύπρο. Ο Κυπριανός χρησιμοποίησε την εκκλησιαστική του εξουσία και τα δίκτυά του για να ενισχύσει το επαναστατικό κίνημα. Οργάνωσε μυστικές συναντήσεις, συγκέντρωσε χρήματα και όπλα, και διατηρούσε αλληλογραφία με άλλους ηγέτες της επανάστασης.
Η δραστηριότητα του Κυπριανού δεν πέρασε απαρατήρητη από τους Οθωμανούς, οι οποίοι παρακολουθούσαν στενά τις κινήσεις των Ελλήνων. Τον Ιούλιο του 1821, η κατάσταση στην Κύπρο ήταν τεταμένη. Οι Οθωμανοί, ανησυχώντας για πιθανή εξέγερση στο νησί, αποφάσισαν να δράσουν προληπτικά. Στις 9 Ιουλίου 1821, ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός συνελήφθη μαζί με άλλους ιερείς και επιφανείς Κύπριους και οδηγήθηκε στη Λευκωσία.
Η σύλληψη του Κυπριανού ήταν μέρος μιας γενικότερης εκστρατείας καταστολής από τους Οθωμανούς, οι οποίοι εκτέλεσαν δεκάδες Κυπρίους για να αποτρέψουν οποιαδήποτε εξέγερση. Ο Κυπριανός, μαζί με άλλους τέσσερις επισκόπους, εκτελέστηκε δημόσια στην πλατεία της Λευκωσίας. Η θυσία του ήταν ηρωική και συγκίνησε βαθιά τον κυπριακό λαό, ενισχύοντας την αποφασιστικότητά τους να συνεχίσουν τον αγώνα για την ελευθερία.
Η μνήμη του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού παραμένει ζωντανή μέχρι σήμερα. Η Εκκλησία της Κύπρου τον τιμά ως Άγιο και Εθνο-Ιερομάρτυρα, αναγνωρίζοντας τη συμβολή του τόσο στην πνευματική ζωή του νησιού όσο και στον αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία. Κάθε χρόνο, στις 9 Ιουλίου, η κυπριακή εκκλησία και ο λαός τιμούν τη μνήμη του με δοξολογίες και εκδηλώσεις.
Ο Κυπριανός ενσαρκώνει τις αρετές της πίστης, της αυτοθυσίας και της αφοσίωσης στην πατρίδα. Η ζωή και το έργο του αποτελούν παράδειγμα για τις επόμενες γενιές, θυμίζοντας την αξία του αγώνα για την ελευθερία και την πίστη. Το παράδειγμά του φωτίζει τον δρόμο για την εθνική και πνευματική ανόρθωση, ενισχύοντας την πίστη και την αποφασιστικότητα του ελληνικού λαού να αντιμετωπίσει κάθε πρόκληση.
Η θυσία του Κυπριανού δεν ήταν μάταιη. Αντίθετα, ενίσχυσε το ηθικό των Ελλήνων και έδειξε ότι η ελευθερία και η πίστη είναι αξίες για τις οποίες αξίζει να παλέψει κανείς μέχρι τέλους. Ο Κυπριανός, με την ηρωική του στάση, έγινε σύμβολο της αντίστασης και της θυσίας, εμπνέοντας τους αγωνιστές του 1821 και όλες τις επόμενες γενιές Ελλήνων που αγωνίστηκαν και αγωνίζονται για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια τους.
Η ιστορία του Κυπριανού και η θυσία του παραμένουν αναπόσπαστο μέρος της εθνικής μας μνήμης, θυμίζοντας σε όλους μας την αξία της πίστης, της θυσίας και της αγάπης για την πατρίδα.
