Το βάπτισμα είναι μυστήριο εισαγωγικό στην εκκλησία και απαραίτητο για τη σωτηρία. Η εντολή του Κυρίου είναι σαφής προς τους μαθητές Του «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς…» (Ματθ. 28,19). Αλλού ο Χριστός δηλώνει ξεκάθαρα και λέει «ο πιστεύσας και βαπτισθείς σωθήσεται» (Μάρκ. 16, 16). Με το βάπτισμα συγχωρούνται το Προπατορικό αμάρτημα και όλες οι προσωπικές αμαρτίες του βαπτιζομένου.
Έχοντας αυτές τις παραγγελίες οι μαθητές του Χριστού βάπτιζαν τους προσερχομένους στη νέα πίστη. Το βάπτισμα γινόταν από τους Αποστόλους και στη συνέχεια από τους διαδόχους τους, ενώ φαίνεται ότι στα πρώτα χριστιανικά χρόνια γινόταν και από λαϊκούς (Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τ. 3, στ. 586).
Στη δογματική του Παναγιώτη Τρεμπέλα διαβάζουμε ότι σε ώρα εσχάτου κινδύνου όταν επίκειται η απειλή του θανάτου, εάν δεν ήταν δυνατόν να ευρεθεί κανονικός λειτουργός του βαπτίσματος, μπορούσε να το τελέσει όχι μόνον διάκονος αλλά και λαϊκός, άνδρας ή γυναίκα (Παναγιώτου Ν. Τρεμπέλα, Δογματική της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας, Έκδοση ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ Ο ΣΩΤΗΡ, Αθήναι 1961, τ. 3, σελ. 107).
Στο ίδιο βιβλίο (σελ. 108) διαβάζουμε ότι παρόμοιες πληροφορίες (για την τέλεση του βαπτίσματος από λαϊκούς) μας διασώζουν ο Άγιος Ιερώνυμος και ο Άγιος Αυγουστίνος. Η πράξη αυτή της εκκλησίας υιοθετήθηκε κατ’ αρχήν στη Δύση και έχουμε σχετικές μαρτυρίες πριν από το 198 μ. Χ.
Για το θέμα αυτό έχουμε επίσημη συνοδική απόφαση με τον 38ο κανόνα της συνόδου της Ελβίρας η οποία έγινε το 306 μ. Χ. (βλέπε σχετικές αναφορές στον Τρεμπέλα σελ. 108)
Η συνεχεια στο άρθρο Αεροβάπτισμα: Είναι αποδεκτό από την Εκκλησία; Μπορούν οι λαϊκοί να βαφτίζουν;