Συντηρούνται ιστορικά μοναστήρια και ναοί-μνημεία στην Ήπειρο

Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 400.000 ευρώ και σύμφωνα με τις υποδείξεις της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων απαιτήθηκε επίσπευση των εργασιών, δεδομένου ότι το μνημείο παρουσιάζει σοβαρότατα προβλήματα.

Η φθορά του ναού από το χρόνο είναι εμφανής και οι παρεμβάσεις κρίθηκαν ως απαραίτητες.

Ακόμη θα συντηρηθούν οι τοιχογραφίες της Μονής Βλαχέρνας Άρτας, που διοικητικά ανήκει στη Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης, και και θα αποκατασταθεί το τέμπλο, ένα έργο συνολικού προϋπολογισμού 40.000 ευρώ.

Επίσης θα συντηρηθεί-αποκατασταθεί το ξυλόγλυπτο τέμπλο και ο δεσποτικός θρόνος του ναού Κοίμησης Θεοτόκου Άρτας, προϋπολογισμού 40.000 ευρώ.

Εξάλλου έχει προγραμματιστεί η επισκευή του ναού προφήτη Ηλία Καρδαμιτσίων, προϋπολογισμού 55.000 ευρώ.

Να σημειωθεί ότι ανακατασκευάστηκε η στέγη του καθολικού της Μονής Αγίας Παρασκευής Πραμάντων Άρτας, όπου, πραγματικά έγινε εξαιρετική δουλειά.

Είχαν προηγηθεί και άλλες εργασίες στη Μονή, όπως κουφώματα, τοιχοποιΐες, χωματουργικές εργασίες κ.λπ.

Διαβάστε επίσης για τα έργα συντήρησης στην ιστορική Μονή Κοίμησης Θεοτόκου Σκουληκαριάς Άρτας όπου γεννήθηκε ο Καραϊσκάκης.

Ιερά Μονή Διχουνίου

Τέσσερα χιλιόμετρα μετά το Ραδοβίζι Ιωαννίνων, στο δρόμο που οδηγεί προς το Σενίκο, βρίσκεται το ιστορικό μοναστήρι του αγίου Δημητρίου Διχουνίου.

Στο σημείο, που είναι χτισμένο το μοναστήρι, σμίγουν δύο χούνες και απ’ αυτές ονομάστηκε Διχούνη ή Ντιχούνι ή Ντουχάν.

Ο χρόνος της ίδρυσης του είναι άγνωστος, αλλά σε αυτό μόνασε ο επίσκοπος Τρίκκης Διονύσιος ο Φιλόσοφος και από εκεί ξεκίνησε την επανάσταση του 1611, η αποτυχία της οποίας οδήγησε στην καταστροφή του και την αρπαγή της περιουσίας και των κειμηλίων του.

Σύμφωνα με εντοιχισμένη με κεραμίδια χρονολογία, αριστερά και πάνω από την πόρτα του καθολικού του, το σημερινό καθολικό χτίστηκε το 1763 στην ίδια μάλλον τοποθεσία, που άλλοτε ήταν και το παλιό.

Πρωτοκτήτορες του μοναστηριού ήταν οι ιερομόναχοι Ζαχαρίας και Άνθιμος, οι οποίοι εικονίζονται στο δυτικό τοίχο του πρόναου (νότιο μέρος).

Στην εικόνα του κυρίως κτήτορα Ζαχαρία, ο οποίος απεικονίζεται να κρατάει στα χέρια του την εκκλησία, υπάρχει η επιγραφή «Ζαχαρίας ιερομόναχος και ηγούμενος του μοναστηριού και κτήτωρ της αγίας μονής ταύτης», ενώ σ’ αυτή του Ανθίμου η επιγραφή: «Άνθιμος ιερομόναχος και ευημερεύοντος της αγίας μονής ταύτης».

Αντίθετη, ωστόσο, άποψη έχουν ο Βασ. Πετρόπουλος, ο οποίος υποστηρίζει, στηριζόμενος στην στην παράδοση των περίοικων χωριών, ότι το παλιό μοναστήρι βρισκόταν δύο με τρία χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του σημερινού και ο Θεοφάνης Αγγελίδης, ο οποίος μας πληροφορεί, ότι το σημερινό μοναστήρι απέχει χίλια μέτρα από παλιό, που ήταν αντίπερα στη θέση «Βελέικα» στο Στραγανέτσι.

Από το Μοναστήρι αυτό ξεκίνησε την επανάστασή του ο Διονύσιος ο φιλόσοφος, που είχε λάβει ικανή μόρφωση, γι’ αυτό λεγόταν και φιλόσοφος.

Ωνομάσθηκε «Σκυλόσοφος» και «Κακοδιονύσιος» για την αποτυχία του κινήματος κατά των Τούρκων.

Ο Διονύσιος, μετά από την καθαίρεσή του από επίσκοπος Τρίκκης, λόγω της πρώτης λαϊκής εξέργεσης, που οργάνωσε, εναντίον της τουρκοκρατίας, το 1601, και αφού περιπλανήθηκε σε διάφορα μέρη του εξωτερικού και της Ελλάδας, ως απλός μοναχός εγκαταστάθηκε στη μονή του Αγίου Δημητρίου του Διχούνη στη Θεσπρωτία (τώρα η περιοχή ανήκει στα Ιωάννινα).

Κατόρθωσε να εξεγείρει τους χωρικούς της Παραμυθιάς, του Σουλίου και του Μαλακασίου της Πίνδου σε επανάσταση κατά των Τούρκων κατακτητών, η οποία καταπνίγηκε στο αίμα και ο ίδιος βρήκε μαρτυρικό θάνατο.

Ιερά Μονή Βλαχέρνας

Η Μονή Βλαχέρνας, που βρίσκεται στο ομώνυμο χωριό του Νομού Άρτης και σώζεται μόνο ο ναός της, σε απόσταση 2 περίπου χλμ. βορειοανατολικά της πόλης, στην αντίπερα όχθη του ποταμού Αράχθου, πήρε την ονομασία από την ξακουστή Παναγία των Βλαχερνών της Κωνσταντινουπόλεως

Να σημειωθεί ότι εκεί τάφηκαν αρκετά μέλη της οικογένειας των Κομνηνοδουκάδων ηγεμόνων της Ηπείρου.

Ο επιβλητικός βυζαντινός ναός του 10ου-13ου αι., με μεταγενέστερες επεμβάσεις, σήμερα λειτουργεί ως ενοριακός.

Κτισμένο αρχικά το καθολικό του μοναστηριού της Παναγίας της Βλαχέρνας στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής και διακοσμημένο με τοιχογραφίες, γλυπτά, μαρμαροθετήματα και ψηφιδωτά, λειτούργησε ως ταφικός ναός της οικογένειας των Κομνηνών – Δουκάδων, ηγεμόνων του Δεσποτάτου της Ηπείρου.

Ο αρχικός, μεσοβυζαντινός ναός του τέλους του 9ου ή των αρχών του 10ου αι. είχε την μορφή τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής με τριμερές ιερό και ημικυκλική αψίδα που εξείχε από τον ανατολικό τοίχο. Από εκείνη την αρχιτεκτονική φάση σώζονται διάφορα αρχιτεκτονικά μέλη εντοιχισμένα στη μεταγενέστερη τοιχοποιία καθώς και η κεντρική αψίδα του ιερού.

Ο ναός που σώζεται σήμερα είναι υστεροβυζαντινός. Ανακατασκευάστηκε στα μέσα του ίδιου αιώνα από τον Μιχαήλ Β’ Δούκα Κομνηνό.

Ένας τρούλος σε κάθε κλίτος και ένα φουρνικό στο βόρειο κλίτος, δημιουργούν μία ιδιόμορφη τρίκλιτη θολοσκέπαστη βασιλική με τρεις τρούλους.

Στα τέλη του 13ου αι., προστέθηκε νάρθηκας και ενδεχομένως άλλα προσκτίσματα και παρεκκλήσια, τα οποία δεν σώζονται σήμερα.

Οι τοιχογραφίες του ναού ανήκουν χρονολογικά σε δύο φάσεις. Στην πρώτη (μέσα του l3ου αι.), χρονολογήθηκαν οι τοιχογραφίες του κυρίως ναού. Ο Ασπασμός της Μαρίας και της Ελισάβετ, Το Χαίρε των Μυροφόρων, σκηνές από τα Πάθη του Χριστού, η Απιστία του Θωμά είναι μερικές από τις παραστάσεις που τον διακοσμούν.

Σε δεύτερη φάση (τέλη 13ου αι.) ανήκουν οι τοιχογραφίες του νάρθηκα, με σημαντικότερες τις παραστάσεις του Στιχηρού των Χριστουγέννων και της λιτανείας της εικόνας της Οδηγήτριας. Οι τοιχογραφίες του νάρθηκα έχουν συνδεθεί με την Άννα Παλαιολογίνα, καθώς και με ιστορικά γεγονότα που αναστάτωσαν την Κωνσταντινούπολη την εποχή αυτή.

Το κωδωνοστάσιο είναι πολύ νεότερη προσθήκη (19ος αι.).

Από το 1814 (μέχρι τότε τιμούνταν στη μνήμη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου) από τότε είναι αφιερωμένος στη μνήμη της Καταθέσεως της Τιμίας Εσθήτος της Παρθένου και πανηγυρίζει στις 2 Ιουλίου.

Διαβάστε επίσης για την επισκευή του ναού της Παναγίας μέσα στο φαράγγι του Βίκου.

Ιερά Μονή Αγίας Παρασκευής

Πρόκειται για ένα ιστορικό μοναστήρι, κατά την περίοδο 1908-1912 υπήρξε έδρα του γνωστού οπλαρχηγού της Ηπείρου Ιωάννη Πουτέτση, που ιδρύθηκε το 1876/1878 από τον ιερομόναχο Διονύσιο, κατά κόσμον Δημήτριο Θεοδώρου Νούτσο ή Νούτζο, στη θέση παλαιότερου ναΐσκου, αφιερωμένου στην Αγία Παρασκευή.

Η χρονολογία ίδρυσης, 1876, αποκαλύπτεται από έναν σκαλισμένο σταυρό στην είσοδο εξωτερικά του μοναστηριού, όπου είναι χαραγμένη.

Στο τέμπλο του ναού, μεγάλη τρίκλιτη βασιλική με τέσσερις κολώνες σε κάθε σειρά, υπάρχουν εικόνες από το 1839, προγενέστερες, δηλαδή, της Μονής.

Αυτές μεταφέρθηκαν από τη μικρή εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, της επονομαζόμενης «Μεγάλη Βρύση», που προϋπήρχε σε κοντινό χώρο.

Αρχιτεκτονικά Μνημεία – Απόφαση Σωτηρίας μας

Οι μονές και οι ναοί, πέρα από το γεγονός ότι αποτελούν αρχιτεκτονικά μνημεία, βεβαιώνουν και την αξιοπιστία του Θεού και μας ωθούν στο να ζούμε με εμπιστοσύνη στις υποσχέσεις και εντολές Του. Να συμμορφώνουμε τη ζωή μας με αυτές. Τότε οπωσδήποτε θα εμπνεόμαστε από την πίστη.

Και μας αποκαλύπτουν την καινούργια ζωή, τη ζωή του Θεού, που φέρνει στους ανθρώπους τον τρόπο και τη δυνατότητα να κατακτήσουν την αιωνιότητα.

Προσκυνώντας σε μοναστήρια και ναούς, ας ανανεώσουμε την απόφασή μας για τη σωτηρία μας. Προσοχή, όμως. Η σωτηρία, για την οποία τόσα πολλά έκανε ο Κύριος, δεν θα έχει αποτέλεσμα για μας, αν δεν ενδιαφερθούμε γι’ αυτή. Αν δεν κάνουμε το παν για να την επιτύχουμε.

πατήρ Ηλίας Μάκος

Διαβάστε επίσης για τον θρησκευτικό τουρισμό στην Ήπειρο που έχει μεγάλες προοπτικές.