Δεν αναφέρονται πουθενά άγιοι που έζησαν μαζί ως ζευγάρι μέχρι τα γεράματα και αγιάστηκαν. Ή αναφέρεται να ζουν μαζί σαν αδέλφια. Πώς το εξηγείτε αυτό; Δεν δείχνει κάτι για το τι σημαίνει πραγματική πνευματική ζωή;
Το ερώτημά σας έχει πολλές πτυχές. Ας τις δούμε μία – μία. Ποιοί είναι κατ’ αρχήν, γιατί δεν υπάρχουν στοιχεία για τέτοιους ανθρώπους; Μάλλον υπάρχουν, αλλά γιατί είναι λίγοι; Δεν το έχω πλήρως απαντήσει αυτό. Σε κάποιο βαθμό λέω ότι πρέπει να ωφελείται στην μεγάλη δόξα και τιμή που είχε ο μοναχισμός τα βυζαντινά χρόνια, όπου ήταν η εμπροσθοφυλακή των αγώνων της Εκκλησίας σε όλους τους τομείς και έτσι γίνονταν περισσότερο γνωστοί οι άγιοι μοναχοί και όχι οι άγιοι έγγαμοι.
Ίσως ένας άλλος λόγος να είναι ότι ο Θεός έκρινε να μην δοξαστούν έγγαμοι και γίνει γνωστή η αγιότητά τους, διότι έχουν παιδιά και εγγόνια. Είναι λεπτό το θέμα. Νομίζετε ότι θα ήταν απλό πράγμα να ζει κάποιος κάτω από το βάρος της δημόσια αναγνωρισμένης αγιότητας του πατέρα ή της μητέρας του; Ο Θεός έχει την μεγαλύτερη διάκριση από όλους μας. Πάντως ας θυμόμαστε ότι άλλο πράγμα ποιοι είναι άγιοι και άλλο ποιούς ο Θεός κρίνει ότι πρέπει να αναδείξει ως αγίους. Υπάρχουν πολλοί άγνωστοι άγιοι.
Όμως, πάλι στα ίδια τα κείμενα των Πατέρων βρίσκουμε κάποια σημεία εδώ και εκεί που μας παραπέμπουν τελικά στο ότι δεν έχει ο μοναχός τα πρωτεία . Όταν ο Θεός στέλνει τον Μέγα Αντώνιο στον τσαγκάρη για να τον διδάξει του λέει: << Δεν έχεις φτάσει ακόμα λοιπόν στο μέτρο αυτού του τσαγκάρη>>. Όταν ένας άλλος ασκητής ζητάει επίμονα να του δώσει ο Θεός δυνατότητα να ωφεληθεί, και ο Θεός τον στέλνει σε ένα σπίτι που ζούνε δύο συννυφάδες, γυναίκες δυο αδερφών, και ρωτάει αυτός να μάθει << γιατί έχουν τόση πολλή αρετή αυτές ώστε εγώ θα διδαχθώ;>>, μαθαίνει ότι ζουν απόλυτα αγαπημένες και δεν μαλώνουν. Πάλι μπαίνει η αγάπη ως κριτήριο.
Τέτοια έχουμε αρκετά και γενικώς η αγάπη είναι ανώτερη από την άσκηση. Δηλαδή η άσκηση γίνεται για την αγάπη, για να μπορέσουμε να μάθουμε να αγαπάμε. Η ουσία της Εκκλησίας και της Βασιλείας του Θεού και των εσχάτων είναι η αγάπη. Αυτό είναι στο οποίο αποβλέπουν.
Και έτσι έρχομαι στην τρίτη πτυχή. Λέτε για τον αγιασμό των συζύγων. Τι είναι αγιασμός; Πρέπει ν’ αρχίσουμε να εξετάζουμε και τους αυτονόητους όρους, μου φαίνεται. Δηλαδή τι είναι ακριβώς η πνευματική ζωή; Είναι μια κατάσταση εξαΰλωσης του ανθρώπου; Ο άνθρωπος θα περνάει την μέρα του όλη με προσευχή, θα σκέφτεται μόνο τον Θεό;
Αγιασμός, κατά τους Πατέρες, είναι η απόλυτη και ανιδιοτελής αγάπη. Το κριτήριο που έθεσε ο Θεός για την μέλλουσα κρίση. Αυτό που έκανε τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό να πει: όσους φόνους και κλοπές και βιαιοπραγίες και αν έχεις κάνει, αν συγχωρείς τον εχθρό σου απ’ την καρδιά σου αυτή την ώρα παίρνεις συγχώρεση από μένα. Όσα καλά και αν έχεις κάνει, αν δεν συγχωρείς, τελείωσε.
Όταν λέει ο άγιος Κυπριανός τον 3ο αιώνα <<έξω από την Εκκλησία δεν υπάρχει σωτηρία >>, αυτό μερικοί το λαμβάνουν ιδρυματικά. Α, δεν θα σωθεί όποιος είναι αβάπτιστος. Τι, θα βάλουμε εμείς όριο στον Θεό ποιόν θα σώσει; Η Εκκλησία έχει όρια για τους ανθρώπους, όχι για τον Θεό. Δεν περιορίζει τον Θεό η Εκκλησία. Όποιον θέλει ο Θεός θα σώσει. Δηλαδή όποιον ανταποκρίνεται σ’ αυτό που ο Θεός ζητάει. Στην ανιδιοτελή αγάπη. Επομένως αυτή η φράση πρέπει να ερμηνευθεί ότι έξω από την αγαπητική σχέση, από την ανιδιοτελή αγάπη, δεν υπάρχει σωτηρία. Και η Εκκλησία φυσικά είναι ο κατ’ εξοχήν χώρος που την μαθαίνουμε αυτή.
Χρειαζόμαστε μια επανεξέταση βασικών εννοιών: Τι είναι ο γάμος; Ποιά είναι η θέση του μέσα στην Εκκλησία; Ο γάμος έπρεπε να τελείται μέσα στη Λειτουργία κανονικά, είναι ένα από τα Μυστήρια, ενώ η μοναχική κουρά δεν είναι. Το έχετε σκεφτεί αυτό; Λοιπόν πρέπει να ξανατιμηθεί ο γάμος. << Γιατί ντρέπεσαι για το πολύτιμο;... Έχει περιφρονηθή το δώρο του Θεού, ο γάμος, η ρίζα της υπάρξεώς μας>>, αναφέρει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος.
Και πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τι εννοούμε με την πνευματικότητα. Πνευματικότητα δεν είναι αφαίρεση πραγμάτων, ώστε να εξαΰλωνόμαστε. Αυτό έλεγε ο αιρετικός Βαρλαάμ : πρέπει να αφαιρείτε πράγματα για να φτάσετε στον Θεό. << Πως νομίζεις ότι εσύ είδες το άκτιστο φώς; Εσύ είσαι πλάνος. Πρέπει να αφαιρέσεις τις αισθήσεις για να φτάσεις τον Θεό >>. Αυτός ήταν ο διάλογος με τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά.
Και του απέδειξε ο μεγάλος ησυχαστής ότι δεν μπορούμε να φτάσουμε στον Θεό με ανάπηρη την ανθρώπινη φύση, δεν γίνεται να αφήσουμε κάτι άπ’ έξω. Θα πάμε και με την λογική και με τα συναισθήματα και με τις επιθυμίες και με το σώμα. Και με τα τέσσερα συστήματα τα οποία πρέπει να αγιαστούν, δηλαδή να υπηρετήσουν όλα την αγάπη. Και λέει χαρακτηριστικά: << Μα αν αφήσουμε τα συναισθήματα απ' έξω, όπως λες εσύ, φιλόσοφε,πως θ' αγαπήσουμε τον Θεό;>> Δεν θα μπορούμε ν’ αγαπήσουμε μετά. Γιατί ακριβώς εκείνη είναι η αφαιρετική λογική, η λογική της εξαΰλωσης, την οποία δυστυχώς σήμερα την έχουν πολλοί χριστιανοί, ακόμα και μοναχοί.
Λοιπόν, αυτός ο οποίος καλλιεργεί την αγάπη, το άνοιγμα της καρδιάς, να χωρέσει τον άλλον μέσα, να δει τον άλλον σαν καλύτερό του, να συγχωρέσει, καλλιεργεί όλες δηλαδή τις πλευρές που έχει η αγάπη μέσα στην καθημερινότητα, αυτός ο άνθρωπος πραγματικά καλλιεργεί πνευματικότητα ορθόδοξη. Αυτή είναι η πνευματικότητα η ορθόδοξη. Διότι έτσι θα μπούμε στην Βασιλεία , με τα πάντα μέσα. Με το σώμα μας το ίδιο και με τα κομποσχοίνια που κρατάμε και με το μπιμπερό που κρατάμε του παιδιού μας. Δηλαδή θέλω να πω ότι δεν είναι ότι θ’ αφήσουμε κάτι άπ ‘έξω για να μπούμε στη Βασιλεία του Θεού. Μόνο τις αμαρτίες μας θ’ αφήσουμε απ’ έξω. Ο,τι δόθηκε από τον Θεό ως δώρο αυτό θα μπει στην Βασιλεία του Θεού αποκαθαρμένο με την χάρη Του.
Ο π. Αλέξανδρος Σμέμαν λέει ένα ωραίο, ότι πραγματικός Χριστιανός δεν είναι αυτός που κάνει θαυμαστά πράγματα. Άλλη μανία αυτή που έχει ο σημερινός άνθρωπος ν’ αναζητά θαύματα και σημεία. Λες και το προορατικό είναι το μεγαλύτερο χάρισμα. Η απόλυτη αγάπη, η ανιδιοτελής, είναι το ανωτέρω χάρισμα. Το είπε ο απόστολος Παύλος στην πρώτη του επιστολή προς Κορινθίους. Λέει λοιπόν ο Σμέμαν, δεν είναι πραγματικός Χριστιανός αυτός που κάνει θαυμαστά πράγματα, αλλά αυτός που κάνει καθημερινά πράγματα με άλλο τρόπο, με άλλη ποιότητα. Με ποιότητα Αγίου Πνεύματος.
———————————-
Από το βιβλίο: Χρειαζόμαστε την οικογένεια; – εκδόσεις Αρμός
* Στην φωτογραφία απεικονίζεται βυζαντινό γαμήλιο δαχτυλίδι με περίτεχνη διακόσμηση
Προσθήκη σχολίου