Είναι η Προφητεία του Αγίου Αγαθαγγέλου ή Προσαρμογή κειμένου από το Ρήγα Φεραίο; Το 1750 όταν πρωτοκυκλοφόρησε το σύγγραμμα ήταν η εποχή των ρωσοτουρκικών διενέξεων και ο ορθόδοξος Ελληνισμός έβλεπε στην επικράτηση της Ρωσίας τη δική του αποκατάσταση, σε αντίθεση με τις λοιπές ευρωπαϊκές δυνάμεις που ήσαν είτε ρωμαιοκαθολικές, είτε προτεσταντικές, ως προς το θρήσκευμα.
Συγκεκριμένα, ο Ρήγας Φεραίος, ανατυπώνοντας τον «Αγαθάγγελο» στη Βιέννη ύρω στο 1795, προσάρμοσε τις προφητείες του στην εύνοια τού ανερχόμενου τότε Ναπολέοντα. Όταν επανατυπώθηκε στην Ερμούπολη και την Αθήνα το 1838, έκανε υπαινιγμούς υπέρ τής δυναστείας τού Όθωνα και της Μεγάλης Ιδέας.
Η Προφητεία
Ήκουσα φωνή υπό της Άρκτου ερχομένης, λεγούσης ούτω: Ρωσία, ξύπνησεν γε ουν εκ του ύπνου.
Προς εσέ ο λόγος του Αγγέλου και εν τη πρωία του ηλίου αμπλησθήσεται ελαίου η λάμπα σου και πρίν ο ήλιος φανή εν τω ανατολικό ζωδίω, συ μεν εκμανής έση.
Ω φίλη, ιδού τα αριστοπολεμικά σου όργανα, πληρούσι τους αιθέρας μελωδίας.
Οι πολεμισταί και οι ήρωες σου ψάλλουσι τα νικητήρια, προσκαλούντες σε αναμορφώσαι τον πλανήτην. Επί τε την χερσόνησον έξεις νίκην και διαβείσα την Ματαιώτιδα λίμνη καταθραύσεις την Ταυρικήν και τα πέριξ μέρη των Σκυθών»
Ἡ Ἑλλὰς θὰ γίνει ἐκ νέου ἀπὸ τοὺς Τούρκους θέατρον λῃστειῶν καὶ καταστροφῶν. Οἱ κυβερνῆται καὶ ὁ λαὸς θὰ εὐρεθώσι ἐν στενοχωρῖᾳ μεγάλη. Ὁ ἐχθρὸς θὰ πρόχωρήσει μέχρι τῶν ἐξαμιλίων. Ἀλλὰ ἔπειτα λαὸς τὶς ἀνατολικὸς θὰ ἔλθει πρὸς βοήθεια τῶν Ἑλλήνων, οἵτινες συνερχομένοι εἰς ἑαυτοὺς ἐκ τῆς ταραχῆς τῆς εἰσβολῆς θὰ ἐξέλθουν πανστρατιὰ καὶ θὰ ἐκδιώξουν τοὺς Τούρκους ὄχι μόνο τῆς Ἑλλάδος ἀλλὰ καὶ ἐξ ὅλης της Εὐρώπης, οἵτινες Τοῦρκοι εὑρίσκουν ἄσυλον μόνον εἰς Μέκκαν. Ἡ δὲ Κωνστα-ντινούπόλη γίνεται ἐκ νέου πρωτεύουσα τοῦ Ἑλληνισμοῦ.
Αγαθάγγελος
O Αγαθάγγελος είναι ένα προφητικό και αποκαλυπτικό χριστιανικό κείμενο, που φέρεται ότι γράφτηκε από κάποιον ιερομόναχο Αγαθάγγελο το 1279 στη Μεσσήνη της Σικελίας.
Πιστεύεται ότι στην πραγματικότητα, το έγραψε ο λόγιος ιεράρχης Θεόκλητος Πολυειδής, που έζησε τον 17ο και 18ο αιώνα. O Θεόκλητος Πολυειδής καταγόταν από την Αδριανούπολη της Θράκης, υπήρξε αρχιμανδρίτης Πολυανής και Βαρδάρων και μέγας εκκλησιάρχης στο Άγιον Όρος, έζησε σε διάφορες χώρες της Ευρώπης και γνώριζε -εκτός από ελληνικά- λατινικά και γερμανικά.
Το έργο έχει επανεκδοθεί πολλές φορές με μεταγενέστερες προσθήκες. Ήταν γνωστό στους Έλληνες πριν την Επανάσταση του 1821, προσφέροντας παρηγορία και ελπίδα για ανάσταση της Ορθοδοξίας και του Γένους. Ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος του αφορά μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Αυστρία και η Ρωσία, ενώ ως κύριο αντίπαλο της Ορθοδοξίας θεωρεί το Καθολικό και Προτεσταντικό δόγμα. Αναφορές που έγιναν δημοφιλείς μετά την Επανάσταση, όπως περί ξανθού γένους (δηλαδή των Ρώσων), λέγεται ότι είναι προσθήκες του Ρήγα Φεραίου ή των περί αυτόν, ώστε να τονώσουν το φρόνημα των Ορθοδόξων.
Ο Αγαθάγγελος διαπνέεται από τη νοσταλγία της τελικής νίκης των υπόδουλων Ορθοδόξων Χριστιανών και την αποκατάσταση μιας χριστιανικής αυτοκρατορίας. Θεωρείται ότι ίσως αποτελεί μια ύστατη υπόμνηση του οικουμενικού χαρακτήρα του Ελληνισμού.
